Harvardlı beslenme uzmanı: Bu 5 yiyecek türü sizi yorgun ve stresli yapar

Ruh sağlığınızı olumsuz etkileyebilecek gıdalar

Kızarmış ve işlenmiş gıdalar vücutta enflamasyona neden olabiliyor (Pixabay)
Kızarmış ve işlenmiş gıdalar vücutta enflamasyona neden olabiliyor (Pixabay)
TT

Harvardlı beslenme uzmanı: Bu 5 yiyecek türü sizi yorgun ve stresli yapar

Kızarmış ve işlenmiş gıdalar vücutta enflamasyona neden olabiliyor (Pixabay)
Kızarmış ve işlenmiş gıdalar vücutta enflamasyona neden olabiliyor (Pixabay)

ABD'nin prestijli üniversitelerinden Harvard'ın Tıp Fakültesi'nden Dr. Uma Naidoo, bir kişiyi yorgun ve stresli hale getirebilecek 5 tür gıdayı açıkladı.
Naidoo, beyinle bağırsak sağlığı arasındaki ilişkiye dikkat çektiği yazısında, bağırsakta oluşacak enflamasyonun vücuttaki enerjinin azalmasına neden olduğunu belirtti.
Beslenme uzmanı, beyin ve ruh sağlığı için düzgün beslenmenin şart olduğunu ifade ederek kişinin yorgun, depresif ve stresli hissetmesine neden olabilecek 5 temel gıda türünü paylaştı.

1 - İşlenmiş gıdalar
Asitli içecekler ve unlu mamuller gibi işlenmiş gıdalar, rafine ve ilave şeker içerdiği için beyinde çok fazla glikoz salgılanmasına sebep olabilir.
Bu fazla şeker beyinde enflamasyona ve nihayetinde de depresyon veya yorgunluğa yol açabilir.
İşlenmiş gıdalar yerine taze sebze ve bir protein kaynağı olan organik özellikteki dana etini tercih edebilirsiniz.

2 - Endüstriyel tohum yağı
Gıda sanayisinin endüstriyelleşmesi, artakalan ekinlerden elde edilen düşük maliyetli ve yüksek seviyede işlenmiş yağların üretilmesine neden oldu.
Bunlar arasında mısır yağı, üzüm çekirdeği yağı, soya yağı, ayçiçeği yağı ve palm yağı yer alıyor.
İşlemden geçtiği için bu tür yağlarda enflamasyona yol açan omega-6 yağ asidi oranı hayli yüksekken, enflamasyona engel olan ve beyin sağlığını destekleyen omega-3 yağ asidiyse yer almıyor.
Yapılan bazı çalışmalarda, omega-6 yağ asidi oranı yüksek gıdaları tüketenlerin, omega-3 yağ asidi açısından zengin besinleri tüketenlere kıyasla depresyona girme riskinin daha yüksek olduğu ortaya konmuştu.
Bunlar yerine natürel sızma zeytinyağı ya da avokado yağını tercih edebilirsiniz.

3 - İlave ve rafine şeker
Yalnızca tatlı ve kahvaltılık gevreklerde değil ketçap, salata sosları ve patates kızartmalarında da yer alan ilave ve rafine şeker, enflamasyonun artmasına neden olan unsurlardan biri.
Bu tür gıdalar, vücudun ihtiyaç duyduğundan daha fazla şeker salgılanmasına neden olarak, kaygı ve duygu durumunda dengesizlikler yaratabilir.
Öte yandan şekerin bağımlılık yaratan bir özelliği olduğundan, zamanla ne kadar az tüketirseniz o kadar az şeker ihtiyacı hissedersiniz.

 4 - Kızarmış gıdalar
2016'da yapılan bir çalışmada 715 fabrika işçisinin depresyon, dayanıklılık ve kızarmış gıda tüketimi oranları ölçülmüştü.
Araştırmada daha çok kızarmış gıda tüketenlerin hayatlarında depresyondan mustarip olma ihtimalinin daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştı.
Genellikle sağlıksız yağlar barındıran bu tür yiyecekler de kişinin duygu durumunu ve kardiyovasküler sağlığını olumsuz etkileyebilir.

