İran ile yürütülen ‘nükleer’ müzakerelere temkinli dönüş

Washington: Avrupa’nın iyimserliğine rağmen bir anlaşmaya varılması halen ‘uzak bir ihtimal’.

Enrique Mora ile Ali Bakıri (EPA)
Enrique Mora ile Ali Bakıri (EPA)
TT

İran ile yürütülen ‘nükleer’ müzakerelere temkinli dönüş

Enrique Mora ile Ali Bakıri (EPA)
Enrique Mora ile Ali Bakıri (EPA)

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell dün yaptığı açıklamada, elçisi ile İranlı yetkililer arasında Tahran'da yapılan son görüşmeler sırasında kaydedilen ilerlemenin iki ay önce askıya alınan nükleer müzakereleri yeniden başlatmak için yeterli olduğunu düşündüğünü söyledi. Açıklama, Batılı diplomatlar tarafından gösterilen temkinli iyimserlikle eş zamanlı yapıldı. Borrell, AB Viyana Müzakereleri Koordinatörü Enrique Mora ile İran'ın baş müzakerecisi Ali Bakıri arasında 2015 nükleer anlaşmasını yeniden canlandırmak için yapılan görüşmelerin sonuölarına dikkat çekti.
Diğer yandan ABD dün, AB Müzakere Koordinatörü’nün Tahran ziyaretinin ardından AB’nin gösterdiği iyimserliğe rağmen İran ile nükleer programına ilişkin anlaşmayı yeniden canlandırmak için bir uzlaşmaya varılmasının ‘uzak bir ihtimal’ olduğunu bildirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Enrique Mora'nın ziyaretini takdir ettiği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Şu aşamada anlaşma yapılması halen kesin değil. İran nükleerle ilgisi olmayan şartlara bağlı mı kalmak yoksa bir an önce anlaşmaya mı varmak istiyor bir karar vermeli. Biz ve ortaklarımız kısa denilemeyecek bir süredir hazır durumdayız. Top İran'ın sahasında.”
Avrupa tarafında ise Borrell dün birkaç senedir tıkanıklık yaşanılan nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma konulu müzakerelerin ‘kapısının tekrar açıldığını’ söyledi. Almanya’nın Wangels kasabasında gerçekleştirilen G7 ülkelerinin Dışişleri Bakanları Zirvesi’nin oturum aralarında yaptığı açıklamada “Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) konusunda ne yapılacağı ile ilgili görüş ayrılıkları nedeniyle müzakerelerin iki ay boyunca askıya alınmasının ardından İran'da yapılan bu görüşmeleri çok olumlu karşılıyorum” dedi.
Müzakerelerdeki başlıca anlaşmazlık noktalarından biri, Tahran'ın DMO’nun ABD terör örgütleri listesinden çıkarılmasını istemesiydi. Borrell konuya dair şu açıklamada bulundu:
“Nihai bir anlaşmaya varma olasılığı var. Bu tür meseleler bir gecede çözülemez. Bununla birlikte işler duraksamıştı ve şimdi çözüldüğünü söyleyebiliriz. İşler beklenenden daha iyi gitti. Müzakereler durmuştu ve şimdi yeniden başlıyor.”
Mora Tahran'daki görüşmelerinin sonuçlarının ayrıntılarını henüz açıklamazken İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Mora'nın ziyaretinin ‘geri kalan ihtilaf noktalarını çözme girişimlerine odaklanmak için bir fırsat’ olduğunu belirterek “ABD siyasi bir karar verir ve yükümlülüklerini yerine getirirse, iyi ve güvenilir bir anlaşmaya varma olasılığı mevcut” dedi.
Mora geçtiğimiz günlerde Tahran'ı ziyaret etmişti. Söz konusu ziyaret, 2018 yılında ABD Başkanı Donald Trump döneminde Washington’ın geri çekildiği 2015 nükleer anlaşmasını kurtarmak için son fırsat olarak nitelendirilmişti.
Mora'nın Tahran ziyaretinden önce Şarku'l Avsat'a açıklamalarda bulunan diplomatik kaynaklara göre müzakereler devam etse bile taraflar Viyana'ya dönmeyecekler. Kaynaklar daha nce, müzakerelerin yeniden başlaması durumunda bunun başkentlerden başka yollarla ve Avrupa arabulucusu ile yapılacağını söylemişlerdi. Ancak bir anlaşmaya varılıp İran nükleer anlaşması ile ilgili ülkelerin dışişleri bakanlarının katılacağı bir toplantı ile imza atılacağı zaman Viyana'ya geri dönüleceğini belirtmişlerdi.
