Yemen hükümetinin gündeminde gıda güvenliği ve Husilerin uzlaşmazlığı var

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik. (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik. (SABA)
TT

Yemen hükümetinin gündeminde gıda güvenliği ve Husilerin uzlaşmazlığı var

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik. (SABA)
Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik. (SABA)

Yemen hükümeti, gıda güvenliği meselesi ve Husi milislerinin insani ateşkes konusunda uzlaşmaz tavırrı konusundaki istişarelerini sürdürüyor. Zira tahıl kıtlığı, açlık düzeyini daha da kötüleştirmekle tehdit ediyor. Diğer yandan uluslararası toplum, uluslararası çabaların ateşkesin uzatılmasına ve Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg’in uğraştığı barış yollarının açılmasına zemin hazırlamasını ümit ediyor.
Resmi kaynakların aktardığına göre Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, gıda tedariği ve fiyatları konusundaki mevcut küresel krizin ışığında hükümetin insani krizle başa çıkma çabalarının yanı sıra gıda güvenliğini ve temel malzeme tedarikini güvence altına alma planlarının BM ve uluslararası toplum tarafından daha çok desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Yemen Başbakanı, BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve Acil Yardım Koordinatörü Martin Griffiths ile video konferans yoluyla gerçekleştirdiği toplantıda, uluslararası toplumu Yemenli buğday ithalatçılarına küresel buğday pazarlarına ulaşmaları için avantajlar sağlamaya ve hükümetin ithalatı finanse etmek için özel bir acil durum fonu kurma planlarını desteklemeye çağırdı. Başbakan bunun, mevcut küresel olayların, önlem alınmadığı takdirde gerçek bir felakete yol açma tehlikesi bulunan Yemen'deki insani duruma yansımalarının azaltılmasına yardımcı olacağını kaydetti.
Abdulmelik ‘Husi milislerinin Yemen halkına karşı savaşlarını devam ettirmesinden dolayı süren insani sıkıntılara, Husi grubunun bu acıları dindirecek uzlaşmalara ve anlaşmalara yanaşmadığına ve en son BM ateşkesinin şartlarına uymayıp Taiz’deki kuşatmayı kaldırmayı ve çalışanların maaşlarını ödemeyi reddettiğine’ dikkat çekti.
SABA Haber Ajansı’nın aktardığına göre Başbakan, ‘BM ateşkes anlaşmasının başarısı ve uzatılmasına ilişkin beklentilerin yanı sıra hükümetin, üzerinde anlaşmaya varılan referanslara uygun olarak BM’nin siyasi bir çözüme ulaşma çabalarını destekleme konusundaki arzusuna’ değindi. Hükümetin ülkenin dört bir yanındaki insani acıları dindirmeye gösterdiği özenden ötürü Reşad el-Uleymi liderliğindeki Yemen Başkanlık Konseyi’nin direktifleri doğrultusunda, ateşkes ve Sana Uluslararası Havalimanı ile Hudeyde Limanı’nın açılması konusundaki taahhütlerini yerine getirdiğine dikkat çekti. Aynı zamanda hükümetin, savaşı bitirip Yemen topraklarına barış ve istikrarı geri getirecek her türlü girişime olumlu bakmaya hazır olduğunu vurguladı.
Abdulmelik açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Önceliğimiz ateşkes şartlarının tamamen uygulanması, Taiz kentindeki acımasız kuşatmanın kaldırılması ve ana şehirler arasındaki hayati yolların açılması için baskı yapmaktır. Bu şehirlerde vatandaşların insani acıları katlanarak artıyor. Ateşkesin esas anlamı, vatandaşın insani acısının hafiflediğini hissetmesidir.”
