Blinken’dan Yemen’de sınır kapılarının açılması çağrısı

Yemen Dışişleri Bakanı Mübarek ve ABD'li mevkidaşı Blinken salı günü Washington'da bir araya geldiler. (Twitter)
Yemen Dışişleri Bakanı Mübarek ve ABD'li mevkidaşı Blinken salı günü Washington'da bir araya geldiler. (Twitter)
TT

Blinken’dan Yemen’de sınır kapılarının açılması çağrısı

Yemen Dışişleri Bakanı Mübarek ve ABD'li mevkidaşı Blinken salı günü Washington'da bir araya geldiler. (Twitter)
Yemen Dışişleri Bakanı Mübarek ve ABD'li mevkidaşı Blinken salı günü Washington'da bir araya geldiler. (Twitter)

Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek salı günü Washington'da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı görüşmede Washington'dan Husilere baskı yapmasını istedi.
Mübarek, Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Uleymi liderliğindeki, uluslararası alanda kabul gören Yemen hükümetinin çatışmaya siyasi bir çözüm bulma konusunda kararlı olduğunu vurguladığı açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Bizim konumumuz her zaman barışı aramaktan yanadır. Barışı sağlamak için oldukça çok taviz verdik. Ateşkese saygı duyuyoruz. Bu ateşkesi uzatmayı ümit ediyoruz. Başkanlık Liderlik Konseyi'nin ihtilafa siyasi bir çözüm bulmak için Birleşmiş Milletler ve uluslararası ortaklarla birlikte çalışma sözü var.”
Hareket özgürlüğünün güvence altına alınması ve çatışma bölgelerinde ihtiyaç sahiplerine mal ve hizmet akışının sağlanması gerekliliğine dikkat çeken Blinken da “Birleşmiş Milletler'in uzatmaya çalıştığı iki aylık ateşkesin Yemen'de kalıcı barışa yol açacağını umuyoruz” dedi.
Blinken, Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg'in arabuluculuğundaki ateşkese dikkat çektiği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Bu, askeri operasyonlarda gözle görülür bir düşüşe yol açtı. İnsani krizi hafifletme ve savaşan Yemenli taraflar arasında daha kapsamlı barış görüşmelerinin yolunu açma umutlarını artırdı. Bu ateşkes Yemen ve halkı için önemli bir fırsattır. Yıllarca süren savaş, çatışma ve ıstıraptan sonra tüm Yemenlilerin kavuşmasını umduğumuz bir barış fırsatı var.”

