عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EL-AVSAT ÖZEL Analiz

Suriye'de sahadaki Rus güçleri üslerine geri çekiliyor

Rus kuvvetleri Lazkiye ve Halep kırsalındaki çeşitli askeri mevzilerden Hmeymim Hava Üssü'ne çekildi

Arşivlerden Suriye'nin kuzeyindeki bir Rus devriyesinin fotoğrafı (Şarku'l Avsat)
Arşivlerden Suriye'nin kuzeyindeki bir Rus devriyesinin fotoğrafı (Şarku'l Avsat)
TT
TT

Suriye'de sahadaki Rus güçleri üslerine geri çekiliyor

Arşivlerden Suriye'nin kuzeyindeki bir Rus devriyesinin fotoğrafı (Şarku'l Avsat)
Arşivlerden Suriye'nin kuzeyindeki bir Rus devriyesinin fotoğrafı (Şarku'l Avsat)

Suriyeli muhalif kaynaklar, yeni Rus kuvvetlerinin Suriye'nin kuzeybatısındaki Lazkiye ve Halep kırsalındaki çeşitli askeri mevzilerden Hmeymim Hava Üssü'ne çekildiğini, bu askerlerin buradan ‘Ukrayna cephelerine sevk edilecekleri ve buna karşılık Suriye rejim güçlerinin bir kısmının yanı sıra Lübnan Hizbullahı da dahil olmak üzere İran'a bağlı milislerin bu bölgeleri devraldıklarını’ bildirdiler.
Lazkiye kırsalından aktivist Murhef el-Ali konuya ilişkin yaptığı açıklamada şöyle söyledi:
“Geçtiğimiz iki gün boyunca, sayıları 150 ila 200 arasında değişen bir grup askerin ve muharebe teçhizatlarının yanı sıra zırhlı araçlar da dahil olmak üzere yaklaşık 30 Rus askeri aracının, Suriye'nin kuzeybatısında bulunan Lazkiye'nin doğu kırsalındaki Türkmen ve Kürt dağları ile Keseb civarındaki Rus kuvvetlerinin kontrolündeki askeri mevzilerden, ülkenin batısında Suriye kıyılarındaki Kardaha’nın yakınlarında bulunan Rusya kontrolündeki Hmeymim Hava Üssü'ne doğru geri çekildiği gözlemlendi. Bununla eş zamanlı olarak Rus kuvvetlerinin bir kısmı, Jurin Askeri Kampı'ndan ve Hama'nın 70 km kuzeybatısındaki Gab Ovası'nın batı kısmındaki diğer mevzilerden Lazkiye kırsalındaki Hmeymim Hava Üssü’ne doğru çekildi. Bunun ardından Suriye rejimine bağlı askeri güçler ve Lübnan Hizbullahı’na bağlı diğer milisler gelip bu alanları devralırken, Rus kuvvetleri bu bölgelerdeki bir dizi askeri alanı kontrol etmeye devam etti”.
Öte yandan Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Suriye'nin kuzeyindeki muhalif gruplardan askeri bir kaynak “Lazkiye’deki Hmeymim Hava Üssü'ne sevk edilmek üzere Rus güçlerinin bir kısmı (17 askeri araç ve onlarca Rus askeri), Halep'in kuzeyinde Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) kontrolünü paylaştığı Münbiç şehri ve çevresinden Halep şehrine doğru çekildi. Münbiç-Halep yolu üzerindeki üç askeri nokta halen Rus ordusunun kontrolünde bulunuyor. Münbiç bölgesinde Rus kuvvetlerinin geri çekildiği bu askeri mevziler, ağır toplar ve tanklar da dahil olmak üzere orta ve ağır askeri araçlarla desteklenen bir dizi rejim gücü ve İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) unsurları ile tahkim edildi” dedi.
Kaynak “Başka Rus güçlerinin de geçtiğimiz günlerde askeri konvoylar halinde Halep'in güneyindeki Meskene, es-Sefira, Hanasır ve el-Hadır bölgelerinden ülkenin merkezindeki Hama Askeri Havaalanı’na doğru çekildikleri gözlemlendi. Rus savaş uçakları ve keşif uçaklarının eşlik ettiği konvoylarda tanklar, toplar ve lojistik ekipman taşıyan kamyonlar dahil olmak üzere zırhlı personel taşıyıcıları ve ağır vasıtalar vardı” dedi. Silahlı Suriye muhalif gruplarının liderlerinden Albay Mustafa Bakkur “Bir ay içerisinde Rusya, Suriye’nin güneyindeki Humus, Şam kırsalı, Kuneytra ve Dera bölgelerinin yanı sıra Halep, Hama ve Lazkiye kırsalı da dahil olmak üzere ülkenin çeşitli bölgelerindeki 200'den fazla askerini geri çekti. Rusya, çok sayıda Suriyeli paralı askerin yanı sıra Suriye'deki güçlerinin bir kısmını Lazkiye kırsalındaki Hmeymim Hava Üssü’nde toplama ve bunları sırayla Ukrayna cephelerine sevk etme planının bir parçası olarak bunu yaptı” dedi. Albay sözlerini şöyle sürdürdü:
