Trablus’ta gerilim çatışmaların durmasıyla sonlandı

Akile Salih: Petrol üretilmeli ancak gelirleri dondurulmalı.

Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’le görüştü. (Temsilciler Meclisi) 
Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’le görüştü. (Temsilciler Meclisi) 
TT

Trablus’ta gerilim çatışmaların durmasıyla sonlandı

Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’le görüştü. (Temsilciler Meclisi) 
Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams, Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’le görüştü. (Temsilciler Meclisi) 

Libya’daki kırılgan geçiş otoritesi troykası, Trablus’un batısındaki Cenzur kırsalında yaşanan çatışmalara dair sessizliğini korudu. Önceki gün Cenzur’da milis grupları arasında çıkan çatışmalar sonucu yaralanmalar meydana gelmiş, çok sayıda özel mülk ve araç tahrip edilmişti. Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın girişimiyle, Libya Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi'nin temsilcilerinin ‘ertelenmiş seçimlere anayasal zemin bulma’ amacıyla Kahire'de gerçekleştirdiği ikinci tur toplantılarının devam ettiği bildirildi.  
Libya yerel medya kuruluşları dün, Cenzur kırsalında milis güçleri arasında çıkan çatışma sonucu yakılarak tahrip edilmiş çok sayıda aracın görüntülerini yayınladı. Muhammed el-Menfi başkanlığındaki Başkanlık Konseyi ve Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti olaylarla ilgili herhangi bir açıklama yapmaktan kaçındı. Cenzur Belediyesi’nden yapılan açıklamada, Muammer el-Davi liderliğindeki 55. Piyade Tugayı’nın önceki gün kentteki bir askeri noktaya saldırı düzenlediği, sivillere ait özel mülklerin ve araçların tahrip edildiği ve elektrik dağıtım merkezinin hedef alındığı belirtildi. Açıklamada Ulusal Birlik Hükümeti’nin ve kendisine bağlı genel kurmak başkanlığının müdahalede bulunarak bölgede faaliyet gösteren milis gruplarının dağıtılması için gerekli önlemleri alması talep edildi.  
Cenzur Emniyet Müdür Albay Sıddik Atavi, olaylar sonucu biri ağır olmak üzere 12 vatandaşın yaralandığı bilgisini verdi. Olayların durulduğunu ve sahil yolunun açıldığını belirten Atavi, çatışma yaşanmaması için gerekli önlemlerini aldıklarını söyledi. Ancak Cenzur Hastanesi acil bölüm şefi Muhammed Ayyad ulusal bir televizyona yaptığı açıklamada yaralı sayısının 20 olduğunu aktardı. 
Cenzur sakinleri, 55. Piyade Tugayı unsurlarının Fursan Tugayı’nın kontrol noktasına saldırı düzenlemesinin ardından korku dolu saatler geçirdi. Fursan Tugayı’ndan bir yetkili, çatışmaların sona erdiğini ve sahil yolunun trafiğe açıldığını söyledi. Cenzur Eğitim Müdürlüğü, öğrencilerin güvenliğinin sağlanması amacıyla bir gün süreyle okulların tatil olmasını kararlaştırdı. Yerel medyanın yayınladığı video kayıtlarında, ilçe içinde çok sayıda tankın hareket ettiği ve adeta bir savaş ortamı oluştuğu görüldü. Alınan bilgiye göre 55. Piyade Tugayı lideri Muammer el-Davi, Fursan Tugayı’nı bir unsurunu öldürmekle suçladı ve intikam amacıyla rakip grubun kontrolündeki kontrol noktasına saldırılması talimatı verdi.  
Libya Ulusal Ordusu (LUO) komutanlarından Tuğgeneral Halid el-Mahcub, ülkedeki silahlı gruplar arasında ‘silahlar aracılığıyla iletişim kurulduğunu’ ve uluslararası toplumun bu sahneye müdahaleden aciz olduğunu söyledi. Milis gruplarının dağıtılması gerektiğini vurgulayan Mahcub, ülkedeki krizin çözülmesinin önündeki en önemli engellerden birinin bu milis gruplarının varlığı olduğunu ifade etti. Daha önceki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin Trablus’taki milis güçlerinin önünü açmasının uluslararası toplumun bilgisi dahilinde gerçekleştiğini savunan Mahcub, Birleşmiş Milletler ve uluslararası güçleri, milislere göz yumarak ülkedeki krizi derinleştirmekle suçladı.  
Mahcub ayrıca Ulusal Ordu Başkomutanı Mareşal Halife Hafter’in talimatıyla Cezayir ile olan sınır kapılarının kapatıldığı yönündeki söylentileri yalanladığı açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Bu söylentiler ülkede istikrarın oluşmaması için çaba gösteren çevreler tarafından yayılan yalanların bir parçasıdır. Cezayirle olan sınırların kapatılması söz konusu değildir. Bu yalanları yayanlar Ulusal Ordu’nun imajını hedef alıyorlar.”  

