Yemen hükümeti Husilerin verdiği pasaportları kabul edecek

Söz konusu adım, BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg'in çabalarının sonuç vermesinin ardından atıldı.

El-Alimi ve Grundberg 11 Mayıs'ta Aden'de bir araya geldi. (Birleşmiş Milletler)
El-Alimi ve Grundberg 11 Mayıs'ta Aden'de bir araya geldi. (Birleşmiş Milletler)
TT

Yemen hükümeti Husilerin verdiği pasaportları kabul edecek

El-Alimi ve Grundberg 11 Mayıs'ta Aden'de bir araya geldi. (Birleşmiş Milletler)
El-Alimi ve Grundberg 11 Mayıs'ta Aden'de bir araya geldi. (Birleşmiş Milletler)

BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg'in çabaları, Yemen’de iki aylık ateşkesin sona ermesinden yaklaşık iki hafta önce,  ateşkes kapsamında Husilerin seyahat belgeleri engelini aşmayı başardı. Yemen Dışişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak, hükümetin Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Elçisi Hans Grundberg’in Yemen vatandaşlarına Sana’dan verilecek pasaportla seyahat etmesine izin verilmesi önerisini memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Birleşmiş Milletler, ateşkesi kalıcı barış istişareleri için bir başlangıç noktası olarak hizmet edeceği umuduyla genişletmeyi hedefliyor.
BM elçisi, meşru Yemen liderleriyle görüşmek üzere Aden'e yeni bir ziyaret gerçekleştirdi. Grundberg'in çabaları, meşru hükümetin ateşkes döneminde Sana ve Husilerin kontrolündeki geri kalan bölgelere Sana’dan verilecek pasaportla seyahate onay verilmesiyle sonuçlandı. Bu da Sana Havaalanı’ndan uçuşların yeniden başlamasını sağlayacak.
Resmi açıklamaya göre hükümet, ateşkes döneminde Yemen halkına fırsat yaratmak için Sana Havaalanı’ndan Ürdün Haşimi Krallığı'na uçuşlar düzenlemeyi kabul etti. Sana ve diğer valilikler tarafından verilen pasaportlarla Sana Havaalanı’ndan yapılacak seyahatler Husilerin kontrolünde olacak. Husilerin meşru hükümet tarafından tanınmayan seyahat belgelerini kabul etmekteki ısrarı, 2 Nisan'da başlayan ateşkes kapsamında belirtilen iki seyahat noktasına uçuşların yapılmasını engelledi.
Yemen hükümeti, seyahat belgelerini onaylama kararının ‘halka hizmet etme ve 2014'ten bu yana Husi milis darbesinin yol açtığı acıları hafifletme konusundaki tam taahhüdü bağlamında geldiğini’ bildirdi. Hükümet bu adımıyla BM Özel Temsilcisi tarafından ateşkes şartlarının tam olarak uygulanmasında Husilerin uzlaşmazlığını çözme çabalarına da destek vermiş oldu. Husi grubu Hudeyde Limanı’nın başta gümrük olmak üzere birçok vergilere ve genel ticari mallar ve petrol türevlerinden elde edilen gelirlere el koymasına ve insanların acılarını hafifletmek ve çalışanların maaşlarını vermek yerine bu gelirleri askeri hedeflerini desteklemek için kullanmasına rağmen hükümet olumlu bir politika izlemeye devam ediyor.
Yemen hükümeti yaptığı açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“BM Özel Temsilcisi’nin girişiminde yer alan taahhütler Yemen hükümetinin yasal statüsünde herhangi bir değişiklik gerektirmiyor ve herhangi bir Husi milisinin tanınması anlamına da gelmiyor. Bu taahhütler ayrıca herhangi bir resmi emsal oluşturmayacaktır. Yemen hükümeti, Sana ve diğer valilikler tarafından verilen belgelerde yer alan verilerden sorumlu olmayacaktır. Yemen hükümeti, Amman'daki büyükelçiliğine, seyahat edecek tüm vatandaşlara, masrafları hükümet tarafından karşılanmak üzere, izlenen yasal prosedürlere uygun olarak meşru pasaport verilmesini kolaylaştırmak için talimat verdi.”
