Eski Lübnan Başbakanı Sinyora'dan Sünnilere seçimleri boykot etmeyin çağrısı

Eski Lübnan Başbakanı Fuad Sinyora, ülkede yarın yapılacak genel seçimlerde Sünnilerin sandıklara gitmesi gerektiğini, boykotun kimsenin çıkarına hizmet etmeyeceğini söyledi.

AA
AA
TT

Eski Lübnan Başbakanı Sinyora'dan Sünnilere seçimleri boykot etmeyin çağrısı

AA
AA

Lübnan'ın 2005-2009 yılları arasında Başbakanlığını yürüten Sinyora, AA muhabirine başkent Beyrut'taki ofisinde yarın düzenlenecek genel seçimler ve olası ihtilamlar hakkında açıklamalarda bulundu.
Sünni Müstakbel Hareketi lideri ve eski Başbakan Saad Hariri'nin seçimlere girmeyip, imalı bir şekilde "boykot" çağrısına karşı harekete geçen Sinyora, 15 seçim bölgesinde farklı adaylara destek vererek olası siyasi boşluğu doldurmaya çalışan önde gelen Sünni isimlerden biri.
Ülkedeki 4 yıllık yönetim sürecinde Lübnan'ın önemli bileşenleri arasında yer alıp "başbakanlık" gibi önemli bir makamı elinde bulunduran Sünnilerin seçimlere geniş ve yüksek bir katılım göstermesi gerektiğinin altını çizen Sinyora, "Eğer bu çağrılara (boykota) kulak verirsek Beyrut ve Lübnan'daki sahayı boş bırakıp başka ülkelerin çıkarlarına hizmet edecek kişilere fırsat sunmuş olacağız." dedi.
Sinyora, 2003 sonrası Irak'ta Sünnilerin seçimleri boykot etmesine atıfta bulunarak, "O dönem alınan boykot kararı hiçbir surette Sünnilerin çıkarlarıyla örtüşmedi. Aynı senaryonun Lübnan'da tekrarlanmaması gerekiyor aksi takdirde Sünnilerin çıkarları zarar görecektir." değerlendirmesinde bulundu.
Olası boykotun aksine yurt dışında 6 ve 8 Mayıs tarihleri arasında 58 ülkede gerçekleşen seçimlere katılım oranının yüzde 60 oranında olduğunu hatırlatan Sinyora, "2018'deki seçimlere katılımdan daha iyi. Lübnanlılar arasında seçimlere katılım bilincinin artığının ve başka kimselerin dayatmasına izin vermeyeceklerinin göstergesidir. Özellikle bazı Sünni kesimden seçimlerin boykot çağrısına karşı önemli bir gelişme." ifadelerini kullandı.
2018'deki genel seçimlerde İran ve Suriye'deki Esed rejimi müttefikleri olan Hizbullah'ın da içinde yer aldığı 8 Mart Koalisyonu, seçimlerde milletvekillerinin çoğunu kazanarak zafer ilan etmişti.
Bu seferki seçimlerde tablonun ne olacağı sorusuna Sinyora, "Kimin galip geleceğini öngörmek mümkün değil ancak Lübnan'ı rehin alanlardan kurtarmak ve ülkenin egemenliğini tesis edeceklerin seçilmesi gerekiyor." diye konuştu.
Lübnan'da 4 yıldır yaşanan krizler nedeniyle halkın devlete olan güvenin azaldığını, sokağın seçimleri krizlere çözüm şeklinde artık algılamadığının hatırlatılması üzerine Sinyora, "Halk ve devlet arasında güvenin yeniden tesis edilmesi gerekiyor. İlk olarak yasaların uygulanması, egemenliğin kazanılması ve sosyal adaletin yerine getirilmesi lazım. Bunun için de zamana ihtiyaç var. " diye konuştu. 
Elinde silah bulunduran Hizbullah ve müttefiklerinin seçimleri kaybetmesi halinde, 2009 seçimlerinde yaşanan zorla dayatma ve hükümete dahil olma çabalarına da değinen Sinyora, "O dönem yaşananlar tüm Lübnanlılara bir ders olmalı. Derslerden tecrübe edinmeli. Uluslararası ve Arap ülkeleriyle ilişkileri yeniden restore etmeliyiz." dedi.
Lübnan'da 2009'da yapılan seçimlerde Hizbullah ve müttefikleri seçimleri kaybederek çoğunluğu elde edememişti. Ancak Hizbullah elindeki silah ile hükümete baskı kurarak, koalisyon hükümetinde yer almayı başarmıştı.

718 aday 128 sandalye için yarışacak
Lübnan'da yarın yapılacak genel seçimlerde 128 sandalyeli Mecliste yer alabilmek için 15 seçim bölgesinde 103 listede kayıtlı toplamda 718 aday yarışacak.
Ülkede 2018'de 3 milyon 746 bin olan seçmen sayısı, bu sene 3 milyon 967 bine ulaştı.
Pazar günü yapılacak genel seçimlerden önce 6 ve 8 Mayıs'ta yurt dışında oy kullanımın işlemleri tamamlandı. Seçime katılım oranı yüzde 60 seviyesinde oldu. 58 ülkede kayıtlı 225 bin Lübnanlı seçmenden yaklaşık 135 bini oy kullandı.
Yurt dışındaki seçmen sayısı toplam seçmen sayısının yüzde 5,5'ine tekabül ediyor.
Lübnan'da 1989'da yapılan Taif Anlaşması'na göre Meclisteki milletvekili dağılımı, "28 Sünni, 28 Şii, 8 Dürzi, 34 Maruni Hristiyan, 14 Ortodoks, 8 Katolik, 5 Ermeni, 2 Alevi, 1 milletvekili de Hristiyanlar içerisindeki azınlıklar" şeklinde gerçekleşiyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.