İki bakanın görüşmesi
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın açıklaması da şöyle oldu:
“Blinken, ABD'nin Yemen'deki çatışmanın sona ermesini ve Yemenliler için istikrarlı, güvenli ve müreffeh bir geleceği destekleme taahhüdünü vurguladı. Sana'dan 2016'dan bu yana gerçekleşen ilk ticari uçuşu kolaylaştırma çabaları için Yemen hükümetine teşekkür ederiz. Yemen hükümeti bu uçuşların Amman'a yapılmasına izin verdikten sonra Yemenlilerin oldukça ihtiyaç duydukları yardımlar temin ediliyor.”
Söz konusu ticari uçuş, uluslararası kabul görmüş hükümet ile İran destekli Husi grubu arasında yapılan ve Ramazan Ayı’nın başında ilan edilen ateşkes kapsamında yapıldı. Ateşkes, Sana'dan Ürdün ve Mısır başkentlerine haftada iki ticari uçuşun gerçekleştirilmesini ve bu uçuşların tersi istikamette yapılmasını da garanti ediyor.
Price, iki bakanın, kapsamlı bir ateşkes ve Yemenlilerin geleceklerini belirlemelerini sağlayan kapsamlı bir siyasi süreç için Birleşmiş Milletler tarafından müzakere edilen ateşkesi güvence altına almak ve geliştirmek için ABD'nin desteğini görüştüğünü kaydetti.
ABD’li Sözcü, Blinken'in, "Taiz şehri gibi tartışmalı bölgelerde insan ve malların serbest dolaşımını sağlamanın önemini" vurguladığına dikkat çekti.
Husiler tarafından kuşatılan Taiz,  Yemen'in üçüncü büyük şehri. Şehirde yüz binlerce Yemenli kuşatma benzeri koşullar altında acı çekiyor.
ABD'nin Başkanlık Liderlik Konseyi'ne desteğini ifade eden Blinken, Yemen Başkanlık Konseyi’ni ‘Yemenlilerin daha geniş bir temsili için değerli bir fırsat’ olarak nitelendirdi. ABD’li Bakan, konseyin barış çabalarına, temel hizmetlerin iyileştirilmesine ve milyonlarca Yemenli için ekonomik istikrara olan bağlılığına dikkat çekti.
Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg geçen ay, Taiz ve diğer vilayetlerde yolların yeniden açılmasına ilişkin toplantılara hazırlık amacıyla hükümet heyetiyle bir araya geldi. Husiler, yolların yeniden açılması için yapılacak toplantıdaki heyetini henüz belirlemedi. Bu durum, Taiz'deki kuşatmayı kaldırma taahhütlerine ilişkin endişeleri artırdı.
Taiz konusunda müzakerelere başlaması için Husiler üzerinde daha fazla uluslararası baskı yapılması çağrısında bulunan Yemen Dışişleri Bakanı konuya dair şunları söyledi:
“Uluslararası toplumdan, özellikle de ABD yönetiminden daha fazla baskı bekliyoruz. Ablukanın kalktığını görmek istiyoruz. Taiz halkı daha fazla bekleyemez. Bir barış penceresi var. Hepimizin yakalayabileceği bir an bulunuyor. ABD ve uluslararası toplum, Husi milislerine ateşkes şartlarını yerine getirmeleri ve Taiz'e uygulanan kuşatmayı sona erdirmeleri için baskı yapmalı. Milisler barış getirme konusunda ciddi değiller ve askeri seçeneğe geri dönüyorlar.”
Washington, Yemen'deki elçisi aracılığıyla uluslararası barışı tesis etme ve çatışmayı sona erdirme çabalarında kilit rol oynuyor.
Yemenli resmi kaynaklara göre Ahmed bin Mübarek, ülkesi ile ABD arasındaki tarihi ve sağlam ilişkilere ve ABD'nin Yemen hükümetine ve halkına çeşitli alanlarda, özellikle insani meselede verdiği desteğe övgüde bulundu.
Washington tarafından Yemen'e sağlanan insani yardımı takdir eden Yemen’li bakan, ABD hükümetinin ülkesinin bu bağlamda tanık olduğu zorlukların üstesinden gelmesine yardımcı olmak için ekonomik destek sağlamada daha büyük bir rol oynamasını talep etti.
Ahmed bin Mübarek şunları söyledi:
“Hükümet, Başkanlık Liderlik Konseyi'nin direktifleri tarafından yönlendirilen ateşkesi başarılı kılmak için mümkün olan her şeyi yapmaya istekli olduğu bir zamanda Husi milisleri 7 yılı aşkın bir süredir Taiz kentindeki kuşatmayı kaldırmak, vatandaşların hareketini kolaylaştırmak ve insani krizi hafifletmekle ilgili yükümlülüklerini yerine getirmekte bugüne kadar erteleyici bir tavır takındı.”