Ateşkesin devamı ve barış yolunun açılması için istekli olduğunu duyuran hükümet, ateşkes şartlarının tam olarak uygulanması çağrısında bulundu.
Yemen hükümeti tüm ihlallerin durdurulması, yedi yılı aşkın bir süredir Taiz şehri ve halkına karşı devam eden acımasız kuşatmanın derhal sona erdirilmesi ve binlerce vatandaşın seyahatlerinin kolaylaştırılması için şehre giden geçitlerin açılmasına başlanması yönünde baskı yapılması çağrısında bulundu. Hükümet açıklamasında BM Elçisi’nden, darbecilerin kontrolü altındaki bölgelerde devlet çalışanlarının maaşlarının ödenmesi için Hudeyde Limanı’na giden petrol türevlerinin gümrük ve vergi gelirlerinin kullanılması için taahhüt istedi.
Husileri darbe yaparak devlet kurumlarını ve vatandaşların çıkarlarını ve yaşamlarını sekteye uğratmakla suçlayan Yemen hükümeti, ‘barış çabalarının ciddiyetinine işaret ederek milisleri samimi bir iradeyle ateşkesi uygulamaya’ çağırdı. Hükümet ayrıca barışın ulusal ve uluslararası referanslara göre Yemen'in egemenliğini, cumhuriyet sistemini, birliğini ve toprak bütünlüğünü” halkın özgürlük, sosyal adalet, eşitlik ve onurunu koruyacak bir şekilde tesis edilmesini istedi.
Yemen'den yapılan açıklamada, “Uluslararası toplum Husi milisleri ve destekçileri İran ve Hizbullah'a, savaşı uzatmamaları ve ulaşım yollarının istikrarını tehdit etmemeleri için baskı yapmalı” ifadeleri yer aldı.
Sana Havaalanı’ndan Ürdün başkentine uçuşların başlaması sürecinde BM Elçisi’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne Yemen'deki çabalarında yaşanan son gelişmeler hakkında brifing vermesi bekleniyor. Grundberg aynı zamanda mevcut ateşkesin uzatılması için uluslararası ve bölgesel destek talebinde de bulunacak.
Yemen halkının büyük bir kesimi ise grubun ideolojik oluşumunun doğası ve bölgedeki İran projesine bağlı ırkçı eğilimi nedeniyle Husilerin kalıcı barıştan taraf olmadığı görüşünde. Özellikle ateşkesin milislere güçlerini çeşitli cephelerde yeniden düzenleme fırsatı sağlamasından sonra, yeni bir savaşa ilişkin korkular geniş çapta yayılmış durumda.
Grundberg, Aden'de Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Uleymi, Başbakan Muin Abdulmelik ve Başkanlık Konseyi Başkan Yardımcısı Tarık Salih ile bir araya geldi.
BM Özel Temsilcisi, resmi internet sitesinden şu açıklamada bulundu:
 "Taraflar, savaşın siviller üzerindeki etkisini azaltmak ve insan ve malların hareket özgürlüğünü kolaylaştırmak için ateşkesin tüm unsurlarının uygulanmasına paralel olarak ilerleme kaydetmeliler. Tüm tarafları yapıcı bir şekilde çalışmaya ve insanların acısını hafifletmek için ateşkesin tüm unsurlarına uymaya çağırıyorum. Yemenli kadın ve erkeklerin meşru isteklerini karşılayan kapsamlı ve sürdürülebilir bir siyasi çözüme doğru ilerlemek için güven düzeyini yükseltmek, ateşkesten yararlanmak ve çözümleri belirlemek için Yemenli taraflara aktif desteğimi sağlamaya devam edeceğim.”



Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
TT

Iraklı gruplar, silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısına katıldı

Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)
Bağdat'taki Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) unsurları tarafından düzenlenen bir tören (DPA)

Iraklı milis gruplarının liderleri son günlerde silahların devletin elinde sınırlandırılması çağrısı yapmaya başladı. Bu gelişme, yerel düzeyde sürpriz, soru işaretleri ve eleştirileri beraberinde getirdi. Zira söz konusu isimler, kısa süre öncesine kadar direniş eksenine mensup oldukları gerekçesiyle silahlarını açıkça sergiliyor, devlete meydan okuyor; ABD karşıtlığını vurgulayarak Amerikan güçlerinin Irak’tan çekilmesini talep ediyordu.

Yerel analizlerde bu olgu, Irak’taki Amerikan baskıları, olası bölgesel dönüşümler ve bu grupların yeni parlamentoda sandalye kazanmalarının ardından siyasi alana yönelme arayışlarıyla ilişkilendiriliyor.

Diğer yandan Ulusal Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim’in çağrısına ek olarak, son iki gün içinde ABD’nin yaptırım ve terör listesinde yer alan, fraksiyonlarla bağlantılı üç tanınmış isimden de silahların devletin elinde sınırlandırılması yönünde çağrılar geldi.

Üç grup

Bu isimlerin başında, yaklaşık 27 sandalyeyle parlamentoda güçlü bir varlık elde eden Asaib Ehli’l Hak Hareketi Genel Sekreteri Kays el-Hazali geliyor. Hazali cuma günü yaptığı açıklamada, “Silahların devletin elinde sınırlandırılmasına inanıyoruz ve bunu gerçekçi adımlarla hayata geçirmek için çalışacağız” dedi. Aynı yönde açıklamalar, Ensarullah el-Evfiya Hareketi Genel Sekreteri Haydar el-Garavi ile İmam Ali Tugayları lideri Şibl ez-Zeydi’den de geldi.

Üç grubun liderlerini ortak paydada buluşturan unsurlar, Şii Koordinasyon Çerçevesi güçleri çatısı altında yer almaları ve ABD’nin terör listesinde bulunmaları olarak öne çıkıyor. Bu durum, söz konusu isimlerin, silahlı gruplara mensup unsurların yeni kurulacak hükümette yer almasına karşı çıkan Washington’a yönelik siyasi manevra arayışında oldukları yorumlarını güçlendiriyor.

Irak’ta en yüksek yargı organının başkanı dün yaptığı açıklamada, silahların devletin elinde sınırlandırılması konusunda silahlı grupların liderlerinin iş birliğine onay verdiğini duyurdu.

Yüksek Yargı Konseyi Başkanı Faik Zeydan, yayımladığı açıklamada, ‘hukukun üstünlüğünün sağlanması, silahların devletin elinde sınırlandırılması ve askeri çalışmaya duyulan ulusal ihtiyacın ortadan kalkmasının ardından siyasi faaliyete geçilmesi’ yönündeki tavsiyesine olumlu yanıt verdikleri için ‘kardeş fraksiyon liderlerine’ teşekkür etti.

Washington'ın ciddiyeti

İslamcı gruplar üzerine çalışan araştırmacı Nizar Haydar, fraksiyon liderlerinin silahların devletin elinde sınırlandırılmasına yönelik çağrılarının, ‘Şii güçler ve tüm fraksiyonların, fraksiyonları içeren yeni bir hükümetle anlaşmayı reddeden Amerikan tutumunun ciddiyetini hissetmeye başlamasından’ kaynaklandığına inanıyor.

Haydar, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Fraksiyonlar, ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya’nın Bağdat’a gelmesinden önce Washington’a iyi niyetlerini kanıtlamak için şu sıralar zamanla yarışıyor” ifadesini kullandı.

Haydar, silahlı fraksiyonları iki gruba ayırıyor. İlk grup, siyasi ve seçim sürecine çeşitli aşamalarda dahil olan, son olarak da son parlamento seçimlerine katılan ve geçmiş hükümetlerde bir ya da daha fazla bakanla temsil edilen fraksiyonlardan oluşuyor. Bu gruplar, devlet otoritesi dışında silahlı bir güç olmaktan çıkarak, güvenlik başta olmak üzere devlet kurumlarının bir parçası haline gelmeyi hedefliyor.

Haydar’a göre bu ilk grup, ‘uluslararası ve bölgesel toplum nezdinde, özellikle de ABD’de kabul görmek amacıyla bugün silahların devlet elinde sınırlandırılmasını savunan kesim’ olarak öne çıkıyor.

İkinci grup ise son parlamento seçimlerine katılmış olmalarına rağmen kendilerini hâlâ siyasi sürecin içinde görmeyen, ‘direniş’ söylemini kullanmaya devam eden ve devlete tam entegrasyonunu ilan etmeden önce mümkün olan en büyük siyasi, mali ve güvenlik kazanımlarını elde etmeye çalışan fraksiyonlardan oluşuyor.

Aşamalı taktik

Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı İhsan eş-Şemmeri de ABD’nin fraksiyonlar üzerindeki baskısının önem ve etkisi konusunda aynı görüşü paylaşıyor ve bu baskının, söz konusu grupları devlet çerçevesi dışında silah taşımaktan vazgeçtiklerini açıklamaya zorladığını belirtiyor.

Şemmeri, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Silahsızlanma çağrıları; ABD’nin silahların dağıtılması ve devlet ile silahlı kuvvetler başkomutanının denetimi altında toplanması yönündeki şartlarıyla ve Savaya’nın Irak’a gelişinin yaklaşmasıyla eşzamanlı olması bakımından ele alınmalı” dedi.

