Lübnan Meclis Başkanı Berri sükûnet ve diyalog çağrısı yaptı

Taif Anlaşması’nın hükümlerinin uygulanmasını isteyen Berri, hiçbir mezhebin ötekini yok saymak istemediğini söyledi

Meclis Başkanı Nebih Berri dün yaptığı konuşmada (Şarku'l Avsat)
Meclis Başkanı Nebih Berri dün yaptığı konuşmada (Şarku'l Avsat)
TT

Lübnan Meclis Başkanı Berri sükûnet ve diyalog çağrısı yaptı

Meclis Başkanı Nebih Berri dün yaptığı konuşmada (Şarku'l Avsat)
Meclis Başkanı Nebih Berri dün yaptığı konuşmada (Şarku'l Avsat)

Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ülkedeki siyasi güçlere ve sivil toplum temsilcilerine diyalog ve sükûnet çağrısı yaptı. Genel seçimler öncesinde başlayan ve seçimlerin sonuçlanmasının ardından süregelen siyasi gerilimin düşürülmesi gerektiği belirten Berri, “Hiç kimse ya da hiçbir mezhep ötekini yok saymak ya da ortadan kaldırmak istemiyor” dedi. Nebih Berri ayrıca, Taif Anlaşması’nın Yaşlılar Meclisi (Senato) ve mezhep temelli olmayan ‘seçim yasası’ ve ‘genişletilmiş ademi merkeziyetçi yönetim’ gibi henüz uygulanmamış bentlerinin ve hükümlerinin uygulanması çağrısında bulundu.
Genel seçimlerin ardından Lübnanlılara seslenen Berri, seçimlerin sonuçlarına ve mevcut siyasi duruma değindi. Berri, “Herkes halkın tercihine saygı göstermelidir. Halkımız bu seçimleri ulusal sabiteler konusunda bir referanduma dönüştürmüştür. Bölgesel, Avrupalı ve uluslararası gözlemciler ve büyükelçiler bu seçimlere olağanüstü bir ilgi göstermekteydi. Bu bizde ve Lübnan halkının çoğunda sanki ülkemizdeki parlamentonun yanı sıra tüm kıtalardaki parlamentolara üye seçiyormuşuz intibası uyandırdı, ancak olumsuz beklentilerin aksine seçimler başarıyla sonuçlandı.’’ diye konuştu.  
Berri şöyle devam etti:   
"Seçim sonuçları, seçilenlerin, kampanyaları esnasında sarf ettikleri gergin ve kışkırtıcı söylemlerini kenara bıraktığı bir istasyon olsun. Öfkeliler sakinleşsin ve herkes sonuçları benimsesin. Nihayetinde hepimiz aynı vatanın evlatlarıyız, kaderimiz birlikte barış içinde yaşamamızı gerektiriyor. Yaralarımız aynı, maruz kaldığımız krizler mezhep ayrımı yapmıyor. Hiç kimse ya da hiçbir mezhep ötekini yok saymak ya da ortadan kaldırmak istemiyor, bu seçim sonuçları Lübnanlıların iyi niyet ve samimiyetle nefret söylemlerini reddettiği bir diyalog ortamı sağlasın. Yeni parlamento oluştuktan sonra sivil toplumun da katkılarıyla ciddi bir diyalog sürecinin başlatılması davetinde bulunuyorum.’’ 
Mezhepçi kotalara sahip ve etnik ayrımcılığı körükleyen mevcut seçim yasasının tarihe gömülmesi için çaba gösterilmesi gerektiğine vurgu yapan Berri, “Mezhepçi kotaların olmadığı oy verme yaşının 18’e indirildiği ve kadınlara daha fazla yer tanıyan bir seçim yasası oluşturulmalıdır. Mezheplerin adil temsil edildiği bir Yaşlılar Meclisi’nin kurulmasının zamanı gelmiştir. Mudilerin haklarına zarar vermeden bir mali ve ekonomik iyileşme projesinin başlatılması da zorunludur. Yargının bağımsızlığına dair yasanın da bu dönemde kabul edilmesini umuyoruz, Lübnan’ı mezhepçi bir devletten sivil bir devlete dönüştürmek için ciddi bir diyalog başlatılmasına davet ediyorum. Mezhepsel, etnik farklılıklar zenginliğimizdir, mezhepçilik ise bir lanettir” ifadelerini kullandı.  



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.