Yemen Başbakanı ayrıca hükümetinin başta para birimi ve temel emtia fiyatlarının istikrarı olmak üzere ekonomik istikrarı sağlama, vatandaşların satın alma gücünü koruma ve devlet kurumlarının performansının iyileştirilmesine ve vatandaşların refah düzeylerinin artmasına yardımcı olacak geniş çaplı kamu reformları gerçekleştirme çabalarına dikkat çekti.
Abdulmelik, Suudi Arabistan Krallığı ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından sağlanan ekonomik desteğin ulaşması için nihai prosedürleri tamamlama konusunda devam eden tartışmaların olduğunu belirtti. Hükümetin ekonomik durumu istikrara kavuşturmak ve insani acıları hafifletmek için bu desteği sürdürülebilir bir şekilde kullanma arzusuna işaret etti. Abdulmelik ayrıca ‘reform çabaları için uluslararası destek toplamanın ve bu çerçevede dost ve kardeş ülkeler ile uluslararası kuruluşların katkısının önemini’ vurguladı.
SABA ajansına göre BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı, ‘BM’nin Yemen'i insani öncelikler listesinin başına koyduğunu ve mevcut küresel gelişmelerden kaynaklanan krizin gıda güvenliği üzerindeki yansımalarına ilişkin endişe duymakla beraber durumu yakından takip ettiğini’ kaydetti.
Yemen resmi kaynaklarına göre Eski BM Yemen Özel Temsilcisi Griffiths, ateşkesin ‘tüm standartlara göre olumlu bir gelişme olduğunun ve bu ateşkesin tamamen başarılı olmasının önemli olduğunun’ altını çizdi.
Resmi kaynaklar, hükümetin faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları açıklamada Bakanlar Kurulu'nun Muin Abdulmelik başkanlığında geçici başkent Aden'de perşembe günü yaptığı toplantıda son gelişmeler ışığında iç ve dış düzeydeki bir takım güncel gelişmeler, bunları ele almak için gösterilen çabalar ve özellikle de gıda güvenliği ve hizmetleri iyileştirme konuları üzerinde durduğunu belirtti.
Söz konusu toplantıda genel durumların yanı sıra ekonomi, hizmet ve güvenlik ile ilgili meseleler de tartışıldı. Ayrıca arzulanan hedeflerin gerçekleştirilmesi için Başkanlık Konseyi’nin direktiflerine binaen alınan hükümet kararları ve önerilerinin ilgili bakanlıklar ve birimler tarafından uygulanma düzeyi değerlendirildi.
Aynı kaynaklara göre Abdulmelik toplantı sırasında siyasi, askeri, güvenlik, ekonomi ve hizmet ile ilgili son gelişmeler hakkında kapsamlı bir brifing verdi. Bu aşamada hükümetin çabalarını vatandaşların beklentilerini karşılayacak şekilde sürdürüp iki katına çıkarmanın önemini vurguladı. Ayrıca buğday ithal etmek üzere alternatif kaynaklar bulmak için hükümetin mevcut girişimlerine, bu konuda ihracatçı ülkelerle yaptığı görüşmelere ve Hint mevkidaşına bir mektup gönderdiğine işaret etti.
Hükümetin BM liderliğindeki barış sürecini destekleme konusunda Başkanlık Konseyi Başkanı'nın direktiflerine bağlı olduğunu vurgulayan Abdulmelik, ‘BM ateşkesini başarıya ulaştırmaya, tüm şartlarını yerine getirmeye ve başta Taiz kuşatmasının kaldırılması ve çalışanların maaşlarını vermek için Hudeyde Limanı’na gelen petrol sevkiyatlarından vergi alınması olmak üzere tüm taahhütlerinden caymaya devam eden Husi milislerinin hilekarlıklarına boyun eğmemeye’ kararlı olduklarını söyledi.
Yemen Başbakanı ayrıca ‘Husi milislerinin BM ateşkesi ile ilişkili taahhütlerini yerine getirmemeye devam etmesi ve halkın acılarını umursamaması karşısında BM tarafından caydırıcı bir tavır gösterilmesi gerektiğini’ vurguladı.
Bakanlar Kurulu toplantısının devamında Abdulmelik, ‘İçişleri Bakanlığı'na ve askeri birimlere istikrarı kontrol altına almak, terör unsurlarını her yerde takip etmek ve planlarını engellemek için güvenlik seviyesinin artırılması’ yönünde talimat verdi.



Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

TT

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

Refah tünellerinin sırrı: Hamas unsurları 8 ay yeraltında nasıl hayatta kaldı?

İsrail ordusunun, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah kentindeki tünellerde Kassam Tugayları’na bağlı unsurları öldürdüğüne ve esir aldığına dair ardı ardına yaptığı açıklamalar, bu kişilerin kim olduklarına ve özellikle Mayıs 2024’te İsrail’in kenti işgal etmeye başlamasından, ardından operasyonu genişleterek tam kontrol sağlamasından sonra, tünellerde nasıl bu kadar uzun süre gizlenebildiklerine ilişkin pek çok soruyu beraberinde getirdi.

Bir aydan uzun bir süre boyunca, bu unsurların tünellerden silahsız ve can güvenliklerini sağlayacak bir yöntemle çıkarılmasına yönelik temaslar yürütülüyordu. Bu girişimler, İsrailli subay Hadar Goldin’in naaşının 9 Kasım’da teslim edilmesini hızlandırdı. Ancak İsrail, dosyayı Türkiye ile birlikte takip eden ABD ile yapılan sözlü mutabakatları daha sonra ihlal ederek bu kişilere güvenli çıkış izni tanımadı.

Günler ilerledikçe İsrail, söz konusu unsurları tünellerden veya sığınaklarından çıktıkları anda hava saldırılarıyla ya da doğrudan takip ederek öldürmeye veya esir almaya başladı. Bu durum, Refah’ın doğusundaki Ceninah Mahallesi’nde tünellerin son kalan ceplerinin tamamen kuşatılmasıyla daha da yoğunlaştı.

Tünellerde ve pusu bölgelerinde 8 ay

Şarku’l Avsat’a  konuşan Hamas içindeki sahaya yakın kaynaklar, “Bu direnişçilerin, savaşın büyük kısmını, İsrail ordusunun kentte konuşlanmasına ve çok sayıda tünele girmesine rağmen, çoğu zaman tünellerin içinde geçirdiklerini” söyledi. Kaynaklara göre tüneller, İsrail’in tüm ayrıntılarını hâlâ çözemediği bir yapıda inşa edilmişti.

Aynı kaynaklar, Kasım 2023’teki ilk 7 günlük ateşkes sırasında söz konusu savaşçıların yer üstüne çıktığını, çatışmalar yeniden başlayınca tekrar tünellere döndüğünü aktardı. Bu süreçte zaman zaman yer üstünde hareket ettikleri, pusu noktaları arasında geçiş yaptıkları, ardından yeniden tünellere çekildikleri belirtildi. Komutanlarıyla temas, Ocak 2024’te varılan ikinci ateşkese kadar sürdü. Bu ateşkes 18 Mart’a kadar devam etti.

Kaynaklardan biri, çatışmaların yeniden başlaması öncesinde, İsrail ordusunun Refah’ta konuşlanmasına rağmen bazı savaşçıların yer üstüne çıkarak Han Yunus’a ulaştığını, burada komutanlarıyla buluştuğunu ve bazılarıyla birlikte Şubat 2024’te İsrailli esir Avraham Mengistu’nun teslim sürecine katıldığını söyledi. Mengistu, 2014 savaşından beri Gazze’de tutuluyordu.

Savaş yeniden başlayıp diplomatik girişimler sonuçsuz kaldıktan sonra Kassam unsurları tüneller aracılığıyla tekrar Refah’a döndü ve yer üstündeki pusu bölgelerine geri yerleşti.

rth
İsrailli rehine Avraham Mengistu, Hamas ile İsrail arasında geçen Şubat ayında Refah'ta imzalanan esir değişim anlaşması kapsamında teslim platformunda görülüyor (Reuters)

Mart ayı sonunda itibaren bu kişiler, Ağustos ayına kadar komutanlıklarıyla irtibat hâlinde kaldı. Bu süre zarfında İsrail’in Refah’ı tamamen kontrol altına aldığı yönündeki açıklamalarına rağmen, İsrail güçlerine kayıplar verdiren bir dizi saldırı gerçekleştirdiler.

Bu dönemde Kassam Tugayları “Cehennem Kapıları” adını verdiği operasyonlar dizisini başlattı. Askeri araçların, tuzaklanmış evlerin ve tünel çıkışlarının patlatıldığı saldırılarda yaklaşık 6 İsrail askerinin öldürüldüğü açıklandı. Bu saldırılardan birinde Kassam unsurlarının bir İsrail askerini esir almaya çalıştığı belirtildi.

Hamas, o dönem yürütülen ateşkes müzakerelerinde, Refah Taburu’nun hâlâ sahada aktif olduğuna dair bir mesaj vermeyi hedefliyordu. Buna karşın İsrail’in askeri kaynakları, taburun tümüyle dağıtıldığını savunuyordu.

Doğrulanabilen bilgilere göre, Kassam komutanlarıyla birlikte Refah’ta bulunan savaşçılar yer altı tünellerinde ve yer üstündeki pusu noktalarında toplamda 8 aydan fazla süre geçirdi.

Yiyecek ve suya nasıl ulaştılar?

Ateşkesin ardından İsrail ordusunun kontrolündeki bölgede sıkışan bu savaşçıların iaşesiyle ilgili soruları yanıtlayan saha kaynakları, tünellerde belirli miktarda yiyecek ve suyun önceden stoklanmış olduğunu aktardı.