Bu çağrıların aynı zamanda yeni hükümetin kurulmasına yönelik müzakerelerin zamanlamasıyla da bağlantılı olduğunu ifade eden Şemmeri, “Bu gruplar, ABD’nin bu yöndeki itirazlarının boyutunu bilerek yeni hükümete dahil olmayı hedefliyor” değerlendirmesinde bulundu.

defrt
Ketaib Hizbullah üyeleri, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen bir geçit töreninde (Reuters)

Şemmeri, söz konusu çıkışların, ‘ABD’nin bu tür çağrılara vereceği tepkiyi ölçmeyi amaçlayan geçici ve taktiksel bir bağlamda’ gündeme gelmiş olabileceğini, aynı zamanda bu fraksiyonların Washington ile doğrudan müzakerelere girmesi için bir kapı aralayabileceğini de dile getirdi.

Iraklı fraksiyonların çağrılarının, Hizbullah’ın söyleminden bağımsız ele alınamayacağını vurgulayan Şemmeri, bu tutumun Hizbullah’ın silahsızlanmaya ilişkin şartlarıyla örtüştüğünü belirterek, “Amaç, silahsızlanma sürecinin ABD ve dış baskıların sonucu değil, yerel ve iç düzenlemelerin bir parçası gibi görünmesini sağlamak” dedi.


Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
TT

Trump intikam alıyor: Suriye'de DEAŞ'a ait 70 hedef vuruldu

ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)
ABD askerleri, cuma günü Suriye'deki DEAŞ hedeflerine saldırmak üzere havalanmadan önce bir F-15E savaş uçağına mühimmat yüklüyor (AFP)

Başkan Donald Trump, geçen cumartesi günü Suriye çölündeki Palmira'da bir aşırılıkçı tarafından düzenlenen saldırıda üç Amerikalının (iki asker ve bir tercüman) öldürülmesinin ardından DEAŞ'a karşı misilleme tehdidini yerine getirdi. ABD hava saldırıları, cuma sabahı erken saatlerde Deyrizor, Hums ve Rakka çöllerindeki 70 DEAŞ mevzisini hedef aldı. Yaklaşık beş saat süren baskınlara uçaklar, helikopterler ve HIMARS roketatarları katıldı. Ürdün de uçaklarının saldırıya katıldığını açıkladı.

Trump cuma günü “çok güçlü bir misilleme saldırısı”ndan bahsederken, ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, “ABD güçleri, DEAŞ savaşçılarını, altyapısını ve silah depolarını ortadan kaldırmak için Suriye'de Hawkeye Operasyonuna başladı” diyerek, operasyonu üç Amerikalının ölümüne yol açan Palmira saldırısının ardından “misilleme ilanı” olarak nitelendirdi.

Şarku’kul Avsat’ın görüştüğü Şam'daki Suriye Savunma Bakanlığına yakın kaynaklar, ABD saldırılarının süresiz olabileceğini ve günlerce devam edebileceğini söyledi.


Selam: Silahlar yakında Litani ve Evveli nehirleri arasındaki bölgeyle sınırlı kalacak

Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
TT

Selam: Silahlar yakında Litani ve Evveli nehirleri arasındaki bölgeyle sınırlı kalacak

Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)
Başbakan Nevvaf Selam, Mekanizma Komitesi'ndeki Lübnan heyetinin başkanı Simon Karam'ı kabul etti, (Başbakanlık Ofisi)

Lübnan Başbakanı Nevvaf Selam, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, ordunun silahlanmayı kısıtlama planının ikinci aşamasının, yakında başlayacak şekilde, güneyde Litani Nehri ile kuzeyde Evveli Nehri kıyıları arasında, üçüncü aşamasının Beyrut ve Lübnan Dağı'nda, dördüncü aşamasının Bekaa Vadisi'nde ve sonrasında da diğer bölgelerde uygulanacağını belirtti.

Selam, Lübnan askeri kurumunun yaptıklarının, Litani Nehri'nin güneyinden güney sınırlarına kadar uzanan bölge üzerinde devlet otoritesinin tam anlamıyla genişlemesine yol açtığını, ancak İsrail'in işgal ettiği noktalardan derhal çekilmesi gerektiğini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Selam, Bakanlar Kurulu'nun yeni yılın başında ilk aşamayı değerlendirmek üzere toplanacağını belirtirken, İsrail'in karşılıklı adımlar atması, saldırılarını durdurması ve ateşkes kararını ihlal etmesinin engellemesi gerektiğinin altını çizdi. Ancak Selam, bunun Lübnan'ın silah kontrol planının ikinci aşamasına geçmesini engellemeyeceğine inandığını belirtti. İkinci aşama, Litani Nehri'nin kuzeyinden Evveli Nehri bölgesine kadar uzanan nispeten geniş bir alanı kapsıyor.