Ateşkesin başarısız olmaması için
ABD ve uluslararası toplum, Hudeyde Limanı’na giren petrol sevkiyatlarının ücretlerinin kamu sektörü çalışanlarının maaşlarının ödenmesi için tahsis edilmesi konusunda da Husilere baskı yapıyor. Yemen resmi haber ajansı SABA’nın aktardığına göre maaşların ödenmesi Yemen halkının acılarını hafifleterek ateşkesin ana hedefine ulaşmasını sağlayacak.”
Mübarek, ‘düşmanlıkları durdurma ve halkın acılarını hafifletme amacıyla ilan edilen ateşkesin olumluluğuna’ atıfta bulunduğu açıklamasını şöyle sürdürdü:
 “Ancak Husi milisleri ateşkese ciddi şekilde bağlı değil ve sürekli olarak ateşkesi ihlal ediyorlar. Bu durum, Birleşmiş Milletler ve uluslararası toplumu, barış çabalarına yanıt vermeleri konusunda milislere baskı uygulamadaki ciddiyetlerini gerçek bir teste tabi tutuyor. Elde edilenlerin üzerine inşa etmek ve ateşkesi bozmamak için çalışmak önemli.” 
Yemen Dışişleri Bakanı, gıda güvenliği alanında ülkesinin karşılaştığı zorluklara da değindi:
“Bu zorluklara küresel olarak buğday fiyatlarındaki artış eşlik etti. Özellikle buğday ithalatına bağımlı olan ülkeler için yeterli miktarların olmaması da cabası. Yemen'e başta buğday olmak üzere hububat ithalatının sağlanması çok önemli bir konu. Yemen, buğday ithalatında gıda güvenliği sorunlarının ağırlaştığı ülkelere öncelik vermesi gereken uluslararası toplumla iş birliği içinde ABD'nin desteğini almazsa kıtlık hayaleti daha da yakınlaşır.”
Diğer yandan, BM Özel Temsilcisi Grundberg gazetecilere verdiği demeçte şunları söyledi:
“Taiz ve diğer illerde yolların açılması konusunda bir toplantı düzenleme taahhüdüyle ilgili olarak Yemen hükümeti, ateşkes şartlarına göre Birleşmiş Milletler tarafından desteklenen toplantıya katılmak üzere kendi yetkililerini belirledi. Husiler temsilcilerini atadıklarında, en kısa sürede Amman'da bir toplantı düzenlemeyi amaçlıyoruz. Bu benim ve ofisim için bir öncelik. Bildiğiniz gibi geçen yıl Taiz'i ziyaret ettim. Yemen'de yolların kapanmasının seyahat süresini nasıl etkilediğine ilk elden tanık oldum. Aileleri birbirinden ayırıyor. İşe gitmek, çocukları okula göndermek, hastanelere ulaşmak gibi günlük hayatın gerekliliklerini çileye çeviriyor. Bu nedenle söz konusu ıstırabı sona erdirmek için ilerleme sağlamak ateşkesin önemli bir parçasıdır.”
Grundberg, ‘mevcut zorlukların üstesinden gelmek ve iki hafta sonra sona erecek olan ateşkesin uzatılmasını sağlamak için taraflarla etkileşime girmeye ve onlarla diyalog kurmaya devam edeceğini’ vurguladı. BM Yemen Özel Temsilcisi ayrıca tarafların ve diğer Yemenlilerin daha sürdürülebilir düzenlemelere ve siyasi bir çözüme ulaşmak için kritik konuları ele alacağı bir platform olarak hizmet edecek kapsayıcı, çok kanallı bir süreç başlatmayı planladığını bildirdi.



Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor

İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Geri çekilmeler anlaşmayı tehdit ediyor ve müzakereleri kurtarmak için ertelenmesi talep ediliyor

İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)
İsrail tanklarının Gazze Şeridi'nin güneyine girmesinin ardından, geçici mülteci kampındaki derme-çatma çadırların arasında enkazın üzerinde oturan bir kadın (AFP)

İsrail'in Gazze Şeridi’nde işgal ettiği yeni bölgelerden çekilme görüşmelerinin son iki aydır tıkanması, Katar’ın başkenti Doha'daki (yedinci gününe giren) ateşkes müzakerelerini yeni bir ‘karanlık tünele’ soktu. Hamas Hareketi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti tarafından önerilen yeniden konuşlandırmayı reddetti.

Medyada yer alan sızıntılara göre arabulucular, özellikle Washington, müzakerelerin sonuna kadar çekilme maddesinin ertelenmesini talep ettiler. Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar bu durumu, müzakereleri ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin istemediği yeni bir başarısızlıktan kurtarmak için son bir girişim olarak görüyorlar ve bu yüzden Netanyahu'ya esneklik göstermesi için baskı yapabileceğini düşünüyorlar. Uzmanlara göre bunun aksi bir durum söz konusu olursa Hamas, İsrail'in bu şekilde kalmasının, sürgün planını hızlandırmak, olası ateşkesin sona ermesinden sonra askeri bölgeler dayatmak ve anlaşmayı bozmak için bir manevra olduğunu düşünerek bunu reddedecek.