Kaynaklardan biri, geçmişte benzer şekilde erzakın tükendiği bir savaş deneyimine atıfla, savaşçıların muhtemelen İsrail askerlerinin daha önce kullandığı evlerde bıraktığı yiyeceklerden ya da hasar görmemiş Filistinli evlerindeki malzemelerden faydalanmış olabileceğini söyledi. Sosyal medyada aylar önce paylaşılan, “ev sahiplerinden aldıkları yiyecekler için helallik isteyen Hamas ve İslami Cihad mensuplarının bıraktığı notlar” buna örnek gösterildi.

Kaynaklar, Kassam’ın elit birliklerinin görevleriyle yer altındaki destek gruplarının görevlerinin birbirinden farklı olduğuna da dikkat çekti. Bazılarının lojistik ve ikmal, bazılarının pusu operasyonları yürüttüğü, bazılarının ise farklı gruplar arasında geçiş yaparak doğrudan saha komutanlığı ile temas kurduğu belirtildi.

Öne çıkan komutanlar

İsrail medyasının öldürülmelerinin ardından fotoğraflarını yayımladığı kişiler arasında, Refah’ın doğu tabur komutanı Muhammed el-Bavab, yardımcısı ve aynı zamanda eniştesi İsmail Ebu Lebde, ayrıca elit birlik komutanı Tufik Salim bulunuyor.

Kaynaklara göre Ebu Lebde, Avraham Mengistu’nun teslim edilmesi sürecinde Kızılhaç ekibiyle doğrudan temas kuran isimdi. Bavab ise süreci uzaktan takip etti.

Her iki isim de 2014 savaşında İsrailli subay Hadar Goldin’in kaçırılması operasyonunu yöneten kişiler olarak biliniyor.

df
Kızılhaç araçları, Hadar Goldin'in cenazesini geçtiğimiz kasım ayında Gazze Şeridi'nde taşıyor (Reuters)

İsrail’in öldürdüğü isimler arasında ayrıca, Hamas Siyasi Büro üyesi Gazi Hamad’ın oğlu Abdullah Hamad da bulunuyor. Abdullah Hamad’ın müzakere heyetinin üyesi olduğu, savaş öncesinde Hamas yönetimine bağlı Rubat Askerî Koleji’nden mezun olduğu ve eğitimci olarak görev yaptığı aktarıldı. Abdullah Hamad, kuzeni Ahmed Said Hamad ile birlikte, tünelde Kassam komutanları ve diğer savaşçılarla aynı noktada öldürüldü.

Kaynaklar, Gazi Hamad’ın kardeşi Said Hamad’ın ise 7 Ekim saldırısına katılan damatlarının öldürülmesinin ardından üç kızını İsrail bombardımanında kaybettiğini belirtti.


İsrail, Hamas tarafından teslim edilen kalıntı örneklerini aldı

Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
TT

İsrail, Hamas tarafından teslim edilen kalıntı örneklerini aldı

Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)
Geçtiğimiz ay Gazze Şeridi'nde tutulan İsrailli bir rehinenin cesedini almak için hasarlı binaların önünden geçen Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracı (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi bugün, İsrail’in Hamas tarafından Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) aracılığıyla teslim edilen kalıntı örneklerini teslim aldığını duyurdu. Örneklerin adli tıp laboratuvarına gönderilmesi planlanıyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre bir Hamas lideri, hareketin bugün Gazze Şeridi'nde kalan iki cesetten birini teslim edeceğini açıklamıştı.

İsrailli rehine Ran Gvili ve Taylandlı rehine Sudthisak Rinthalak'ın cesetleri halen Gazze'de bulunuyor.

Bu gelişme, İsrail güçlerinin bugün Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc Mülteci Kampı’nda bir Filistinliyi öldürmesi ve Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde evlerin yıkılması ve bombardımanların devam etmesi ile birlikte gerçekleşti.

Filistin resmi haber ajansı WAFA, ‘işgal güçlerinin kuzeydeki Cibaliye Mülteci Kampı’na yoğun hava saldırıları düzenlediğini ve kuzey Gazze’de bazı konut binalarını yıktığını’ bildirdi. Ayrıca İsrail’e ait insansız hava araçları (İHA) et-Tuffah mahallesindeki es-Senafur kavşağı yakınlarında Filistinlilerin evlerine bombalar attı ve eşzamanlı olarak yoğun ateş açıldı.