Ancak müzakerelerin gerçek anlamıyla yeniden başlamasının ne kadar mümkün olduğuna dair şüpheler var. Zira İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan Borrell’in açıklamalarının hemen ardından Twitter’da paylaşım yaparak şunları söyledi:
“ABD taahhütlerini yerine getirirse iyi ve garanti bir sonuca varılabilir. Mora'nın ziyareti ve Bakıri Kani ile yaptığı görüşmeler, kalan sorunları çözme girişimlerine odaklanmak için yeni bir fırsat oldu.”
Abdullahiyan’ın bu paylaşımı, özellikle Washington DMO’yu yaptırım listesinden çıkarmamakta kararlıyken İran’ın Mora’ya sözünü verdiği ‘tavizler’ ya da Borrell’in bahsettiği ‘olumlu işaretler’ hakkında şüphe uyandırıyor. Trump yönetimi, nükleer anlaşmadan çekildikten sonra DMO’yu terör örgütü listesine almıştı. ABD Başkanı Joe Biden'ın yönetimi, bu adımın atılmasının nükleer dosya ile değil, başka meselelerle ilgili olduğu için DMO’nun adının terör listesinden çıkarılmasını kabul etmiyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’ne iki gün önce, ABD yönetiminin nükleer anlaşmaya geri dönmek isteyip istemediği soruldu. Sözcü “Evet, anlaşmaya geri dönmek için geri kalan ihtilaflı konuları çözmeye çalışıyoruz ancak aynı zamanda nükleer anlaşmanın olmadığı senaryolara da hazırlanıyoruz” şeklinde cevap verdi.
ABD yönetimi geçen yılın sonundan beri  İran'ın önündekileri kabul etmesi ve anlaşmaya geri dönmesi için ‘aylar değil, haftalar’ olduğunu defalarca kez vurgulayarak, bu belirlenen süreden sonra anlaşmanın değerinin kalmayacağını çünkü İran'ın nükleer programı çok fazla ilerlemiş olacağı için anlaşmaya dönmenin bir faydası olmayacağını savunuyor.
Washington geçtiğimiz aylarda İran ile krizin tırmanmasını önlemek ve müzakerelerin olumlu bir şekilde bitmesine olanak tanımak için Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) Yönetim Kurulu’nda İran'ın ajansla iş birliği yapmamasını ve yükümlülüklerini ihlal etmesini kınayan bir karar taslağını geçirmekten kaçınmıştı. İran'ın nükleer anlaşmayla ilgili olmayanlar da dahil olmak üzere Trump yönetiminin uyguladığı tüm yaptırımlar kaldırılmadan anlaşmaya dönmeye hazır olmadığına dair devamlı gönderdiği sinyallere rağmen, ABD yönetimi halen anlaşmaya geri dönme ‘umuduna’ ilişkin açıklamalarda bulunuyor.



Gazze Şeridi'nde dondurucu soğuk bir bebeğin hayatını kaybetmesine neden oldu... Yaşamını yitirenlerin sayısı 13'e yükseldi

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus Mülteci Kampı’nda soğuktan hayatını kaybeden kızına veda eden Filistinli bir anne (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus Mülteci Kampı’nda soğuktan hayatını kaybeden kızına veda eden Filistinli bir anne (Reuters)
TT

Gazze Şeridi'nde dondurucu soğuk bir bebeğin hayatını kaybetmesine neden oldu... Yaşamını yitirenlerin sayısı 13'e yükseldi

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus Mülteci Kampı’nda soğuktan hayatını kaybeden kızına veda eden Filistinli bir anne (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus Mülteci Kampı’nda soğuktan hayatını kaybeden kızına veda eden Filistinli bir anne (Reuters)

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus bölgesinde aşırı soğuk nedeniyle bir aylık bebek hayatını kaybetti.

