Mısır'da Rabia oturma eylemlerine katılan 25 sanığın cezaları belli oldu

Mısır'da 'şiddet olaylarında' sanıklar için önceki mahkeme oturumu (AFP)
Mısır'da 'şiddet olaylarında' sanıklar için önceki mahkeme oturumu (AFP)
TT

Mısır'da Rabia oturma eylemlerine katılan 25 sanığın cezaları belli oldu

Mısır'da 'şiddet olaylarında' sanıklar için önceki mahkeme oturumu (AFP)
Mısır'da 'şiddet olaylarında' sanıklar için önceki mahkeme oturumu (AFP)

Mısır yargısı Kahire Rabia Meydanı’nda oturma eylemleri olayları olarak bilinen davada 26 sanık hakkında yeniden yargılama kararı verdi. Kahire Ceza Mahkemesi İkinci Terör Dairesi dün, 2013 yılında Kahire'nin doğusunda bulunan Nasr semtindeki Rabia oturma eylemlerine katılmaktan suçlu bulunan 25 sanığı 15 yıl hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme aynı davada yargılanan bir çocuk sanığa ise 5 yıl hapis cezası verirken, 12 diğer sanık ise kendilerine isnad edilen suçlardan beraat etti. Dava, Mısırlı yetkililerin "terörist" olarak nitelendirdiği “Müslüman Kardeşler” (İhvan) örgütüne mensup eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin destekçilerinin Temmuz 2013 yılında Kahire’nin doğusunda yer alan Rabia Meydanı’ndaki oturma eylemine kadar uzanıyor. Protestoların ardından güvenlik güçleri Ağustos  2013’de oturma eylemlerini dağıttı.
Mahkeme, Rabia oturma eylemlerinin dağıtılması sırasında Doğu Kahire Soruşturma Başkanı Muhammed Tevfik’in ifadelerini dinledi. Tevfik, Rabia oturma eylemleri sırasında işlenen suçların kontrol altına alınması için Cumhuriyet Savcısının verdiği karara istinaden kalabalığın uyarılarak güvenli geçiş yolu belirlendiğini ve ilk bir saat içinde görevliler arasında ölümler yaşandığını ve daha sonra askerlerin kalabalığa müdahale ettiğini ifade etti. Oturma eylemi yapanlar arasında silahlı kişilerin saklandığını belirten Tevfik, eylem sırasında silahlı kişilerin her türlü silahla uğraştığını kaydetti.
Mısır Mahkemesi daha önce 21 Haziran- 14 Ağustos 2013 döneminde İhvan’a mensup lider ve üyelere yönelik idam cezasının yanı sıra müebbet hapis vermişti. Suçlamalar arasında Rabia Meydanı’nda (şimdiki adı Hişam Bereket) silahlı mitinge örgütlemek, buna katılım sağlamak ve yolları kapatmanın yanı sıra insanların hareket özgürlüğünü kısıtlamak, vatandaşlar ve eylemi dağıtmaya çalışan polis güçlerinin öldürülmesi, cinayete teşebbüs ve kasıtlı ulaşım kesintisi yer alıyor.
Mısır Savcılığı'nın, oturma eylemi yapılan alan sakinlerinin, devlet kurumları yetkililerinin ve olayla ilgili polis güçlerinin ifadelerinin de yer aldığı soruşturmaya göre sanıklar,  İhvan üyelerinin silahlı oturma eylemini örgütleyerek vatandaşlarla korkunç bir şekilde saldırdığını, yolları trafiğe kapadıklarını, barikat kurduklarını ve toplanma alanlarının yakınında bulunan mülklerin sakinlerini aramaya çalıştıklarını bildirdi.
Sanıklara yöneltilen suçlamalar şöyle: Kamu ve özel tesislerin yanı sıra elektrik kablolarını sabote ederek suç işlemek, kamu düzenini bozmak amacıyla terör amaçlı uygulamalar, toplumun emniyetini ve güvenliğini tehlikeye atmak, kamu huzurunu bozmak, kamu otoritelerine direnmek, ruhsatsız patlayıcı, ateşli silah ve mühimmat bulundurmak, insanlara saldırmak için kullanılan bıçak ve kesici aletler.



Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
TT

Sudan'da iki hükümet... Çözüm mü, bölünme mi?

Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)
Geçtiğimiz temmuz ayında Omdurman'daki bir çarşı (AFP)

Sudan'da iki hükümetin varlığı, iç ve dış çevrelerde akıllardan uzak bir ihtimal değildi. Bu senaryo, Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden yaklaşık bir yıl sonra, barışçıl bir çözüm için herhangi bir vizyon veya işaretin ufukta görünmemesi nedeniyle, olası birkaç senaryodan biri olarak ortaya atıldı.

ABD Barış Enstitüsü (USIP) Nisan 2024'te, Kenya'nın başkenti Nairobi'de, savaşa karşı olan geniş bir yelpazedeki siyasi ve sivil güçlerin katılımıyla bir çalıştay düzenledi. Çalıştayda savaşın gidişatı ve nereye varacağı değerlendirildi ve olası senaryolar incelendi.