5 - Yapay tatlandırıcı
Genellikle kalori alımını düşürmeyi vaat eden gıdalarda şeker yerine yapay tatlandırıcıların kullanılması her geçen gün artıyor.
Yapılan bir araştırmada, çoğunlukla şekersiz diye satılan içecekleri tüketerek yapay tatlandırıcı alan kişilerin, bu içecekleri tüketmeyenlere depresyona girme oranlarının daha yüksek olduğu gözlemlenmişti.
Başka çalışmalardaysa yapay tatlandırıcıların duygu durumunu düzenleyen nörotransmiterlerin yoğunluğunu değiştirerek beyne zarar verdiği ortaya çıkmıştı.
Independent Türkçe, CNBC



Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
TT

Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)

Batı Şeria'daki Filistinli aşiret liderleri İsrail'le çatışmaları sonlandırmak için "alternatif barış planı" sundu. 

İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın en büyük şehri El Halil'deki şeyhler, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılarak İsrail devletini tanımayı ve İbrahim Anlaşmaları'na katılmayı öneriyor.

El Halil'in en güçlü aşiret liderlerinden Şeyh el-Caabari'nin de aralarında bulunduğu 4 Filistinli şeyh, İsrail'le tam işbirliği isteyen bir mektuba imza attı. Mektupta, Batı Şeria'da Filistin Ulusal Yönetimi'nden bağımsız bir "El Halil Emirliği" kurulması teklif ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, bölgedeki Arapların lideri olarak bu "emirliği" tanıması ve Batı Şeria'daki işgalini sonlandırması isteniyor. 

Ayrıca uzun vadede 50 bin Filistinliye İsrail'de çalışma izni sağlanması talep ediliyor.

Batı Şeria'da 204 bin kişiyi temsil eden 8 şeyh ve 350 bin kişiyi temsil eden 13 şeyh de plana destek veriyor. Filistinli aşiret liderleri, bölgede Filistin Ulusal Yönetimi'nin iktidarına son verileceğini de ileri sürüyor.

Şeyhler, Oslo Anlaşmaları'nın geçersiz kılınması gerektiğini savunuyor. Dönemin İsrail Başbakanı İzak Rabin ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat arasında 1993'te imzalanan ilk anlaşma, 1999'a kadar bağımsız Filistin Devleti'nin kurulmasını öngörüyordu. 

sdfrgty
48 yaşındaki Şeyh Caabari, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılma teklifinin mimarı (Caabari/WSJ)

İkincisi 1995'te imzalanan anlaşma kapsamındaysa işgal atındaki Batı Şeria A, B ve C bölgelerine ayrılmıştı. Batı Şeria'nın yüzde 18'ini kapsayan "A bölgesi"nin yönetimi idari ve güvenlik olarak Filistin'e, yüzde 21'lik "B bölgesi"nin idari yönetimi Filistin'e, güvenliği ise İsrail'e devredilirken, yüzde 61'ini kapsayan "C bölgesi"nin idare ve güvenliği İsrail'e bırakılmıştı.

Caabari, iki devletli çözümün özellikle Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı'yla başlayan savaşın ardından imkansız hale geldiğini iddia ederek, Wall Street Journal'a (WSJ) şunları söylüyor: 

Filistin devleti kurulmayacak, 1000 yıl geçse de kurulamayacak. 7 Ekim'den sonra İsrail bunu kabul etmeyecek.

Mektubun gönderildiği İsrail Ekonomi Bakanı Nir Barkat bu süreci destekliyor. WSJ'nin aktardığına göre şubattan bu yana Barkat ve Filistinli aşiret liderleri arasında pek çok görüşme düzenlendi. 

Diğer yandan İsrail'in iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet ve İsrail Savunma Kuvvetleri'nden (IDF) bazı kesimlerin teklife temkinli yaklaştığı aktarılıyor. Emekli Tümgeneral Gadi Şamni, "Her biri silahlı, onlarca farklı aileyle nasıl başa çıkacaksınız? Bu bir kaos ve felaket yaratır" diyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nde Filistinli aşiretler üzerine çalışma yapan Harel Chorev de teklifin uygulanabilir olmadığını belirterek, bunun "Filistin Yönetimi'ni düşman olarak gören bazı radikal sağcı İsraillilerin fantezisinden ibaret olduğunu" söylüyor.

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Independent Türkçe, Jewish Telegraphic Agency, Times of Israel, Wall Street Journal