Sudan, Etiyopya’nın ‘sınır ihlali’ suçlamalarını şiddetle kınadı

Sudan güvenlik güçleri Komünist Partisi yetkililerini kısa süre gözaltında tuttuktan sonra serbest bıraktı.

Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)
Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)
TT

Sudan, Etiyopya’nın ‘sınır ihlali’ suçlamalarını şiddetle kınadı

Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)
Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Hartum, Sudan’ın Etiyopya’nın uluslararası sınırını ihlal ettiği suçlamalarını şiddetle kınayarak, bu suçlamaların ‘doğru olmayan ve yanıltıcı bilgilere dayandığını’ belirtti. Hartum Etiyopya makamlarına ‘nefret söyleminden ve gerginliği tırmandırıcı açıklamalardan uzak durma’ çağrısı yaptı.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, Perşembe günü gece saatlerinde yaptığı açıklamada, Etiyopya Dışişleri Bakanı Demeke Mekonnen’in Çarşamba günü Etiyopya Meclisi’nde Sudan’ın Faşka bölgesiyle ilgili kullandığı ifadelere yanıt verdi.
Bakanlığın açıklamasında, Mekonnen’in sözlerinin ‘doğru olmayan ve yanıltıcı bilgilere dayandığı ve Etiyopya’nın iki ülke arasındaki sınır işaretlerinin belirlendiği 1902 Anlaşması ile 1903 Protokolü’ne ve 18 Temmuz 1972’de iki ülkenin dışişleri bakanları arasındaki karşılıklı mutabakat muhtıralarına aykırı’ olduğu belirtildi.
Sudan Dışişleri Bakanlığı, Mekonnen’in açıklamasının ‘bölgenin nefret söylemi ile gerginliği tırmandırıcı söylemlerden uzak durulmasına, istikrara ve sükûnete ihtiyacı olduğu’ bir dönemde geldiğini kaydetti.
Sudan’ın kendi toprakları ve uluslararası alanda tanınan sınırları üzerindeki egemenliğine vurgu yapılan açıklamada, Sudan’ın kendi sınırları içinde kendi güçlerini yeniden konuşlandırdığı ifade edildi.
Sudan ve Etiyopya halkları arasındaki köklü kardeşlik ilişkileri ve bağlarının derinliğine işaret edilen açıklamada, Etiyopya’ya, ortak sınır komiteleri çalışmalarını en yakın zamanda yeniden başlatma ve iki ülke arasındaki sınır işaretlerini yoğunlaştırmayı tamamlama sürecine ciddi bir şekilde katılma çağrısı yapıldı.

Sudan tarafıyla ortak çalışma sözü
Etiyopya resmi haber ajansı ENA’da yer alan habere göre, Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Demeke Mekonnen, ülkesinin ‘Sudan’ın zor kullanarak işgal ettiği topraklarını geri almak için barışçıl yollar izlediklerini ve iki ülkenin halkları arasındaki derin ilişki münasebetiyle sorunun çözümü için diyalogu tercih ettiklerini’ söyledi.
Sınır sorununa kalıcı bir çözüm üretilmesi için Sudan tarafıyla ortak çalışma sözü veren Mekonnen, ülkesinin ‘kanunu uygulama’ operasyonuyla (Etiyopya Federal Güçleri ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi/TPLF arasındaki savaşı kastediyor) meşgul olduğu sırada Sudan’ın Etiyopya’nın sınırlarını ihlal etmesini esefle karşıladığını söyledi.
Sudan Silahlı Kuvvetleri’ni ‘işgal ettiği’ bölgelerdeki sivilleri göçe zorlama, sivillere ait mülklere zarar verme ve bölgenin demografik yapısını değiştirme girişimiyle suçlayan Mekonnen, tüm bunların kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Sudan Silahlı Kuvvetleri, Etiyopya federal ordusu tarafından desteklenen Etiyopyalı milislere karşı düzenlediği askeri operasyonlarla Sudan’ın Faşka bölgesini geri aldı. Bu operasyonlardan önce Faşka yaklaşık çeyrek asır boyunca Etiyopyalıların kontrolündeydi. Faşka bölgesi 1902 yılında iki ülke arasında sınırların çizildiği anlaşmaya göre Kadarif eyaletine bağlı. Etiyopya daha sonra bu anlaşmayı tanımadığını ilan etti. Bu açıklama Sudan’ı Faşka’yı askeri yollardan geri almaya ve sınırları içindeki tüm Etiyopyalıları sınır dışı etmeye sevk etti.

Sudan Komünist Partisi yetkilileri serbest bırakıldı
Öte yandan Sudan Komünist Partisi, Genel Sekreter Muhammed Muhtar el-Hatib ve Merkez Komite Üyesi Salah Mahmud’un dün sabah erken saatlerde serbest bırakıldığını duyurdu. Hatib ve Mahmud Güney Sudan Devleti ve Sudan’ın Kauda kenti ziyareti dönüşünde gözaltına alınmıştı.
Sudan Komünist Partisi, dün resmi Facebook sayfasında yaptığı paylaşımda, güvenlik güçlerinin Sudan Komünist Partisi Siyasi Sekreteri Muhammed Muhtar el-Hatib’i ve Merkez Komite ve Siyasi Büro Üyesi Salah Mahmud’u dün (cuma) sabaha doğru serbest bıraktıklarını bildirdi.
Sudan güvenlik makamları Merkez Komite Üyesi Salah Mahmud’un içinde yer aldığı heyetin ülkeye dönüşünün ardından Hartum Havalimanı’nda Mahmud’u gözaltına aldı. Partinin açıklamasına göre güvenlik güçleri Siyasi Sekreter Muhammed Muhtar el-Hatib’in evine baskın düzenleyerek Hatib’i gözaltına aldı ve bilinmeyen bir yere götürdü.
Komünist Partisi heyeti, 25 Ekim askeri darbesine karşı muhalif bir cephe kurmak amacıyla Güney Sudan’ın başkenti Cuba’da Sudan Kurtuluş Hareketi (SLM/AM) Başkanı Abdulvahid Muhammed Nur ile görüştükten sonra Sudan’da Abdulaziz Hilu liderliğindeki Sudan Halk Kurtuluş Hareketi’nin kontrolü altındaki Kauda kentini ziyaret etti.
Kauda’ya sadece Güney Sudan üzerinden giriş yapılabiliyor. Kauda’nın Sudan ile olan temas noktaları girişlere kapalı. Bunun üzerine parti heyeti Güney Sudan makamlarından izin almadan Cuba’dan Kauda’ya geçti. Heyetin bu adımı, durumu egemenlik ihlali olarak nitelendiren Güney Sudan makamlarında rahatsızlığa yol açtı. Güney Sudan, ülkeyi terk edene kadar heyeti bir otelde soruşturmaya tabi tuttu.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.