Williams-Salih görüşmesi
Diğer  yandan Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın girişimiyle, Libya Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi'nin Libya Ortak Komitesi'nin ‘ertelenmiş seçimlere anayasal zemin bulma’ amacıyla Kahire'de gerçekleştirdiği ikinci tur toplantılarının devam ettiği bildirildi. Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih, Stephanie Williams ile Kahire toplantılarında anayasa taslağındaki tartışmalı noktaların değiştirilmesine yönelik anayasal yol ve çabaların yanı sıra genel bütçeye dair görüş alışverişinde bulunduklarını açıkladı. Salih ayrıca Temsilciler Meclisi’nin, İstikrar Hükümeti’nin silahlı grupların etkisi dışında özgürce çalışabilmesine destek vermek amacıyla Sirte’de bir toplantı düzenleyeceğini doğruladı. Williams ise Kahire’de görüştüğü Akile Salih’le sağlam bir anayasal çerçeveye dayalı kapsamlı ve şeffaf seçimlerin mümkün olan en kısa sürede gerçekleştirilmesi için iki meclis arasında fikir birliğine varmanın önemi konusunda hemfikir olduklarını söyledi.  
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ülkedeki ‘petrol gelirleri kriziyle’ ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Mevcut durum Libya halkının çıkarlarının korunmasını gerektiriyor. Küresel piyasalarda yükselen petrol fiyatlarından Libya halkı mümkün olan en iyi şekilde istifade etmelidir. Dolayısıyla petrol üretimi ve arzı kesintiye uğramamalı, kamu kaynaklarının israfının önüne geçilmesi için bu alanlar siyasi tartışmaların dışında tutulmalıdır.”  
Libya’nın dışarıdaki petrol gelirlerinin dondurulduğunu vurgulayan Salih, söz konusu gelirlerin tüm Libyalıların eşit bir şekilde istifadesine sunulacağının güvencesi alınmadan serbest bırakılmayacağını ifade etti. ABD’nin Libya Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada ise Libya Ulusal Petrol Şirketi’nin Libya bankasının dış hesaplarındaki petrol parasının geçici olarak dondurulmasının desteklendiği ve taraflar arasında söz konusu paranın nasıl harcanacağına dair bir mekanizma üzerinde uzlaşılana kadar bu kararın sürdürülmesi gerektiği belirtildi. Ayrıca Libyalı tarafların talepleri doğrultusunda söz konusu mekanizmanın oluşturulabilmesi için teknik destek vermeye hazır oldukları kaydedildi. Açıklamada Libya’da petrol üretimi ve arzının yeniden başlamasının hem Libya halkı hem de uluslararası piyasalar için önem arz ettiği, ayrıca petrol gelirlerinin adil dağılımı için bir mekanizma belirlenmesinin de aciliyet içerdiği belirtildi. Petrol gelirlerinin dağılımı ile ilgili geçen ay Libyalı taraflar arasında görüşmeler yapıldığı da hatırlatıldı. Bu arada Tobruk’ta protestocular Arap Körfezi Şirketi tarafından işletilen Harika Limanı’nı işgal ederek ticari faaliyete engel oldu. Protestocular Tobruk rafinerisinin önünde okudukları bildiride, söz konusu engelleme girişimini ülkedeki tüm siyasi oluşumları protesto etme amacıyla başlattıklarını vurguladılar.



Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
TT

Kuşatma altındaki el-Faşir, savaş ve açlıkla mücadele ediyor

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından kuşatılan el-Faşir kentinden göç (Arşiv – Şarku’l Avsat)

Sudan'ın batısında bulunan Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki sivillerin durumu, gıda, su ve tıbbi tedaviye erişimin giderek zorlaşmasıyla daha da kötüleşiyor. Açlık ve devam eden çatışmalar, Nisan 2024'ten bu yana şehirde mahsur kalan on binlerce insanın kaderini tehdit ediyor. Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) her geçen gün kötüleşen insani durumun ortasında, gıda maddelerinin şehre girdiği tüm geçitleri ve yolları kapatıyor; temel gıda maddeleri ve yakıt tedarik etme girişimlerini engelliyor.

El-Faşir'deki kaynaklar, HDK’nin her gün pazarları ve hayati tesisleri ağır topçu ateşine tutması nedeniyle büyük marketlerin kapılarını kapatmasının ardından sivillerin büyük zorluklarla gıda temin ettiğini söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Siviller, mısır unu, şeker, yağ ve sabun gibi temel gıda maddelerini satın almak için meskûn mahallelerdeki küçük marketlere güveniyor” dedi.