Filistin resmi haber ajansı WAFA sağlık kaynaklarına dayandırdığı haberinde, bir aylık bebek Said Abidin’in Han Yunus’ta aşırı soğuktan yaşamını yitirdiğini bildirdi.

Kaynaklar, Gazze’deki şiddetli soğuk ve olumsuz hava koşulları nedeniyle hastanelere getirilen ölü sayısının 13’e yükseldiğini belirtti.

Şarku’l Avsat’ın WAFA’dan aktardığına göre, bu rakamlar Gazze’deki insani durumun ciddiyetini ortaya koyuyor; özellikle çocuklar ve dayanaksız çadırlarda yaşayan mülteciler, soğuk havayla baş edemiyor. Bölge halkı, barınma, sağlık hizmeti ve ısınma imkanlarından yoksun; yakıt kıtlığı nedeniyle ısınma araçları kullanılamıyor. Şiddetli ve yağışlı soğuk hava dalgası bu durumu daha da ağırlaştırıyor.

Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü Sözcüsü Mahmud Basal dün yaptığı açıklamada, bölgede başlayan olumsuz hava koşullarından bu yana 17’den fazla konutun tamamen çöktüğünü duyurdu.

Şarku’l Avsat’ın Filistin Safa Haber Ajansı’ndan aktardığına göre Basal, hava koşullarına bağlı olumsuzluklar nedeniyle 4’ü çocuk olmak üzere 17 kişinin aşırı soğuktan hayatını kaybettiğini, diğer can kayıplarının ise bina çökmeleri sonucu meydana geldiğini belirtti.

Basal, 90’dan fazla konut binasında tehlikeli düzeyde kısmi çökmeler yaşandığını, bunun da binlerce kişinin hayatı için doğrudan tehdit oluşturduğunu söyledi. Basal ayrıca, Gazze Şeridi’ndeki barınma merkezlerinin yaklaşık yüzde 90’ının, sel suları ve yağmur nedeniyle tamamen sular altında kaldığını ifade etti.

Tüm bölgelerde vatandaşlara ait çadırların zarar gördüğünü ve sular altında kaldığını kaydeden Basal, bunun binlerce ailenin geçici barınaklarını kaybetmesine yol açtığını; giysi, yatak, döşek ve battaniyelerin zarar görerek halkın insani sıkıntılarını daha da artırdığını vurguladı.

Uluslararası topluma bir kez daha acil çağrıda bulunan Basal, vatandaşlara yardım ulaştırılması ve acil insani ihtiyaçların karşılanması için derhal harekete geçilmesi gerektiğini söyledi. Çadırların yetersiz kaldığını belirten Basal, ilgili kurum ve uluslararası kuruluşlardan çadır gönderilmemesini talep ederek, derhal ve acil şekilde yeniden imar sürecinin başlatılması, insan onurunu koruyan ve hayatı güvence altına alan kalıcı ve güvenli konutların sağlanması çağrısında bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşları dün yaptıkları açıklamada, özellikle Gazze’deki insani yardım operasyonlarının İsrail engelleri kaldırmazsa çökme riskiyle karşı karşıya olduğu konusunda uyardı. BM ve 200’den fazla yerel ve uluslararası yardım kuruluşu, ortak açıklamalarında, onlarca uluslararası yardım örgütünün kayıtlarının 31 Aralık’a kadar iptal edilebileceğini ve bunun 60 gün içinde operasyonlarını kapatmak zorunda kalacakları anlamına geldiğini belirtti. Açıklamada, “Gazze’de uluslararası sivil toplum kuruluşlarının kayıtlarının iptal edilmesi, temel ve acil hizmetlerin sunumunu felç edecek” denildi. Ayrıca açıklamada, uluslararası sivil toplum kuruluşlarının çoğu saha hastanesini ve temel sağlık merkezlerini işlettiği veya desteklediği; acil barınma, su ve kanalizasyon hizmetleri sağlama, ciddi malnütrisyon (yetersiz beslenme) riski altındaki çocukların beslenmesini güvence altına alma ve mayınlarla mücadele gibi kritik faaliyetleri yürüttüğü ifade edildi.