“Lübnan-Suriye sınırında ve Suriye'nin güneyindeki askeri mevziler de dahil olmak üzere Rus kuvvetlerinin Suriye'deki çekildiği tüm askeri mevziler çok sayıda İranlı, Iraklı, Afganistanlı, Lübnan Hizbullahı ve İran'a bağlı yerel milislerle tahkim edilip desteklendi. Humus'un doğu kırsalındaki petrol ve fosfat yataklarının yakınındaki askeri alanlar ile Deyrizor ve Rakka kırsalı, Rus destekli 25. Tümen kuvvetlerine devredildi.”
Öte yandan ‘The Moscow Times’ gazetesi tarafından yakın bir zamanda yayınlanan bir haberde “Rusya şimdiden Ukrayna'daki birliklerini güçlendirmek için bazı güçlerini Suriye'den çekme sürecine başladı. Şu ana kadar çok sayıda askeri birlik, Suriye genelindeki üslerden Ukrayna’ya sevk edilmek üzere Akdeniz'deki adları bilinmeyen üç havaalanına transfer edildi” ifadeleri kullanıldı.
Muhalif kaynaklar geçtiğimiz nisan ayının ortasında Rus askerlerinin, Humus'un doğu kırsalındaki Mehin askeri depoları, Hama Askeri Havaalanı, Halep'teki Neyrab Askeri Havaalanı ve Tedmur (Palmira) şehri de dahil olmak üzere Suriye'deki çeşitli mevzilerden Ukrayna cephelerine sevk edilmek üzere Hmeymim Hava Üssü'ne çekildiklerini bildirmişlerdi. O sırada Ilyushin, Antonov ve Tupolev tipi kargo ve büyük askeri uçaklarının, Lazkiye kırsalındaki Hmeymim Hava Üssü'nden Rusya'ya doğru hareket ettiğini belirtmişlerdi. Kaynaklara göre Rusya destekli rejim güçlerinin 25. Tümeni'ne bağlı askeri güçler, İdlib'in doğu kırsalı, Şam kırsalı ve güney Halep'teki diğer askeri bölgelerin yanı sıra Suriye'nin kuzeydoğusunda kalan Humus'un doğusu ve Deyrizor ve Rakka'nın güneyindeki bazı askeri bölgeleri, İdlib'in doğu kırsalındaki Ebu Zuhur Havalanı'nı ve Şam'daki Mezze Askeri Havalanı'nı teslim aldı. Bu, 25. Tümen’in askerlerinin ‘airdrop’ eğitimi de dahil olmak üzere yoğun bir askeri eğitim kursuna tabi tutulmalarının ardından Rus kara kuvvetlerinin (bir dizi araç, unsur ve subay dahil) bu mevzilerden kısmen çekilmesinin akabinde gerçekleşti.
Rus resmi makamlarına göre Rusya, 2015 yılının sonunda Suriye rejiminin yanında Suriye savaşına girdiğinden beri Suriye'de 63 binden fazla askerini konuşlandırdı. Rus kuvvetleri silahlı Suriye muhalif gruplarına karşı çok sayıda savaşta rejim güçlerinin ve İran milislerin yanında yer alıp Suriye'de büyük bölgeleri ele geçirdi. Bu bölgeler arasında Doğu Guta bölgesi, Şam kırsalı ve Suriye'nin kuzeyindeki Halep ili de bulunuyor.
Öte yandan İranlı milisler, ‘Humus, Deyrizor ve Rakka'nın doğu kırsalındaki insanları kendi kontrollerindeki bölgelerde yaşamalarına izin verme karşılığında saflarına katılmaya zorlamaya’ başladı. Doğu Humus kırsalındaki Mehin bölgesinde yaşayan Ahmed, DMO’nun yakın bir zamanda, özellikle de Rus güçlerinin yaklaşık bir ay önce Mehin depolarını boşaltıp buraları İranlı milislere devretmesinin ardından ‘insanlara baskı uygulama’ süreci başlattığını söyledi. Amaçlarının gençleri Doğu Humus'ta faaliyet gösteren İran yanlısı milislerin saflarına katılmaya zorlamak olduğunu belirtti.
Ahmet “İranlı milisler kısa süre önce Humus'un doğu kırsalındaki Tedmur, es-Suhne, el-Firıklıs, Mehin ve Karyeteyn’in yakınlarında ve bu bölgeleri birbirine bağlayan kara yolları üzerinde bir dizi kontrol noktası kurarak bir güvenlik ve askeri kordon oluşturdular. Çok sayıda vatandaşı tutukladılar, bölgelere yiyecek ve suyun ulaşmasını engellediler ve vatandaşları saflarına katılmaya zorladılar” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