İki Filistinli kaynak cumartesi günü, Doha’daki müzakerelerin, İsrail'in cuma günü sunduğu, İsrail ordusunun yeniden konuşlandırılması ve konumlandırılması için hazırladığı çekilme haritasında ısrar etmesi nedeniyle, karmaşık zorluklarla karşı karşıya olduğunu bildirdi. Bu plan, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin yüzde 40'ından fazlasında kalmasını öngörüyor, ancak Hamas bunu reddediyor.

Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan kaynaklardan biri, ‘Hamas’ın müzakere heyetinin İsrail'in sunduğu haritaları kabul etmeyeceğini, çünkü bu haritaların Gazze Şeridi'nin yaklaşık yarısının yeniden işgalini meşrulaştırdığını ve İsrail'in insani olduğunu söylediği ve Gazze Şeridi'nin güneyinde yer alacak ve yaklaşık 600 bin Filistinliyi barındıracak olan şehre atıfla Gazze Şeridi'ni Nazi kampları gibi geçiş noktaları ve seyahat özgürlüğü olmayan izole bölgeler haline getirdiğini’ vurguladı.

Diğer kaynak, Hamas'ın İsrail güçlerinin 2 Mart'tan sonra, yani iki ay süren ateşkesin çökmesinden sonra yeniden kontrol altına aldığı tüm bölgelerden çekilmesini talep ettiğini belirtti. İsrail’i, ‘soykırım savaşını sürdürmek için oyalamaya devam etmek ve anlaşmayı engellemekle’ suçladı.

Kaynak, Katarlı ve Mısırlı arabulucuların ‘taraflara, ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Doha'ya gelene kadar çekilme müzakerelerini ertelemelerini’ istediklerini, ancak ‘yardımlar ve esir takası konusunda ilerleme’ kaydedildiğini belirtti.

ABD merkezli haber sitesi Axios, bazı kaynaklardan, ABD'nin Hamas'tan İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesini tartışmayı ertelemesini ve diğer konulara geçmesini istediğini, böylece esir takası anlaşması müzakerelerinin çökmesini önlemeye çalıştığını aktardı.

juı
Yaralıları Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta bulunan Kızıl Haç kliniğine taşıyan Filistinliler (AFP)

Reuters, cumartesi günü Filistinli ve İsrailli kaynaklardan benzer bir doğrulama aktardı. Doha görüşmelerinin, İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesi konusunda tıkanma yaşadığını, Hamas Hareketi’nin İsrail'in önerdiği çekilme haritalarını reddettiğini, çünkü bu haritaların toprakların yaklaşık yüzde 40'ını İsrail kontrolünde bırakacağını, bunların arasında güneydeki Refah bölgesi ve Gazze'nin kuzeyindeki ve doğusundaki diğer bölgelerin de bulunduğunu belirtti. Kaynaklar, ‘görüşmelerin devam etmesinin beklendiğini’ ifade ettiler.

Mısır Dışişleri Konseyi üyesi Reha Ahmed Hasan, İsrail'in, güneydeki Morag Ekseni de dahil olmak üzere birçok yerden çekilmeyerek Filistinlileri sürmeye devam etmek gibi kendi şartlarını dayatmak istediğini düşünüyor. Kuzey bölgesini askeri olarak kontrol altına alarak buradaki nüfusu sürme olasılığı olduğunu ifade eden Hasan, böylece ateşkes sona erdikten sonra Filistinlilerin sürülmesinin kolaylaşacağına dikkati çekti. Hasan, ABD'nin İsrail'e baskı yapmamasının müzakerelere zarar verdiğini ve bu tür konuların ertelenmesinin bir fayda sağlamayacağını, bunların erken çözülmesi gerektiğini, çünkü bu konuların belirleyici olduğunu vurguladı.