Bishara Bahbah, Şarku'l Avsat'a konuştu: Gazze anlaşmasının ikinci aşaması önümüzdeki ay

Gazze şehrinin ez-Zeytun mahallesindeki şiddetli yağmurların ardından, yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlayan geçici bir kampta çamurlu bir sokakta yürüyen Gazzeliler (AFP)
Gazze şehrinin ez-Zeytun mahallesindeki şiddetli yağmurların ardından, yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlayan geçici bir kampta çamurlu bir sokakta yürüyen Gazzeliler (AFP)
TT

Bishara Bahbah, Şarku'l Avsat'a konuştu: Gazze anlaşmasının ikinci aşaması önümüzdeki ay

Gazze şehrinin ez-Zeytun mahallesindeki şiddetli yağmurların ardından, yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlayan geçici bir kampta çamurlu bir sokakta yürüyen Gazzeliler (AFP)
Gazze şehrinin ez-Zeytun mahallesindeki şiddetli yağmurların ardından, yerinden edilmiş Filistinlilere barınak sağlayan geçici bir kampta çamurlu bir sokakta yürüyen Gazzeliler (AFP)

Filistin asıllı Amerikalı arabulucu Bishara Bahbah, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi’nde ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasının önümüzdeki ocak ayında hayata geçirileceğini söyledi. Bahbah, bu aşamanın ayın birinci ya da ikinci haftasında başlamasının beklendiğini belirterek, “Gazze Şeridi’ni yönetecek komitenin isimleri hazır. Büyük olasılıkla komitenin başkanlığını Filistin Sağlık Bakanı Macid Ebu Ramazan üstlenecek” dedi.

fergt
Filistin Sağlık Bakanı Dr. Macid Ebu Ramazan, Gazze yönetim komitesinin başına aday gösterildi. (WAFA)

Gazze konusunda Beyaz Saray kulislerine yakınlığını sürdüren Bahbah, dün Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Washington, Gazze Şeridi’nde istikrarı sağlama konusunda en yetkin güç olarak gördüğü için uluslararası istikrar gücü içinde Türk askerlerinin yer almasını destekliyor” dedi. Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında yapılması beklenen görüşmenin ikinci aşama açısından belirleyici olacağını belirterek, “ABD bu görüşmede, sürecin önümüzdeki ay başlatılması ve istikrar gücünde Türkiye’nin rolünün netleştirilmesi için baskı yapacak” ifadesini kullandı.

Görev tanımlama toplantısı

Bahbah, salı günü Katar’ın başkenti Doha’da Gazze Şeridi’nde uluslararası istikrar gücünün oluşturulmasına ilişkin yapılan toplantının ayrıntılarını da paylaştı. Toplantının hedeflerinden birinin, Washington’un katılıma hazır ülkeleri açık ve net biçimde belirlemesi olduğunu söyleyen Bahbah, her ülkenin katkı türünün de netleştirilmesinin amaçlandığını ifade etti. Bu katkıların asker gönderilmesi, eğitim sağlanması ya da uluslararası güce teknik ve lojistik destek verilmesi gibi başlıkları kapsadığını belirtti.

as
Amerikalı ve İsrailli askerler geçtiğimiz kasım ayında İsrail'in güneyinde bulunan ABD liderliğindeki Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi'nde bir araya geldi. (Reuters)

Bahbah, toplantının ikinci hedefinin bu güçler arasındaki işleyiş mekanizmasının ve komuta zincirinin netleştirilmesi olduğunu söyledi. Bu çerçevede, uluslararası gücün komutasının bir ABD’li general tarafından üstlenilmesine yönelik bir önerinin gündeme geldiğini bildirdi.