Devam eden kuşatmanın bir sonucu olarak, bölge sakinlerinin alım gücü azaldı ve yüksek fiyatlar nedeniyle az miktarda yiyecek bile alamaz hale geldiler.

Bir bölge sakini, banka yoluyla ödeme yapıldığında fiyatların iki katına çıktığını, nakit ödeme yapıldığında ise fiyatların düştüğünü ve çok sayıda bölge sakininin yüksek fiyatlar nedeniyle el-Faşir'den kaçtığını belirtti. Birçok sebze ve meyve türü bir yılı aşkın süredir şehrin pazarlarında bulunmuyor.

Gıda kaçakçılığı

Bazı kent sakinlerine göre, el-Faşir'e mal ve eşya sokmanın tek yolu eşek ve deve gibi hayvanları kullanarak kaçakçılık yapmak, ancak bu da riskli. Çünkü HDK militanları tarafından durduruluyorlar ve çoğu zaman mallara el konuluyor.

VFGHY
Sudanlılar savaştan kaçmak için Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir’in eteklerinde bulunan Ebu Şuk Mülteci Kampı’na sığınıyor. (AP)

Şehir sakinlerinin çoğunluğu, günde darı unu ve mısırdan yapılan tek bir ana öğünle yetiniyor ve ellerinde başka bir şey olmayabiliyor.

Geleneksel yeraltı kuyularından yeterli miktarda içme suyu temin edilse de, bir varilin fiyatının 8 bin Sudan cüneyhini aşması vatandaşların sıkıntılarını artırıyor.

Günde bir öğün ücretsiz yemek sağlayan aşevlerine bağımlı hale gelen ailelerin sayısı her geçen gün artıyor; bazen bu yemekler ihtiyaç sahibi ailelerin sayısına yetmiyor. El-Faşir'deki bazı vatandaşlar, kuşatma altında bulunan kentteki insani durumun özellikle çocuklar, kadınlar ve yaşlılar için ciddi bir zorluk derecesine ulaştığını, yetersiz beslenme nedeniyle zayıf vücutlarının bunu kanıtladığını bildirdi.

Yerlerinden edilen insanlar HDK ve müttefikleri tarafından öldürmeye varan ciddi ihlallere maruz kaldıkları için el-Faşir'den kaçmak da güvenli değil. Bölge sakinleri, kuşatmanın devam etmesi ve el-Faşir'e insani erişimin açılmaması halinde, sonbahar mevsimine girilmesi ve vatandaşların tarım yapamaması nedeniyle durumun daha da kötüleşeceğinden korkuyor.

Saha durumu

El-Faşir'deki geniş alanlar, son birkaç gün içinde siviller arasında onlarca ölüm ve yaralanmaya neden olan, bazıları konutları hedef alan yoğun topçu bombardımanına ve insansız hava aracı (İHA) saldırılarına tanık oluyor.

Yerel kaynaklar, ordunun geçtiğimiz aylarda HDK tarafından el-Faşir'e düzenlenen onlarca saldırıyı püskürtmeyi başardığını bildirdi. El-Faşir sakinleri, Birleşmiş Milletler (BM) ve yardım kuruluşlarının insani yardımın ihtiyaç sahibi sivillere ulaşmasına izin vermesi için HDK üzerinde daha fazla baskı kurmasını bekliyor.

Yerel bir gönüllü grubu olan el-Faşir Direniş Komiteleri Koordinasyonu, çatışmaların ortasında kalan on binlerce masum insanın çektiği acılara son vermek için orduyu şehir üzerindeki kuşatmayı kaldırmaya çağırıyor.

CDFG
Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'deki Hızlı Destek Kuvvetleri mensupları (Arşiv - Telegram)

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan kısa bir süre önce BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in talebi üzerine kentte bir hafta süreyle insani ateşkes yapılmasını kabul etti, ancak HDK bu konuda kendileriyle herhangi bir temas kurulmadığını belirtti.

HDK'ye göre el-Faşir kentinde şu anda siviller bulunmuyor; kentte bulunanlar ordu ve müttefik silahlı gruplara mensup savaşçılar.

Geçtiğimiz haziran ayında BM Güvenlik Konseyi, bir yıldan uzun bir süredir HDK tarafından kuşatma altında tutulan ve ordunun geniş ve yoğun nüfuslu Darfur bölgesindeki son kalesi olan el-Faşir üzerindeki kuşatmanın kaldırılması için bir karar almıştı.