HTŞ: Kökenler, ideolojik değişimler ve siyasi ideoloji

Suriye geçiş hükümeti tarafından yayınlanan bir fotoğrafta Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara Şam'daki başkanlık sarayında İspanya Dışişleri Bakanının gelişini beklerken, 16 Ocak 2025 (AFP)
Suriye geçiş hükümeti tarafından yayınlanan bir fotoğrafta Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara Şam'daki başkanlık sarayında İspanya Dışişleri Bakanının gelişini beklerken, 16 Ocak 2025 (AFP)
TT
TT

HTŞ: Kökenler, ideolojik değişimler ve siyasi ideoloji

Suriye geçiş hükümeti tarafından yayınlanan bir fotoğrafta Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara Şam'daki başkanlık sarayında İspanya Dışişleri Bakanının gelişini beklerken, 16 Ocak 2025 (AFP)
Suriye geçiş hükümeti tarafından yayınlanan bir fotoğrafta Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara Şam'daki başkanlık sarayında İspanya Dışişleri Bakanının gelişini beklerken, 16 Ocak 2025 (AFP)

Abbas Şerife

Ahmed eş-Şara tarafından kurulan ve ilk adı Nusra Cephesi olan Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ), 2011 yılı sonlarında Ebubekir el-Bağdadi'nin desteği ve yönlendirmesiyle DEAŞ’ın Suriye devrimindeki bir koluydu. Ancak HTŞ, Suriye'de rejime karşı birkaç üst düzey ve başarılı askeri operasyon gerçekleştirmesinin ardından güçlenmesi ve halk arasında iyi bir itibar kazanmasının sonrası takipçilerinin ve destekçilerinin sayısı arttı ve binlerce yabancı savaşçıyı saflarına çekti.

DEAŞ tamda bu noktada HTŞ’nin kendi aleyhine olacak şekilde büyüdüğünü hissetti ve Suriye'ye girerek Nusra Cephesi'nin DEAŞ’a bağlılığını ilan etmesi ve tüm askeri, insani ve mali kazanımlarını DEAŞ bünyesine katması için “Nusra Cephesi” adı altındaki çalışmaları iptal etme kararı aldı. Ancak Nusra Cephesi’nin lider kadrosu, DEAŞ’ın Irak koluna biat etmenin hatalar ve felaketlerle dolu Irak deneyimini tekrarlayacağını, mezhep savaşına dönüşeceğini ve DEAŞ’a biat etmeyi kabul etmesi halinde devrimin elde ettiği tüm kazanımları yok edeceği düşüncesiyle öne atılmaya ve El Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri'ye bağlılığını ilan ederek aralarında dönüşü olmayacak ayrılık hikayesini başlatmaya karar verdi. HTŞ böylece bir yandan İslami referans noktasını korurken diğer yandan uluslararası ve bölgesel koşulları ve Suriye'deki yerel toplumun doğasını dikkate alarak pragmatik ve gerçekçiliğe dayalı farklı bir siyasi çizgi benimsedi.

Bu makalede HTŞ'nin fikri gelişiminin aşamalarını, siyasi ve askeri doktrinini ve lideri Ahmed eş-Şara'nın stratejik düşünce yapısını tartışarak, askeri operasyonların yönetimindeki müttefikleriyle birlikte son derece karmaşık uluslararası ve bölgesel koşullarda 11 günlük bir savaşta Beşşar Esed rejimini devirmeyi başaran bu en organize ve disiplinli grup hakkında bilgi edineceğiz.