Hasan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Anlaşmaya varılmasının gecikmesi, engellerin devam etmesi ve Filistinlilerin hedef alınması nedeniyle, direnişin İsrail'e teslim olmasını isteyen bir manevra ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyoruz ve Hamas bunu kabul etmeyecektir. ABD’nin İsrail'e baskı yapmaktan başka seçeneği yok. Özellikle Kahire'nin talep ettiği Mısır sınırındaki Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’ndan çekilme gibi henüz çözülmemiş ve belirsizliği devam eden başka konular da var.”

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal, Hamas'ın talebi olan İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesinin gerçekleşmemesi halinde bunun müzakereleri engelleyebileceğini düşünüyor. Nazzal, çekilme maddesinin ertelenmesinin müzakereleri kurtarmak için yapılan bir girişimden ibaret olduğunu ve Netanyahu hükümetinin çekilme gibi siyasi konularda taviz vermediği sürece, Washington veya İsrail'in iddia ettiği gibi anlaşmanın yakın zamanda imzalanmayacağını belirtti.

Cuma günü ABD ziyaretinden dönmeden önce, ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, perşembe günü yaptığı açıklamada, “Birkaç gün içinde (anlaşmayı) tamamlayabileceğimizi umuyorum” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz hafta Beyaz Saray'da Netanyahu ile iki kez görüşen Trump, yakın zamanda ateşkes sağlanacağına dair açıklamalarını yineledi ve bu haftayı (yani birkaç gün sonra) olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da perşembe günü yaptığı açıklamada, anlaşmaya varılması konusunda ‘büyük umutları’ olduğunu söyledi.

dfgthy
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Ancak sahada durum bu umutların aksine gelişiyor. Gazze Sivil Savunma Sözcüsü Mahmud Basal yaptığı açıklamada cumartesi günü 20'den fazla Filistinlinin öldüğünü ve İsrail ordusunun son 48 saat içinde Gazze Şeridi'nde ‘yaklaşık 250 terörist hedefi vurduğunu’ söyledi.

Hamas, İsrail ordusuna karşı operasyonlarını sürdürürken, İsrail ordusu cuma günü, Gazze'nin güneyindeki Han Yunus kentinde çıkan çatışmalarda Golani Tugayı'na bağlı keşif biriminden bir subayın öldürüldüğünü, ayrıca Gazze'nin kuzeyinde çıkan çatışmada iki askerin yaralandığını açıkladı. Bu açıklamadan iki gün önce Gazze'nin güneyinde kaçırılmak üzere olan bir İsrail askerinin öldürüldüğü bildirilmişti.

Birleşmiş Milletler (BM), cumartesi günü yaptığı ortak açıklamada, Gazze'deki yakıt kıtlığının kritik seviyelere ulaştığı konusunda uyarıda bulundu. BM’nin aralarında İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Gıda Programı (WFP) da bulunduğu yedi ayrı kuruluşu tarafından yapılan ortak açıklamada, “Yakıt, Gazze'de hayatta kalmanın bel kemiğidir” denildi.

Bu olumsuz gelişmeler devam ederken Reha Ahmed Hasan, Trump'ın dün değil, bugün bir anlaşma sağlayabileceğini düşünüyor. Hasan’a göre ABD'nin tutumu, İsrail'e baskı uygulayarak bir anlaşma sağlamaya ve Gazze'yi yerinden etme ve yok etme planlarından vazgeçmeye yönelik gerçek bir adım atarak tüm bu sorunları sona erdirebilir.

Bu görüşe katılan Nizar Nazzal da Washington'ın, Nobel Barış Ödülü almayı uman Trump'ın çabalarının başarısız olmaması için müdahale edeceğini ve Netanyahu'yu daha geniş çaplı yayılma haritasını kabul etmeye zorlayacağını (bu cümle tuhaf geldi ama böyle yazıyordu) vurguladı. Ateşkes yapılmaması halinde İsrail Başbakanı’nın popülaritesinin daha da zarar göreceği ve İran'a karşı savaşından elde ettiği son siyasi kazanımlarını kaybedebileceği uyarısında bulunan Nazzal, bu nedenle Netanyahu'nun çıkarlarına en uygun olanın anlaşmayı geçici olarak kabul etmek olduğunu belirtti.