Her yıl dünya çapında 9 milyon kişi hava kirliliği sebebiyle hayatını kaybediyor

Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)
Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)
TT

Her yıl dünya çapında 9 milyon kişi hava kirliliği sebebiyle hayatını kaybediyor

Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)
Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)

Bilim insanları, artan hava kirliliği ve kurşun zehirlenmesinin 2015'ten bu yana yılda yaklaşık dokuz milyon kişinin ölümüne sebep olduğunu ve dünya çapında kirlilikle mücadelede mütevazı ilerlemeyi baltaladığını söyledi.
Bilim insanlarının küresel ölüm oranları ve kirlilik seviyelerine ilişkin analizlerine göre, endüstriyel süreçlerden ve kentleşmeden kaynaklanan hava kirliliği, 2015 ve 2019 yılları arasında hava kirliliğine bağlı ölümlerde %7'lik bir artışa neden oldu.

Küresel Sağlık ve Kirlilik İttifakı’nın kurucusu ve kirlilik temizleme programları üzerinde çalışan kar amacı gütmeyen Pure Earth’ün başkanı olan çalışmanın ortak yazarı Richard Fuller, iklim değişikliği, sıtma ve HIV’in aksine çevre kirliliğine fazla odaklanılmadığını söyledi.
The Lancet Planetary Health dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, araştırmacılar, Washington Üniversitesi tarafından yürütülen ve kirliliğe maruz kalmayı inceleyen ve bundan kaynaklanan ölüm riskini hesaplayan bir çalışmanın 2019 verilerini analiz etti.

Yakın zamanda yapılan çalışma, özellikle kapalı alanlarda sigara içmek veya kanalizasyon gibi geleneksel kirleticileri, endüstriden kaynaklanan hava kirliliği ve toksik kimyasallar gibi daha modern kirleticilerden ayırarak, kirliliğin nedenlerine odaklanıyor.

Çalışmada hava kirliliğinden kaynaklı ölümlerin en çok Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti, Nijer, Solomon Adaları, Somali, Güney Afrika, Kuzey Kore, Lesoto, Bulgaristan ve Burkina Faso gibi ülkelerde kaydedildiği belirtildi.  



Diyet haplarının Kutsal Kase'si İştahı ve kas kütlesini etkilemeden yağ yakıyor

GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
TT

Diyet haplarının Kutsal Kase'si İştahı ve kas kütlesini etkilemeden yağ yakıyor

GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)
GLP-1 iğneleri, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ederek çalışıyor. Ancak yeni hap, kaslardaki metabolizmayı tetikliyor (Pexels)

İştahı veya kas kütlesini olumsuz etkilemeden kan şekerini düşürerek yağ yakımını artıran bir diyet hapı, hastaların ağır yan etkiler yaşamadan zayıflamasını sağlayabilir.

Tip 2 diyabet ve obezite hastaları için geliştirilen potansiyel yeni ilaç tedavisi, tablet şeklinde alınıyor ve Ozempic'le Wegovy gibi GLP-1 iğnelerinden tamamen farklı bir şekilde çalışıyor.

Bu iğneler kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal bir hormonu taklit ediyor. 

Bu enjeksiyonlar bağırsak ve beyin arasındaki açlık sinyallerini etkiliyor ancak sıklıkla iştah kaybına, kas kütlesinde azalmaya ve sindirim sorunlarına neden olarak kişinin daha halsiz veya çökmüş hissetmesine yol açabiliyor.

Ancak yeni ilaç kaslardaki metabolizmayı tetikleyerek daha fazla yağ yakmalarını sağlayarak çalışıyor.

Bu tedavi, hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda hem kan şekeri kontrolü hem de vücut yapısı üzerinde olumlu etkiler gösterirken günümüzün GLP-1 bazlı ilaçlarla ilişkili yan etkileri sergilemedi.

Karolinska Enstitüsü ve Stockholm Üniversitesi'nden araştırmacıların hakemli dergi Cell'de yayımladığı çalışma, 48 sağlıklı katılımcı ve tip 2 diyabet hastası 25 kişinin yer aldığı ilk klinik denemede, insanların da bu tedaviye iyi yanıt verebildiğini ortaya koydu.

Stockholm Üniversitesi Wenner-Gren Enstitüsü Moleküler Biyobilim Bölümü'nden öğretim üyesi ve çalışmanın yazarı Tore Bengtsson şöyle diyor:

Sonuçlarımız kas kütlesini kaybetmeden metabolik sağlığı iyileştirebileceğimiz bir geleceğe işaret ediyor. Kaslar, tip 2 diyabet ve obezitede önem arz ediyor ve kas kütlesi de beklenen yaşam süresiyle doğrudan ilişkili.

İlaç, araştırmacıların laboratuvarda geliştirdiği β2 (beta) agonisti türü adlı bir maddeye dayanıyor. Beta 2 agonisti ilaçlar genellikle astım tedavisinde kullanılıyor ancak kalp çarıntısı veya titreme gibi yan etkilere yol açabiliyor.

Araştırmacılar oluşturdukları molekülün, kalbi aşırı uyarmadan kaslar üzerinde olumlu bir etki yarattığını söylüyor.

Karolinska Enstitüsü Fizyoloji ve Farmakoloji Bölümü'nde yardımcı doçent olan ve araştırmanın yazarlarından Shane Wright, "Bu ilaç tamamen yeni bir tedavi yaklaşımını temsil ediyor ve tip 2 diyabet ve obezite hastaları için büyük önem taşıyabilir. Maddemiz sağlıklı kilo kaybını teşvik ediyor gibi görünüyor ve ayrıca hastalar iğne yapmak zorunda kalmıyor" diyor.

Araştırmacılar için bir sonraki adım, tedaviyi geliştiren şirket Atrogi AB'nin planlandığı klinik çalışma olacak.

Independent Türkçe