Libya Savunma Bakanlığı: Silahlı grup kargaşa çıkarmak için Trablus'a sızmaya çalıştı

Trablus’un doğusunda Merkezi Güvenlik Destek Gücü’nden bir asker (Reuters_Arşiv)
Trablus’un doğusunda Merkezi Güvenlik Destek Gücü’nden bir asker (Reuters_Arşiv)
TT

Libya Savunma Bakanlığı: Silahlı grup kargaşa çıkarmak için Trablus'a sızmaya çalıştı

Trablus’un doğusunda Merkezi Güvenlik Destek Gücü’nden bir asker (Reuters_Arşiv)
Trablus’un doğusunda Merkezi Güvenlik Destek Gücü’nden bir asker (Reuters_Arşiv)

 Libya'daki Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Savunma Bakanlığı, "yasa dışı silahlı bir grubun kargaşa çıkarmak için başkent Trablus'a sızmaya çalıştığını" bildirdi.
Savunma Bakanlığı, ülkenin doğusunda yer alan Tobruk'taki Temsilciler Meclisinin (TM) Başbakanlığa seçtiği Fethi Başağa'nın, Trablus'a gelmesinin ardından UBH taraftarları ile Başağa'yı destekleyen silahlı gruplar arasında yaşanan çatışmalara ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada, "Yasa dışı silahlı bir grup, kargaşa çıkarmak için silah kullanarak, vatandaşların güvenliğini ve selametini gözetmeden, panik ve endişeye neden olarak başkente sızma girişiminde bulundu" ifadesi kullanıldı.
Askeri ve güvenlik birimlerinin, bu kargaşayı önlemek ve başkentte istikrarı yeniden sağlamak için sıkı önlemler aldığı kaydedilen açıklamada, söz konu önlemlerin "silahlı grubun geldikleri gibi kaçmalarına" neden olduğu aktarıldı.
Açıklamada, "bir siyasi parti gündemiyle desteklenen bu çocukça sürecin, insani ve maddi kayıplara yol açtığı; devlet kurumlarının hala bu kayıpları sona erdirmeye ve gidermeye çalıştığı" ifade edildi.
Savunma Bakanlığının açıklamasında, "vatandaşların güvenliğine ve canına kim zarar vermeye tevessül ederse demir bir yumrukla karşılaşacağı; bu korkakça eyleme katılan herkesin kim olursa olsun yakalanacağı" vurgulandı.
Tobruk'taki Temsilciler Meclisinin şubat ayında Başbakanlığa seçtiği Fethi Başağa, gece saatlerinde paylaştığı görüntülü mesajında başkent Trablus'a geldiğini duyurmuştu.
Bu gelişmenin ardından Abdulhamid Dibeybe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti taraftarları ile Başağa'yı destekleyen silahlı gruplar arasında çatışma çıkmıştı.
Başağa, başkent Trablus'a geldikten sonra yaşanan silahlı çatışmalar üzerine kentten ayrılmıştı.

Başağa ve Dibeybe hükümetleri
Libya’da devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin planlanan 24 Aralık 2021'de yapılamaması üzerine, Tobruk'taki Temsilciler Meclisi, ülkenin batısındaki milletvekillerinin çoğunun katılmadığı oturumda Başağa'yı başbakan seçmişti.
Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ise Temsilciler Meclisini Cenevre Anlaşması'nda belirlenen yol haritasından ayrılmakla suçlayarak, görevinin başında olduğunu, görevi ancak seçilmiş bir hükümete teslim edeceğini açıklamıştı.
Ülkede yaklaşık 3 aydır Dibeybe ve Başağa'nın liderlik ettiği iki ayrı hükümet bulunuyor. Bu durum Libya'nın yeniden şiddet sarmalına sürüklenmesi endişelerini artırıyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.