Suriye’de rejim ile Özerk Yönetim arasında buğdayı rekabeti

Ukrayna savaşı ve Hindistan’ın ihracat yasağının olumsuz yansımaları var

2021 yılında Haseke vilayetinin kuzeyindeki ed-Darbasiyah kasabasında buğday hasadı (Şarku’l Avsat)

Fırat’ın doğusundaki Özerk Yönetim ve Suriye rejimi yetkilileri, ekili alanların ve mevsimsel yağışların azalması nedeniyle yüz binlerce hektar buğday ve arpanın heder olmasıyla birlikte buğday satın almak için rekabete girdi. 2010’dan önce 4 milyon ton buğday üreten Suriye, şu an gerçek bir gıda felaketiyle karşı karşıya. Uzmanlar ve Özerk Yönetim liderleri, sezonluk üretimin en iyi ihtimalle bir milyon tona ulaşan üretim olasılığı ile normal miktarın dörtte birine ulaşabileceğini dile getirdi. Bu durum, bölgenin büyük bölümlerinde mahsul veriminin önceki yıllara kıyasla yüzde 70’ten fazla azaldığı anlamına geliyor.
Hem Özerk Yönetim hem de Şam rejimi hükümetindeki tarım komitelerinin istatistiklerine göre arpa sezonunun yaklaşık 400 bin hektar yağmurla beslenen dönem sonrasında üretim planından çıkarılmasıyla zarar görmesinin yanı sıra 300 bin hektardan fazla tarım arazisi, mevsimlik buğday ekiminden tamamen çıkarıldı. Haseke vilayetindeki ekilebilir alanların yaklaşık bir milyon hektar olduğu tahmin edilirken, hasat sonuna kadar bu sezonluk üretimdeki nihai hasarın boyutu hakkında tam veri yok.
Haseke’nin kuzeydoğu bölgelerindeki tarım arazilerinin büyük bir kısmını kontrol eden Özerk Yönetim yetkilileri, yağış alan bölgelerle rekabet dışı buğday alım fiyatını belirlemeye çalışıyor. Gelecek ayın başında hasat sezonunun başlaması, rezervlerin endişe verici düzeye gerilemesi ve sorgum ununun normal unla yüzde 2 oranında karıştırılmasının ardından silolara ve depolara yerel buğday tedarik edilmesi bekleniyor. Özerk Yönetim’e bağlı Tarımsal Toplum Geliştirme Şirketi, üretim planını takip eden ekonomik kurumlar ve komitelerden alınan raporlara göre bu sezondaki buğday üretiminin, en iyi durumda 500 bin ton eşiğini geçmeyeceğini belirtti.
Ekonomi ve Tarım Kurumu Başkanı Selman Barodo, “Çiftçilere ürünlerini ulaştırmaları için her türlü imkânı sağlayacağız. Pamuk ve yem ambarı kurmak isteyenler için özel projeleri destekleyeceğiz” dedi. Tarım ve ekonomi komitelerinin, çiftçilerden buğday ve arpa almak ve mahsullerini satın almak için tüm hazırlıkları tamamladığına dikkati çeken Barodo, “Ukrayna’daki koşulların ve Hindistan’ın yurt dışından buğday ihracatını yasaklama kararının oldukça olumsuz yansımaları var. Bu nedenle yönetim alanlarının acilen bu yıl buğday ve arpa başta olmak üzere çeşitli mahsullerin üretimini yapması gerekiyor” şeklinde konuştu.
Şam’daki Esed rejimi, çiftçilerden bir kilo buğday alım fiyatının bin 700 Suriye lirasına yükseltildiğini ve çiftçiye güvenli bölgelerden teslim edilen her kilogram için 300 lira ve güvenli olmayan bölgelerden teslim edilen her kilogram için ise 400 lira ödül verileceğini açıkladı. Hükümet, buğday mahsulünü teslim almak için 13 merkez belirledi, çiftçilere de mahsulü paketlemek ve belirlenen merkezlere pazarlamak için on milyon çuvallık dağıtma imkânı sağladı.
Suriye’nin, rejim bölgelerinin ekmek ihtiyaçlarını karşılamak için yılda iki milyon ton buğdaya ihtiyaç duyduğunun ve birbiriyle çatışan üç yerel nüfuz alanı arasında bölünmüş olduğunun belirtilmesi gerekiyor. 360 bin ton tohum ve yaklaşık 800 bin ton diğer kullanımlar için bulgur, makarna, firik, irmik ve diğer buğday ürünlerinin imalatı, Tarım Bakanlığı istatistiklerine göre toplam 3 milyon tonun üzerinde.
Washington tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki Özerk Yönetim bölgelerine gelince, gelecek yıl 600 bin ton ekmeklik un ve tohuma ihtiyaç var. Ülkenin kuzeybatısındaki silahlı Suriye muhalefet bölgeleri de aynı orana ihtiyaç duyuyor.