İsrail yine bir Filistinlinin cenaze törenine saldırdı

Kudüs'te Mescid-i Aksa'ya düzenlenen baskında toplu tutuklamalar yapıldı.

İsrail yine bir Filistinlinin cenaze törenine saldırdı
TT

İsrail yine bir Filistinlinin cenaze törenine saldırdı

İsrail yine bir Filistinlinin cenaze törenine saldırdı

Güvenlik güçleri tarafından korunan İsrailli yerleşimciler, İsrail'in Kudüs'teki bir cenazeye ve mezarlığa düzenlediği saldırının neden olduğu şiddetli çatışmalardan saatler sonra, aşırılık yanlısı Haham Yehudah Glick liderliğinde Mescid-i Aksa'ya baskın düzenledi. Bu durum şehirdeki gerginliğin artmasına neden oldu.
Evkaf Dairesi tarafından yapılan açıklamada yerleşimcilerin 40 kişilik gruplar halinde Mescid-i Aksa'nın avlularına baskın gerçekleştirdiği, meydanlarda provokatif turlar düzenledikleri ve sözde ‘tapınak’ hakkında açıklamalar yaptıkları ifade edildi. Diğer yandan aralarından bazıları, Bab es-Silsile tarafından Mescid-i Aksa avlularından ayrılmadan önce Kubbetu’s Sahra önünde Talmud ayinleri gerçekleştirdi. Daha önceki baskınlarda olduğu gibi İsrail polisi yine Filistinlilerin Mescid-i Aksa'ya girişine ciddi kısıtlamalar getirdikten sonra ibadet edenleri camideki  yerleşimcilerden uzaklaştırdı. Bu da Filistin ve Ürdün’ün İsrail’e karşı camiyi zaman ve mekan açısından bölmekle ilgili önceki suçlamalarını güçlendirdi.
Mescid-i Aksa baskını, Ramazan'ın başlarında İsrail tarafından öldürülen Velid Şerif'in cenazesine düzenlenen saldırının ardından geniş çaplı çatışmalara ve tutuklamalara sahne olan Kudüs'teki büyük gerilim doğrultusunda yaşandı. İsrail güçleri Kudüs’te birçok Filistinliyi göz altına aldı. Gözaltına alınanlar arasında Shaare Zedek Hastanesi’nde yatan yaralı Nadir eş-Şerif de bulunuyordu. Şerif’in ölümününün ardından düzenlenen cenaze töreninde yaşanan geniş çaplı çatışmalar nedeniyle tutuklananların sayısının 35’e yükseldiği kaydedildi. İsrail’in Şerif’in cenaze törenine katılan çok sayıda genci gözaltına alması sonucunda Salahuddin Caddesi ve Mücahidin Mezarlığı’nda İsrail güçleriyle çatışmaya dönüştü. Filistin Kızılayı’na göre İsrail’in mermi ve gaz bombası kullandığı çatışmalar sonucunda 71 Filistinli yaralandı. Yayınlanan video görüntüleri, İsrail güçlerinin mezarlığı işgal ettiğini, bunun sonucunda askerlerin mezarları çiğnediği ve mezar taşlarını kırdığını ortaya koydu. İsrail geçtiğimiz cumartesi günü hayatını kaybeden Şerif’in cenazesini,kısıtlı bir cenaze töreni yapılması şartıyla pazartesi günü ailesine teslim etti
Filistin Yönetimi tarafından yapılan açıklamada, “İşgal güçleri halkımızın yaşamına karşı suç işlemekle yetinmiyor, ihlalleri ölülere saygısızlığa ve mezarlıklara kadar uzanıyor” ifadelerine yer verildi. İsrail hükümetinin, söz konusu suçlar nedeniyle artan gerilimden sorumlu olan tek taraf olduğunun altı çizildi. İşgalin sona ermesi ve halkın özgürlük, bağımsızlık ve kendi kaderini tayin hakkının elde edilmesi ve başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devletin kurulmadığı müddetçe bölgede barış ve istikrarın mümkün olamayacağı vurgulandı. Yönetim açıklamasında, uluslararası toplum ‘çifte standart uygulamayı bırakmaya ve Filistin'de yaşananlara adil bir gözle bakmaya’ çağırıldı.
Diğer yandan Ürdün Dışişleri ve Gurbetçi İşleri Bakanlığı da İsrail güçlerinin Şerif’in cenaze törenine katılanlara yönelik gerçekleştirdiği saldırıyı kınadı. Bakanlık Sözcüsü Heysem Ebu’l Ful yaptığı açıklamada, “Cenaze törenine katılanları hedef alan ve çok sayıda yaralanmaya neden olan saldırı ile ölülere saygı da ihlal edildi. Bu insanlık dışı bir eylemdir” şeklinde konuştu. Ebu’l Ful, ‘İsrail’in Doğu Kudüs’teki işgalci güç olarak uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülüklerine saygı duyması gerektiğini’ vurguladı.
Kudüs'teki olaylara paralel olarak Batı Şeria'da da gerilim yaşandı. İşgal güçleri, Nablus’un güneyindeki Havara kontrol noktası yakınında bir genci hedef aldı. Yaralanan gencin durumunun ciddi olduğu ifade edildi. İsrail Ordusu’ndan bir Sözcü yaptığı kısa açıklamada şunları söyledi:
"Elinde bıçak bulunan bir Filistinli, Nablus kentinin girişindeki Havara kontrol noktasının yakınında ordu güçlerine doğru koştu ve burada askerler tarafından vurularak yaralandı. Güvenlik güçleri saflarında ölüm yaşanmadı.”
İsrail güvenlik güçleri ayrıca Batı Şeria'da aranlar listesinde bulunduğunu iddia ettiği yaklaşık 15 Filistinliyi gözaltına aldı.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.