I. Ortaya çıkışından HTŞ'ye geçiş aşamaları

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analizde HTŞ’nin  2011 yılı sonlarında Nusra Cephesi olarak ortaya ilk çıktığı günden bugüne geçirdiği dönüşüm ele alındı. İşte HTŞ’nin geçirdiği önemli aşama ve dönüşümler…

İlk aşama ve cihatçıların meşrulaştırılmasındaki değişim

Bu aşama 10 Nisan 2013 tariihnde Nusra Cephesi lideri Ahmed eş-Şara'nın, o zamanki adıyla Ebu Muhammed el-Culani'nin, El Kaide’ye ve lideri Eymen ez-Zevahiri'ye bağlılığını ve DEAŞ'tan ayrıldığını açıklamasıyla başladı. Aynı gün DEAŞ lideri Ebu Bekir el-Bağdadi de Nusra Cephesi’nin DEAŞ’tan ayrıldığını duyurdu. Bu noktada DEAŞ'ın bir koluyken El Kaide'nin bir koluna dönüşen Nusra Cephesi, zayıf iletişim ve genel olarak örgütün zayıflığı nedeniyle resmi bir ilişki içinde olduğu El Kaide'nin Suriye kolu haline geldi.

Bu resmi bağa rağmen Ahmed eş-Şara Suriye sınırları dışında herhangi bir faaliyet yürütmedi ve El Kaide ile olan bağı sadece DEAŞ’ın Suriye'ye nüfuz etmesini engellemek için siyasi zorunlulukların dayattığı bir önlem olarak kaldı. Ahmed eş-Şara, DEAŞ'tan farklı bir cihatçı şemsiye altında inşa ettiği gücü korumak için El Kaide’ye ya da DEAŞ'a biat etmekten ziyade onlardan bağımsız olmak ve herhangi bir katı vesayet olmadan kendi askeri eylem alanını aramakla ilgileniyordu. Bu da El Kaide liderliğinin Suriye'ye taşınmaya ve örgütün Suriye kolunun liderliğini kontrol etmeye çalıştığı sırada ondan ayrılmasını açıklıyor.

Ahmed eş-Şara Suriye sınırları dışında herhangi bir faaliyet yürütmedi ve El Kaide ile olan bağı sadece DEAŞ’ın Suriye'ye nüfuz etmesini engellemek için siyasi zorunlulukların dayattığı bir önlem olarak kaldı.

İkinci aşama ve örgütsel dönüşüm

Nusra Cephesi'nin karşılaştığı zor koşullar, 2016 yılın ağustos ayı başlarında müttefik gruplardan oluşan Ceyş’ul-Fetih'in Halep'i kurtarmak için başlattığı operasyonun örgüt içi anlaşmazlıklar ve El Kaide'nin Nusra Cephesi'nin Suriye kolunun liderliğini kontrol etme girişimi nedeniyle başarısızlığa uğraması, Şara'yı diğer grupları kapsamlı bir projede kendisiyle birleşmeye davet etmesinin bir başlangıcı olarak Nusra Cephesi'nin El Kaide'ye bağlı olduğuna dair grupların korkularını gidermek üzere yeni bir proje önermeye itti. Şara, 14 Aralık 2014 tarihinde Feth’uş-Şam Cephesi'ni kurdu ve kuruluş bildirisinde El Kaide ile olan ilişkisini sona erdirerek yeni oluşuma ulusal ve yerel bir karakter kazandırdı, böylece ulusötesi çerçevede El Kaide ile bağlarını kopardı. El Kaide lideri Zevahiri, bu hamleyi reddetti ve 2018 yılının şubat ayında Hurras ed-Din grubunu kurarak örgütü yeniden canlandırmaya çalıştı, ancak Şara daha sonra bu örgütü dağıttı.

Üçüncü aşama ve ideolojik dönüşüm

Bu aşama 28 Temmuz 2016'da Nureddin Zengi Hareketi, Ceyş’ul--Ahrar, el-Fecr Hareketi ve Liva el-Hak gibi çeşitli grupları içeren HTŞ'nin kurulmasıyla başladı.

HTŞ bu şekilde Selefi cihatçılığa olan entelektüel bağımlılığını sona erdirmiş, Makdisi ve Ebu Katade gibi figürler artık HTŞ'nin yönelimleri ve kararları üzerinde şer'i bir etki oluşturmamıştır. Bu dönemde El Kaide ve Selefi cihatçılığın yaklaşımından koparak şer'i söylemini değiştirmeye başlayan HTŞ, belirli bir akımın kararlarından ziyade fıkhi dört mezhebe dayalı bir otoriteden bahsetmeye başladı ve şer’i ve ilmi üst düzey konumlara sahip Suriyeli isimlere yöneldi.

HTŞ, Selefi cihatçılıkla ideolojik bağını koparırken Makdisi ve Ebu Katade gibi isimlerin HTŞ'nin yönelimleri ve kararları üzerinde meşru bir etkisi kalmadı.

