Bilim insanları bir kuyrukluyıldızın bıraktığı tuhaf izi keşfetti

(Arto Oksanen)
(Arto Oksanen)
TT

Bilim insanları bir kuyrukluyıldızın bıraktığı tuhaf izi keşfetti

(Arto Oksanen)
(Arto Oksanen)

Bir kuyrukluyıldızın ardında tuhaf şekilli bir toz izi bıraktığı tespit edildi.
Toz izi şimdiye kadar bir kuyrukluyıldızda kaydedilmiş en büyük patlamalardan biri sonucunda ortaya çıktı. Bu patlama 2007'de gözlenmişti. Kuyrukluyıldızdan fırlayan büyük miktarda parçacık o kadar çok güneş ışığı yansıtmıştı ki kuyrukluyıldızın parlaklığı 1 milyon kat artmış ve kısa süreliğine Güneş Sistemi'ndeki en parlak cisim haline gelmişti.
Bu, ilk kez 1892'de bir patlama sırasında tespit edilen ve 17P/Holmes olarak bilinen kuyrukluyıldızın tarihindeki son gelişmeydi.
Şimdi bilim insanları bu tarihi takip etti ve parçacıkların tuhaf bir kum saati şeklinde dışarı atıldığını buldu.
The Independent'ın haberine göre, araştırmacıların modeli, fırlatma sonucu ortaya çıkan toz izlerinin nasıl değiştiğini açıklamasını ve bu izlerin ilk patlamaya kadar izini sürmesini sağlıyor.
Ayrıca diğer kuyrukluyıldız patlamalarını hesaplamayı veya meteor yağmurlarının ne zaman gerçekleştiğini ve ne kadar yoğun olabileceğini tahmin etmeyi sağlayacağı düşünülüyor.
Modelin oluşturulması için Güneş'ten gelen radyasyon, Dünya, Ay ve Güneş Sistemi'ndeki diğer cisimlerin neden olduğu yer çekimi bozulmaları ve toz parçacıklarının doğdukları kuyrukluyıldızla arasındaki etkileşim gibi kuyrukluyıldızları etkileyen çok çeşitli etkenin hesaba katılması gerekti.
Model, yılın ilerleyen aylarında yaklaşacak kuyrukluyıldızın amatör gökbilimciler tarafından bile görülebileceğine ve bu gözlemlerin söz konusu kuyrukluyıldızın ve benzerlerinin anlaşılmasına katkı sağlayabileceğine işaret ediyor.
Makalenin yazarlarından Helsinki Üniversitesi'nden Maria Gritsevich "Varış zamanı ve kuyrukluyıldızın toz izinin karşılık geleceği koordinatlar hakkında yayımladığımız verilerle 17P/Holmes kuyrukluyıldızının 2022'de amatör gökbilimcilerin teleskoplarında bile görüleceğini tahmin ediyoruz" ifadelerini kullandı.
"Gözlemlerinin sonuçlarının parçacıkların sayısı ve büyüklüğüyle jeo-uzamsal dağılımları hakkında bize ek bilgi sağlamasını bekliyoruz. Bu veriler yeni modeller geliştirmek ve kuyrukluyıldıza ve kuyrukluyıldızın izine ne olduğunu anlamakta faydalı olacak."
Bulguların anlatıldığı "Evolution of the dust trail of comet 17P/Holmes" (17P/Holmes kuyrukluyıldızının toz izinin değişimi) başlıklı makale Monthly Notices of the Royal Astronomical Society adlı akademik dergide yayımlandı.



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space