Obezlerin karşılaştığı kalıcı sorun: Sosyal damgalanma

Obez insanların sosyal dışlanması artıyor
Obez insanların sosyal dışlanması artıyor
TT

Obezlerin karşılaştığı kalıcı sorun: Sosyal damgalanma

Obez insanların sosyal dışlanması artıyor
Obez insanların sosyal dışlanması artıyor

Fransa'da obez insanlara karşı şiddetli sosyal dışlama olgusu hem tıbbi konsültasyonlarda hem de günlük yaşamda yükseliyor. Bu damgalanma genellikle aşırı kilolu olmanın altında yatan nedenlere dahil bilgi sahibi olunmamasından kaynaklanıyor.
Tam adını vermekten kaçınan 56 yaşındaki Fransız Sophie, kendisine "beyni olmayan bir et parçası" gibi davranıldığını söylüyor.
Hastaneye gittiğinde doktorların ona söylediği ilk şeyin “Tedavi etmemiz gereken ilk problem obezite” olduğunu söylüyor.
İnsanların onu sadece dış görünüşle sınırlı gördüğünü ifade eden Sophie, toplumun ve tıp dünyasının obeziteye bakışının dar bir vizyona sahip olduğunu düşünüyor. Toplum kilo vermek istemeyen kişiyi obez olarak sınıflandırıyor ve obez bir insan imajını pislik, istikrarsızlık ve tembellik ile ilişkilendiriyor.
Obezite üzerine panel ve oturumlar düzenleyerek obezitenin toplumsal damgalanmasına karşı mücadele eden VidMind tarafından yürütülen bir ankete göre, üç Fransızdan ikisi obeziteyi bir irade sorunu olarak görüyor.
Sophie “Obeziteyi bir irade meselesi olmaktan çok, psikolojik bir bozukluğa bağlı bir telafi semptomu oluşturuyor” diyor. Maruz kaldığı yorumlar, durumunu iyileştirmesine yardımcı olmuyor; aksine, bozulmasına katkıda bulunuyor.
Vidmind'den Nina Lahai, obezitenin metabolik bozukluklar ve akıl hastalıkları da dahil olmak üzere insanların kurbanı olduğu koşulların birikmesinden kaynaklandığını söylüyor ve “Obeziteye katkıda bulunan 110'dan fazla faktör var ve bu insanlar için bir seçenek değil” diyor. Ancak topluma bu konuda yanlış fikirler hakim.
Bu konuda bir kitap yazan psikanalist Catherine Grangar , “Obezitenin sosyal olarak damgalanması obeziteye neden oluyor. Çünkü toplum zayıf olmanın bizi iyi hissettirdiğine inandırıyor ki bu da bireyler için çok tehlikeli bir psikolojik manipülasyondur” şeklinde konuştu.
Grangar özellikle yo-yo etkisi (kişinin kaybettiği kiloları geri alması) yoluyla obeziteye yol açabilecek diyetlere dikkat çekiyor.



Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmacılar, otizmin 4 alt tipini keşfederek bu genetik durumun altında yatan biyolojiyi anlamaya yönelik "dönüştürücü bir adım" attı.

Princeton Üniversitesi ve Simons Vakfı'ndan bilim insanları, otizm kohort çalışması SPARK'taki 5 bin çocuğun verilerini analiz ederek bireyleri özellik kombinasyonlarına göre gruplandırdı.

Araştırmacılar belirli özelliklerle ilgili genetik bağlantılar aramak yerine, sosyal etkileşimlerden tekrarlayan davranışlara ve gelişimsel kilometre taşlarına kadar 230'dan fazla özelliği her bir kişide değerlendirdi.

Bu analiz sayesinde otizmin farklı genetik varyasyon modellerine sahip 4 alt tipini tanımlamayı başardılar.

Flatiron Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı bilim insanı ve çalışmanın ortak başyazarı Natalie Sauerwald, "Otizmin tek bir biyolojik hikayesi değil, birden fazla farklı anlatısı olduğunu görüyoruz" diyor.

Bu, geçmişteki genetik çalışmaların neden genellikle yetersiz kaldığını açıklamaya katkı sağlıyor; aslında birbirine karışmış birden fazla farklı bulmacaya baktığımızı fark etmeden bir yapbozu çözmeye çalışıyorduk. Bireyleri ilk başta alt tiplere ayırana kadar resmin tamamını, genetik örüntüleri göremedik.

Bu 4 alt tip Sosyal ve Davranışsal Zorluklar, Gelişimsel Gecikmeyle Birlikte Karma OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu), Orta Derecede Zorluklar ve Geniş Çaplı Etkilenme olarak belirlendi.

İlk tip, otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda gelişimsel kilometre taşlarına ulaşan fakat genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete veya depresyon gibi eşlik eden sorunlar yaşayan çocukları kapsıyor.

İkinci tipte gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada gecikme görülürken eşlik eden rahatsızlıklara dair herhangi bir belirtiye rastlanmıyor.

Üçüncü tip olan Orta Derecede Zorluklar'da otizmle ilgili temel davranışlar olsa da diğer gruplar kadar güçlü değil. Otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda kilometre taşlarına ulaşıyor ve eşlik eden rahatsızlıklar görülmüyor.

4. tipte en uç ve geniş kapsamlı zorluklar yaşanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'sinin yer aldığı birinci ve yüzde 34'ünün bulunduğu üçüncü tip en yaygın gruplar. Yüzde 19'unu içeren ikinci ve yüzde 10'unun olduğu 4. tiplerse en nadir olanlar. 

Bulgular, genetik farklılıkların "yüzeyde benzeyen klinik görünümlerin ardındaki farklı mekanizmalara işaret ettiğini" vurguluyor.

Örneğin hem Geniş Çaplı Etkilenme hem de Karma OSB gruplarındaki çocuklar gelişimsel gecikme ve zihinsel engellilik gibi bazı önemli özellikleri paylaşıyor. Ancak ilk grupta, ebeveynlerden geçmeyen de novo mutasyonların en yüksek oranı görülürken, ikinci grubun nadir kalıtsal genetik varyantları taşıma olasılığı daha fazla.

Bulgular otizmin sadece 4 alt tipi olduğu anlamına gelmiyor; en az 4 tane bulunduğunu ve bunların hem klinik seviyede hem de genom düzeyinde araştırmalar için anlamlı olduğunu gösteren veri odaklı bir çerçevenin keşfedilmesini sağlıyor.

Otizmle mücadele eden ailelerin, çocuklarının hangi otizm alt tipine sahip olduğunu bilmesi yeni bir netlik, kişiye özel bakım, destek ve topluluk imkanı sunabilir.

Independent Türkçe