Her yıl dünya çapında 9 milyon kişi hava kirliliği sebebiyle hayatını kaybediyor

Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)
Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)
TT

Her yıl dünya çapında 9 milyon kişi hava kirliliği sebebiyle hayatını kaybediyor

Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)
Çin'de kömür işleme tesisinden dumanlar yükselirken (AP)

Bilim insanları, artan hava kirliliği ve kurşun zehirlenmesinin 2015'ten bu yana yılda yaklaşık dokuz milyon kişinin ölümüne sebep olduğunu ve dünya çapında kirlilikle mücadelede mütevazı ilerlemeyi baltaladığını söyledi.
Bilim insanlarının küresel ölüm oranları ve kirlilik seviyelerine ilişkin analizlerine göre, endüstriyel süreçlerden ve kentleşmeden kaynaklanan hava kirliliği, 2015 ve 2019 yılları arasında hava kirliliğine bağlı ölümlerde %7'lik bir artışa neden oldu.

Küresel Sağlık ve Kirlilik İttifakı’nın kurucusu ve kirlilik temizleme programları üzerinde çalışan kar amacı gütmeyen Pure Earth’ün başkanı olan çalışmanın ortak yazarı Richard Fuller, iklim değişikliği, sıtma ve HIV’in aksine çevre kirliliğine fazla odaklanılmadığını söyledi.
The Lancet Planetary Health dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, araştırmacılar, Washington Üniversitesi tarafından yürütülen ve kirliliğe maruz kalmayı inceleyen ve bundan kaynaklanan ölüm riskini hesaplayan bir çalışmanın 2019 verilerini analiz etti.

Yakın zamanda yapılan çalışma, özellikle kapalı alanlarda sigara içmek veya kanalizasyon gibi geleneksel kirleticileri, endüstriden kaynaklanan hava kirliliği ve toksik kimyasallar gibi daha modern kirleticilerden ayırarak, kirliliğin nedenlerine odaklanıyor.

Çalışmada hava kirliliğinden kaynaklı ölümlerin en çok Çad, Orta Afrika Cumhuriyeti, Nijer, Solomon Adaları, Somali, Güney Afrika, Kuzey Kore, Lesoto, Bulgaristan ve Burkina Faso gibi ülkelerde kaydedildiği belirtildi.  



Zayıflama iğneleri, migren hastalarına umut oldu

Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
TT

Zayıflama iğneleri, migren hastalarına umut oldu

Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)

Rebecca Whittaker 

Yeni bir araştırmaya göre zayıflama iğneleri, migren hastalarının ağrısını yarı yarıya azaltabilir.

GLP-1 reseptör agonistleri diye de bilinen Ozempic ve Wegovy gibi ilaçlar, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal hormonu taklit ederek çalışıyor.

Araştırmacılar diyabet tedavisinde sık kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını kayda değer derecede azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti.

Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi'ne göre, migren Birleşik Krallık'ta yaklaşık 6 milyon kişiyi etkiliyor. Üç gün sürebilen ataklar; ağrı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve ışığa, sese ve kokulara duyarlılığa neden olabiliyor.

Napoli Üniversitesi Baş Ağrısı Merkezi'nden araştırmacılar, obezite ve kronik migreni olan 26 yetişkine liraglutid ilacı verdi.

Sonuçları 2025 Avrupa Nöroloji Akademisi (European Academy of Neurology / EAN) Kongresi'nde sunulan çalışmada, ilacı alanların başının ayda ortalama 11 gün daha az ağrıdığı tespit edildi.

Katılımcılar ayrıca ilacı aldıktan sonraki sadece iki hafta içinde yaşam kalitesi, iş, eğitim ve sosyal işlevlerde anlamlı iyileşmeler yaşadı.

Baş araştırmacı Dr. Simone Braca, "Çoğu hasta ilk iki hafta içinde kendini daha iyi hissetti ve yaşam kalitesinde kayda değer bir iyileşme olduğunu bildirdi" diyor.

Kilo kaybı orta düzeyde ve istatistiksel açıdan anlamlı olmasa da bu fayda üç aylık gözlem süresi boyunca devam etti.

Kafa içi basıncındaki hafif artışların migren ataklarıyla bağlantılı olduğuna dair kanıtlar giderek artıyor.

Bu durum, beyin ve omuriliği çevreleyen beyin-omurilik sıvısının basıncının artmasından kaynaklanıyor. Basınç artışı, ciddi kafa travması, felç, beyin tümörü veya yüksek tansiyon nedeniyle meydana gelebiliyor.

Ancak beyin-omurilik sıvısı salgısını azaltan liraglutid gibi GLP-1 reseptör agonistlerinin, idiyopatik intrakraniyal hipertansiyon (İİH) tedavisinde etkili olduğu kanıtlandı.

Çalışmaya katılan hastalar, İİH'yi elemek için papilödem (kafa içi basıncındaki artış sonucu optik disk şişmesi) ve altıncı sinir felci taramasından geçti.

Dr. Braca ve meslektaşları, GLP-1 ilaçlarının, migrenin ardındaki kilit molekül olan CGRP (kalsitonin geni ile ilişkili peptid) salımını azaltabileceğine inanıyor.

Dr. Braca, "Bu ilaçların beyin-omurilik sıvısı basıncını düzenleyerek ve kafa içi venöz sinüslerin sıkışmasını azaltarak migreni tetikleyen kritik bir peptid olan, kalsitonin geniyle ilişkili peptidin (CGRP) salımını azalttığını düşünüyoruz" diyor.

Bu da kafa içi basınç kontrolünü yepyeni, farmakolojik olarak hedeflenebilir bir yol haline getirecektir.

Araştırma makalesinin yazarları, liraglutidin tip 2 diyabet ve obezitede kullanımının yerleştiği göz önüne alındığında, nörolojide ilaçın farklı amaçla kullanıldığı umut verici bir durumun yaşanabileceğini söylüyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news