Bahbah’a göre görüşmelerde, söz konusu güçlerin konuşlanacağı bölgeler de ele alındı. Bu kapsamda, güçlerin İsrail ile Hamas’ın kontrol alanlarını ayıran sarı hattın dışında mı, içinde mi yoksa hâlihazırda yoğun nüfuslu bölgelerde mi konuşlanacağı ile bu güçlerin finansmanının hangi taraflarca sağlanacağı konuları tartışıldı.

İsrail'in yaklaşımının reddi

Bahbah, olası konuşlanma planının ayrıntılarına ilişkin olarak konunun hâlen tartışıldığını, ancak ‘İsrail’in istediği şekilde bir konuşlanmanın, katılımcı güçlerin temsilcilerinin çok büyük çoğunluğu tarafından reddedildiğini’ söyledi.

Görevlerin niteliğine ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Beşara Bahbah, katılımcı ülkelerin çoğunluğunun “silahsızlandırma” gibi bir rol üstlenmek istemediğini vurguladı. Bu ülkelerin, sivilleri korumak amacıyla İsrail güçleri ile yerleşim alanları arasında tampon bir güç olmayı hedeflediğini ifade eden Bahbah, söz konusu güçlerin varlığının nihai amacının “İsrail’in Gazze Şeridi’nden kademeli olarak çekilmesi” olduğunu kaydetti.

sy65
ABD Başkanı Donald Trump'ın planına göre Gazze Şeridi'nden çekilme aşamalarının haritası (Beyaz Saray)

Bahbah, “Bu güçler özellikle silahsızlandırma meselesinde İsrail adına ya da onun yerine bir rol üstlenmeyecek. Nitekim Hamas içindeki bazı liderler bu konuda müzakereye açık olduklarını bana iletti. Ancak güç kullanımı işe yaramaz; zira İsrail iki yıl boyunca hareketi zorla silahsızlandırmayı başaramadı ve hiçbir uluslararası taraf da bunu güç kullanarak başaramaz” dedi.

Türkiye'nin katılımı çok önemli ve Trump da bunun kabul edilmesi için baskı yapıyor

Bahbah, Türkiye’nin olası katılımına ilişkin olarak Ankara’nın rolünü ‘kilit’ olarak niteledi. Türkiye’nin Hamas’a en yakın ülke olduğunu ve silah dosyası konusunda onunla en sağlıklı şekilde uzlaşabilecek aktör konumunda bulunduğunu söyleyen Bahbah, bunun birçok ülke için zor olduğunu vurguladı. Bahbah, “Türk güçlerinin Gazze’de bulunması temel öneme sahip olacak, daha iyi bir istikrar sağlayacak. Washington da bu yönde fikir beyan ediyor” ifadelerini kullandı.

Bahbah, ABD Başkanı Donald Trump’ın ay sonunda ABD’de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yapması beklenen görüşmede, Türk güçlerinin kabul edilmesi için Netanyahu’ya baskı uygulamasını beklediğini dile getirdi.

Ancak Bahbah, İsrail’in bazı şartlar öne sürmeye çalışabileceğini, olası uzlaşının Türk güçlerinin niteliği üzerinden şekillenebileceğini belirterek, bu rolün silahlı değil daha çok teknik bir çerçevede tanımlanmasının gündeme gelebileceğini ifade etti. Bahbah, “ABD yönetiminin baskısı belirleyici unsur olacak” dedi.

İkinci aşama taahhütleri

Barış Konseyi’ne ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Bahbah, Trump’ın birçok dünya liderinin bu yapıya katılma isteğinden söz ettiğini aktardı. Ancak Bahbah, bu üyeliğin ‘ücretsiz olmadığını’, konseye katılan ülkelerin finansman sağlama, güvenlik gücü tahsis etme ya da başka yükümlülükler üstlenmek zorunda kalacağını ifade etti.

