Dünya Bankası enerji dönüşümüyle metal fiyatlarının artacağını öngördü

Dünya Bankası, enerji dönüşümüyle metallere olan talebin gelecek yıllarda artmasının ve bunun da metal fiyatlarını yükseltmesinin beklendiğini açıkladı.

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Dünya Bankası enerji dönüşümüyle metal fiyatlarının artacağını öngördü

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Dünya Bankası, "Emtia Piyasaları: Gelişim, Zorluklar ve Politikalar" başlıklı yeni bir rapor yayımladı. Küresel emtia piyasalarının Kovid-19 salgını, Ukrayna'daki savaş ve iklim değişikliğinin etkileri sonucu yeniden şekillendiği anlatılan raporda, söz konusu dönüşümün gelişmekte olan ekonomiler için derin etkileri olabileceği belirtildi.
Raporda, bazı emtialara yönelik talebinin artmasının muhtemel olduğu ancak nüfus artışının yavaşlaması ve gelişmekte olan ekonomiklerin olgunlaşmasıyla emtialara yönelik genel küresel talepteki büyümenin yavaşlayacağının tahmin edildiği aktarıldı.
Daha temiz enerjiye geçişin zorlu olabileceğine işaret edilen raporda, "Yenilenebilir enerji altyapısını oluşturmak ve elektrikli araçlar üretmek için gerekli metallere olan talebin önümüzdeki yıllarda artması, metallerin fiyatlarını artırması ve bunları ihraç eden ülkeler için beklenmedik kazançlar sağlaması muhtemel" değerlendirmesinde bulunuldu.
Raporda, bu metallerin fiyatlarının uzun süre yüksek kalabileceği, bunun enerji dönüşümünün hızına, madencilik sermaye yatırımının hacmine, bu endüstriler üzerindeki çevresel kısıtlamalara ve politika önlemleri ile teşviklere bağlı olacağı kaydedildi.
Rüzgar türbinlerinde, güneş panellerinde, şebeke bağlantılarında, elektrikli araçlarda ve şarj altyapısında kullanılan kırmızı metal ile bakır ve alüminyumun enerji dönüşümünde temel faydalanıcılardan olacağı vurgulanan raporda, krom ve demir cevheri gibi çelik alaşımları, nikel, lityum ve kobalt gibi pil metallerinin yanı sıra nadir toprak ve platin grubu metaller diğer önemli metaller arasında sıralandı.
Raporda, yenilenebilir enerjinin birçok ülkede hızla en düşük maliyetli enerji kaynağı haline gelmesine rağmen, özellikle bol miktarda yerel rezervi olan ülkelerde fosil yakıtların "çekiciliğini" koruyacağı ifade edildi.
Dünya Bankasının raporunda, kısa vadede düşük karbonlu teknolojilere yapılan yetersiz yatırımla enerji talebinin arzı geçmeye devam edebileceği belirtildi.
Emtia fiyat şoklarının emtia ihracatçılarını farklı şekillerde etkilediğine dikkat çekilen raporda, politika çözümlerinin her ülkenin özel koşullarını yansıtacak şekilde uyarlanması gerektiği aktarıldı.
Raporda, gelecekteki açıkları önlemek için metal üretimine yeterli yatırım yapılması amacıyla politika yapıcılara elverişli bir politika ortamı sağlama çağrısında bulunularak, veri toplama ve analizine yardımcı olmak için metaller ile minerallere odaklanan Uluslararası Enerji Ajansına (IEA) benzer bir organizasyonun kurulması gerektiği kaydedildi.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.