Çalıştayda 3 senaryo ortaya kondu; İlki, savaşın, çatışmanın iki tarafından biri olan Sudan ordusu veya HDK’nin askeri zaferiyle sona ermesi idi. Ancak bu seçenek, savaşın niteliği ve dış müdahalelerin açıkça ortaya çıkması nedeniyle dışlandı.

frgty6u7
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında Hartum'da yaşanan çatışmalarda ağır hasar gören bina (AFP)

İkinci senaryo, müzakere ve savaştı. Bu senaryoda, sahadaki güç dengesinde radikal bir değişiklik ya da ‘zayıf denge’ meydana gelir ve müzakere masasında savaşın durdurulması yönünde bir adım atılır. Her iki taraf da çatışmalardan yorgun düşmüş olsa da, ordu ve İslamcı müttefiklerinin, düşmanlıkları durdurmayı ve sivilleri koruyarak insani yardım ulaştırmayı amaçlayan Cidde Platformu’na defalarca ret cevabı vermeleri nedeniyle, bu seçenek o dönemde mümkün olmadı.

Çalıştayda yapılan uzun tartışmaların ardından odaklanılan üçüncü senaryo, Sudan'da iki hükümetin varlığıdır. Bu senaryo en olası olanıdır ve ülkedeki çatışmaların şiddetini azaltabilir ve taraflar arasında müzakere masasına oturmak için yollar açabilir.

Geçtiğimiz hafta, Sudan Kurucu İttifakı, HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) başkanlığında, ülkenin batısındaki Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala'yı merkez alan paralel bir hükümet kurduğunu duyurdu. Ancak, ülkeyi bölünmeye maruz bırakma korkusuyla, resmi devlet kurumları dışında herhangi bir otorite kurulmasına bölgede önceden karşı çıkılmıştı.

Siyasi analist Mahir Ebu’l Cuh, Port Sudan ve Nyala'da meşruiyet için çekişen iki hükümetin varlığının artık bir gerçek olduğunu ve her ikisinin de meşru olmadığını, bu nedenle herhangi bir yasal tanıma olmaksızın ele alınacağını söyledi.

dfrgty6
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, askerleriyle birlikte daha önceki bir Hartum ziyareti sırasında (Arşiv – Sudan ordusu sayfası)

Ebu’l Cuh, “Arap ve Afrika ülkeleri Sudan'ın bölünmesini istemiyor ve bölünmeye izin vermeyecek. Böylece bölgede parçalanmanın önü açılmayacak” ifadelerini kullandı.

Ebu’l Cuh, “Port Sudan'da ordunun liderliğindeki fiili hükümetin para birimi ve kimlik belgelerinin değiştirilmesi ve kontrol ettiği bölgelerde lise sınavlarının yapılmasıyla ilgili olarak attığı adımlar, HDK’yi bir ittifak kurmak ve paralel bir otorite oluşturmak için gerekçeler ve mazeretler bulmaya itti” dedi.

Siyasi analist Ebu’l Cuh, uluslararası toplumun ‘Sudan'da iki hükümetin varlığının çatışmanın sonucu olduğunu; nedeni olmadığını, çözümün her iki tarafın da varlığında yattığını ve bunun bölgesel ve uluslararası tarafların çıkarlarına uygun olduğunu anladığını, bu nedenle her iki hükümetle de muhatap olunmasının muhtemel olduğunu’ belirtti.

Ebu’l Cuh, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır'dan oluşan dörtlünün ertelenen toplantısının amacının ‘bölge ülkelerinin endişelerini ve çıkarlarını uzlaşma formülüyle ele almak, bunları krizin çözümüne katkıları çerçevesinde değerlendirmek ve ateşkesle başlayıp Sudan'da demokratik federal sivil yönetimin yeniden tesis edilmesiyle devam etmek’ olduğunu bildirdi.

Ebu’l Cuh, HDK’nin ‘taktiksel’ bir çerçeve içinde ‘iki hükümetin varlığı’ senaryosunu hedeflediğini ve bunun amacının ‘müzakerelerin (eğer gerçekleşirse) fiili durum olarak iki otorite arasında veya her iki tarafın askeri liderleri arasında yapılması’ olduğunu söyledi.

Siyasi ve askeri analist Hüsameddin Bedevi ise Sudan'da iki hükümetin varlığının, uluslararası toplumun barışçıl çözüm şansını artıracağını düşündüğü bir senaryo olduğunu, ancak aynı zamanda düşmanlığın ileri aşamalarına ve çatışmanın uzamasına yol açabilecek olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ifade etti.

Bedevi, “Silahlı çatışmanın devam etmesi ve uluslararası aktörlerin çekişmeleri, tarafları kontrol haritasını genişletmeye ve kendi sosyal çevrelerini temsil eden bölgelerde askeri varlık göstermeye itti” dedi.

Bedevi, “Her iki taraf da uluslararası meşruiyet arıyor ve kontrolündeki bölgelerde sivilleri koruduğu mesajını dünyaya iletmeye çalışıyor” diye konuştu.

Diğer yandan Darfur Bölgesi Valisi ve Sudan Kurtuluş Hareketi lideri Mini Arko Minawi, HDK tarafından ilan edilen paralel hükümetin bir veya iki yıl devam etmesi halinde fiili bir hükümet haline geleceğini ve uluslararası alanda tanınacağını, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak için ateşkesin dayatılacağını söylemişti.