Konseyde yer alması öngörülen isimlere değinen Bahbah, adaylar arasında ABD’li özel temsilciler Steve Witkoff ve Jared Kushner’ın yanı sıra Birleşik Krallık eski Başbakanı Tony Blair’in de bulunduğunu söyledi. Ayrıca eski ABD Büyükelçisi Richard Grenell ile eski Bulgar diplomat Nikolay Mladenov’un da aday isimler arasında yer aldığını kaydetti.

Gazze Şeridi’nin yönetimine ilişkin olarak Bahbah, Hamas, El Fetih ve Mısır arasında üzerinde uzlaşılan ve teknokratlardan oluşan komiteye üyelik için 42 ismin yer aldığı bir listenin bulunduğunu doğruladı. Bahbah, Filistin Sağlık Bakanı Macid Ebu Ramazan’ın bu komitenin başkanlığını üstlenmesinin muhtemel olduğunu ifade etti.

İkinci aşamaya geçişte yaşanan aksamalara dair değerlendirmelere rağmen ABD’li arabulucu Bahbah, ikinci aşamanın önümüzdeki ocak ayının birinci ya da ikinci haftasında başlatılmasını beklediğini söyledi. Bahbah, bu sürecin, ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında yapılacak zirvenin ardından, askıda kalan dosyaların karara bağlanmasıyla netleşeceğini belirtti. Bahbah, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin bu zirveye katılımına yönelik herhangi bir düzenlemeden haberdar olmadığını da sözlerine ekledi.

cdfrg
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ile ABD Başkanı Donald Trump arasında geçtiğimiz ekim ayında Şarm eş-Şeyh'te düzenlenen barış zirvesi sırasında gerçekleşen görüşmeden (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Bahbah, Trump’ın anlaşmanın başarısız olmasına asla izin vermeyeceğini vurgulayarak, “Bu yüzde 100” dedi. Ayrıca, Hamas’ın İsrail’in sürekli ihlallerine rağmen ateşkese bağlı olduğunu belirtti. Bahbah, Hamas’ın, İsrail’in Gazze’deki operasyonları sürdürmek için her türlü bahaneyi aradığını bildiğini ve bu nedenle fırsatı kaçırmamak için daha sabırlı bir tutum sergilediğini ifade etti.


Guterres: Husi kontrolünde bulunan bölgelerdeki çalışma ortamı sürdürülemez durumda

Guterres: Husi kontrolünde bulunan bölgelerdeki çalışma ortamı sürdürülemez durumda
TT

Guterres: Husi kontrolünde bulunan bölgelerdeki çalışma ortamı sürdürülemez durumda

Guterres: Husi kontrolünde bulunan bölgelerdeki çalışma ortamı sürdürülemez durumda

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, güneydeki ayrılıkçıların ilerlemesinin ardından Yemen'deki tüm taraflara azami itidal çağrısında bulundu. Bu gelişme, uzun bir sakinlik döneminin ardından on yıldır süren iç savaşı yeniden alevlendirme tehdidi taşıyor.

Şarku'l Avsat'ın Reuters'ten aktardığı habere göre Guterres, uluslararası örgütün faaliyetlerinin, özellikle Yemen'in başkenti Sana'a ve ülkenin yoğun nüfuslu kuzeybatısı olmak üzere, Husi grubunun kontrolündeki bölgelerde sürdürülemez hale geldiğini belirtti.

Öte yandan, Yemen Enformasyon, Kültür ve Turizm Bakanı Muammer İryani, bazı medya platformları ve sosyal medya sitelerinde yer alan, geçici başkent Aden limanına gemi giriş izinlerinin askıya alındığı yönündeki haberlerin doğru olmadığını belirterek, bu iddiaların asılsız olduğunu ve ülkedeki ekonomik ve denizcilik ortamını bozmayı amaçlayan söylentiler çerçevesinde kaldığını vurguladı.