Sudan'dan Rusya'ya cazip teklif: ABD ve AB kızabilir

Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
TT

Sudan'dan Rusya'ya cazip teklif: ABD ve AB kızabilir

Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)
Ordunun başındaki General Abdülfettah Burhan, Sudan'ı fiili olarak yönetiyor (AP)

Orduyla paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmaların sürdüğü Sudan'daki askeri yönetim, Rusya'yla daha yakın ilişkiler kurmak istiyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Moskova'ya Afrika'daki ilk deniz üssünü kurması teklif edildi.

Ekimde iletilen teklifin, Rusya'nın 25 yıl boyunca 300 askerini ve 4 savaş gemisini barındırabileceği bir üssü içerdiği aktarıldı.

Port Sudan ya da Kızıldeniz kıyısındaki bir başka yerde yapılabileceği bildirilen üs, bölgedeki kritik ticaret yollarına yakın olacak.

Küresel ticaretin yüzde 12'si, Avrupa-Asya alışverişinde önemli bir yere sahip olan Süveyş Kanalı üzerinden gerçekleşiyor.

WSJ, bunun Çin ve Rusya'yı kıtadaki limanlardan uzak tutmaya çalışan ABD için endişe verici bir gelişme olacağını vurguladı. 

Bu iki ülkenin Afrika'daki limanların kontrolü sayesinde buralarda savaş gemilerini tamir edip yeni silahlarla donatabileceği ve kritik denizyollarını kapatabileceği belirtildi.

Çin de denizaşırı ilk deniz üssünü 2017'de Cibuti'de kurmuştu. Kızıldeniz'i Aden Körfezi'ne bağlayan Babülmendep Boğazı'ndaki üs, bir uçak gemisinin demirleyebileceği kadar büyük.

ABD'nin Afrika'daki en büyük üssü Camp Lemonnier, Çin'inkinden yalnızca 10 kilometre uzaklıkta.

ABD'nin ayrıca Somali'de birlikleri var. 

Kremlin'in, Afrika'nın en büyük üçüncü altın üretici Sudan'dan madencilik konusunda imtiyazlar alabileceği de Amerikan gazetesinin haberinde ifade edildi. 

Sudanlı yetkililer tüm bunlar karşılığında hava savunma sistemleri gibi silahları ucuza almak istiyor.

WSJ, Sudan ordusundan bir yetkilinin, bu anlaşmanın AB ve ABD'yle aralarında sorun yaratabileceğinin farkında olduklarını söylediğini aktardı.

Bu hamlenin Moskova'yı kıtada yeniden güçlendirebileceği de haberde vurgulandı.

Paralı asker şirketi Wagner'in kurucusu Yevgeni Prigojin'in 2023'teki ölümünün ardından Rusya'nın Afrika planları sekteye uğradı.

Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlı Afrika Kolordusu, Wagner'in operasyonlarını devralsa da kıtadaki yerini doldurmakta zorlandığı bildiriliyor.

General Abdülfettah Burhan'la işbirliği yapan General Muhammed Hamdan Dagalo, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin soykırımla suçladığı Ömer el Beşir'i 2019'da devirmişti. 

Ülkeyi sivil yönetime döndürme ve 100 bin kişilik paramiliter kuvvet HDK'yi ordu bünyesine dahil etme süreci nedeniyle iki general anlaşmazlığa düşmüş, 2023'te yeniden iç savaş patlak vermişti. 

Yeniden başlayan çatışmaların başlarında Moskova, Dagalo'ya bağlı HDK'yi destekliyordu. 

Başkent Hartum'dan HDK güçlerinin atılmasındaysa Ukrayna rol oynamıştı. 

WSJ, Rusların desteğini yetersiz bulan HDK'nin Kiev'e yanaştığını ve bunun üzerine Moskova'nın da Burhan'a bağlı orduyla ittifak kurduğunu aktarıyor.

Amerikan gazetesinin haberinde İran, Mısır ve Türkiye'nin Sudan ordusuna drone sağladığı da öne sürüldü.

Tahran'dan gelen deniz üssü kurma önerisinin, ABD ve İsrail'in tepkisiyle karşılaşmaktan korkan Hartum yönetimi tarafından geçen sene reddedildiği bildirildi. 

Diğer yandan ABD ve BM, Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) HDK'yi silahlandırmakla suçluyor. BAE ise bu iddiaları reddediyor.

Independent Türkçe, WSJ, AP