BM Irak Özel Temsilcisi: Irak’taki siyasi hareketsizliğin ağır bir bedeli var

BM Irak Temsilcisi İran Devrim Muhafızları’nın füzelerinden duyduğu endişeyi dile getirdi

BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert, Bağdat'ta düzenlediği basın toplantısında konuştu (EPA)
BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert, Bağdat'ta düzenlediği basın toplantısında konuştu (EPA)
TT

BM Irak Özel Temsilcisi: Irak’taki siyasi hareketsizliğin ağır bir bedeli var

BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert, Bağdat'ta düzenlediği basın toplantısında konuştu (EPA)
BM Genel Sekreteri Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis Plasschaert, Bağdat'ta düzenlediği basın toplantısında konuştu (EPA)

Birleşmiş Milletler (BM) Irak Özel Temsilcisi Jeannine Hennis-Plasschaert dün BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) Irak’taki gelişmelerle ilgili sunum yaptı. Plasschaert’in sunumu, Irak’ta seçimlerin yapılmasının üzerinden 7 ay geçmesine rağmen siyasi grupların hükümet kuramaması sebebiyle siyasi hareketsizliğin hakim olduğu bir dönemde gerçekleşti.
Irak’taki durumlarla ilgili daha önce BMGK’ya yaptığı sunumlarda ifade ettiği çeşitli gözlemlerinde bir değişiklik olmadığını söyleyen Plasschaert, “Irak’ın siyasi yaşamının olumsuz yönleri görünüşe göre sıfır toplamlı politikanın kesintisiz döngüsü içinde kendini tekrarlamaya devam ediyor” dedi.
Sunumuna, iklim değişikliğinin tehlikeleri, Irak üzerindeki etkileri ve son günlerde sebep olduğu kum fırtınalarından bahsederek başlamak istediğini söyleyen Plasschaert, kum fırtınalarının insanların sığınaklara koşmalarına hatta insanların hastalanmasına ve hayatını kaybetmesine sebep olduğunu kaydetti.
Plasschaert, “Mevcut fırtına dalgası, Irak'ın son yıllarda deneyimlediklerinin çok üstünde. Bu fırtınaların daha sık olması bekleniyor. Bu konuda da hareketsizliğin devam etmesinin büyük maliyetleri olacak” diye konuştu.
Irak’taki siyasi duruma değinen Plasschaert, “Iraklılar, miadı dolmuş iktidar çatışmalarıyla uğraşmak yerine içerdeki önceliklerden oluşan uzun listede ilerleme kaydetmek için kolları sıvayacak bir siyasi sınıf beklemeye devam ediyor. Doğru; Irak uzun hükümet kurma süreciyle karşı karşıya olan tek ülke değil. Fakat Iraklı siyasetçiler bu argümanın arkasına sığınmasa iyi olur. Çünkü bu bahane, devlet dışı silahlı grupların açık bir özgürlükle ve cezadan kurtulmayı başararak roket fırlattığı bir süreçte siyasi donukluğu ve tıkanıklığı mazur gösteriyor. Irak’taki siyasi hareketsizliğin büyük bir bedeli var” ifadelerini kullandı.
Plasschaert daha önceki sunumlarında dile getirdiği ve Iraklı makamların yerine getirmesi gereken taleplerin birçoğunu tekrar hatırlattı. Bu talepler arasında tüm vatandaşlara yeterli hizmetlerin sunulması, yaygın yolsuzluk, hizipçiliğe ve devlet kurumlarının yağmalanmasına son verilmesi, ekonomik kaynakların çeşitlendirilmesi, cezadan muaf olma durumuna son verilmesi, devletin temel bir özelliği olan hesap verebilirliğin uygulanması ve devlet dışı silahlı aktörlerin dizginlenmesi bulunuyor.
BM Temsilcisi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) petrol ve gaz yasasının iptal edilmesiyle ilgili olarak, “Ortaklık ve işbirliği ruhu ilgili tüm taraflara yol gösterebilir, göstermelidir de. Bir çıkış yolu olduğuna eminim” ifadesini kullandı. 
IKBY’deki siyasi çekişmelerin ve hizipçiliğin zararlarına işaret eden Plasschaert, birliğin önemine vurgu yaparak, birliğin, birbirine benzemek anlamına gelmediğine dikkat çekti. Plasschaert Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasındaki bölünmeden uzak durulması gerektiğini çünkü bu bölünmenin IKBY halkı üzerinde olumsuz etki yaptığını kaydetti.
“Coğrafya her zaman IKBY’nin avantajına olmayabilir. Başka bir deyişle: IKBY’nin sahip olduğu benzersiz jeopolitik koşullar liderlerini dikkatlice düşünmeleri için tek başına yeterli olmalıdır” diyen Plasschaert, Irak’a yönelik dış müdahaleler hakkında şunları söyledi:
“Ulusal iç cephenin zayıflığı sadece Irak’ın içişlerine müdahalelere uygun bir ortam yaratır. Irak’a mermi ve roketlerin düşmesi, rahatsız edici, yıkıcı ve tehlikeli bir durum.”
BM Temsilcisi İran Devrim Muhafızları’nın 13 Mart’ta kısa menzilli 12 balistik füzeyle IKBY’ye düzenlenen saldırıyı üstlenmesinden duyduğu endişeyi dile getirdi.
Plasschaert, “Devrim Muhafızları, Erbil'de hedef alınan yerin ‘Siyonistlerin komplo ve kötü niyetli eylemlerinin stratejik merkezi’ olarak tanımlarken, bu tür iddiaları doğrulayan dair hiçbir kanıt bulunmadı” diye konuştu.
Irak’ta devlet kontrolü dışında faaliyet gösteren silahlı aktörlerin eylemlerine değinen Plasschaert, “Erbil’deki bir petrol rafinerisi de dahil olmak üzere yaklaşık iki hafta önce pervasızca roket fırlatılması ürkütücü ve yersiz. Bu saldırılar Irak’ın güvenlik ve istikrarını baltalamayı hedefliyor. Gerçek şu ki: ‘roketlerle mesaj verme’ ve ‘füze diplomasisi’ cezalandırılabilecek pervasız eylemlerdir. Irak'ın kendilerini lider olarak sunan silahlı hakemlere ihtiyacı yok” ifadelerini kullandı.



Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.