Dördüncü aşama ve siyasi dönüşüm

Bu aşama 2 Kasım 2017 tarihinde Suriye'nin kuzeybatısında HTŞ Kurtuluş Hükümeti'nin kurulmasıyla başladı. Suriye'nin kuzeybatısında hizmet sağlamak için HTŞ dışından bağımsız teknokrat isimlere yer veren ve aynı zamanda halk arasında kabul gören çok sayıda aktivisti ve medya profesyonelini yanına çekmeye çalışan HTŞ, 2017 yılının ekim ayında kontrol ettiği bölgelere Türkiye'nin gözlem noktaları yerleştirmesini kabul etti. HTŞ’nin Esad Hasan eş-Şeybani başkanlığında bir siyasi yönetim kurması, HTŞ ile Türkiye ve kendisiyle iletişim kurmaya başlayan birçok ülke arasında ilişkilerin önünü açtı.

II: Siyasi ve askeri doktrin

Ahmed eş-Şara ABD’li gazeteci Martin Smith'in 2021 yılının haziran ayı başlarında hazırladığı “The Jihadist” adlı belgeselde, El Kaide'nin yaklaşımının yanlış ve sapkın, 11 Eylül 2000 olaylarının kabul edilemez bir suç olduğunu, DEAŞ'ın Suriye'nin kuzeybatısında HTŞ'nin kontrol ettiği bölgelerde yasaklı bir örgüt ve bugün İdlib'de onunla savaşanın HTŞ olduğunu ve HTŞ'nin terör örgütü listelerinde olmasının siyasi bir sınıflandırma ve Batı'nın yeniden gözden geçirmesi gereken haksız bir karar olarak gördüğünü ve bunu ortadan kaldırmaya çalışmanın meşru bir görev olduğunu belirtti. ABD ve Batı ülkeleriyle ortak ve önemli çıkarlardan bahseden ve yabancı gazetecileri dünyaya gerçekleri aktarmak üzere İdlib'e davet eden Şara, gazetecilerinin can güvenliğinin ve basın özgürlüğünün sağlanacağı sözü verdi.

Ahmed eş-Şara, El Kaide'nin yaklaşımının yanlış ve sapkın, 11 Eylül 2000 olaylarının kabul edilemez bir suç ve DEAŞ'ın Suriye'nin kuzeybatısında HTŞ tarafından kontrol edilen bölgelerde yasaklı bir örgüt olduğunu söyledi.

Suriye'de yaşananları cihatçı bir hareketten ziyade katil ve cani bir rejime karşı halk devrimi olarak yeniden tanımlayan Şara, devrim bayrağının, yıllarca yasaklandıktan sonra İdlib’deki gösterilerde göndere çekilen bayrak olduğunun altını çizdi. Adını ve ailesinin durumunu ayrıntılı bir şekilde açıklayarak oldukça şeffaf bir imaj çizen Şara, azınlıkların ve mezheplerin şeriat metni tarafından garanti altına alınan haklarından bahsetti. Şara, Rusya ve Türkiye arasında 2020 yılının mart ayında imzalanan rejimle ateşkes anlaşmasına bağlı olduğunu da vurguladı.

Askeri doktrin gelince Nusra Cephesi'nin bir dönem El Kaide'ye bağlı olmasına rağmen HTŞ Suriye sınırları dışında herhangi bir askeri ya da güvenlik faaliyetinde bulunmadı. Şara, 2016 yılında El Kaide ile bağlar koparıldığında 18 bin Suriyeli ve çoğu Uygur, bir kısmı ise çeşitli Arap ve Müslüman ülkelerden yaklaşık 5 bin yabancı unsura sahip olan HTŞ'nin savaş doktrininin yerel bir ulusal kurtuluş hareketi olarak tanımlandığını vurguladı.

HTŞ’nin ideolojik yaklaşımı ise tüm içtihat ekollerine açık olan ve ‘Selefi cihatçılık’ yaklaşımıyla sınırlı olmayan ılımlı bir İslam anlayışına dayanıyor.

III: HTŞ yönetim kadrosunun stratejik vizyonu

Şara'nın siyasi görüşü ideolojiye ya da hazır teorik reçetelere dayanmıyor, o daha ziyade iyi bir okuyucu olmasına rağmen plan yapmayı bilen, üstün bir stratejik sabır yeteneğine sahip ve hesaplanmamış askeri maceralara asla girmeyen bir adam. Ayrıca fırsatı iyi görüp doğru zamanda değerlendiriyor ve siyasi tanınmanın sadece resmi bir yasal hak olmadığına, sizi zor bir figür haline getiren ayaklarınızın yere sağlam basması gerektiğine inanıyor. Devletlerin hayati çıkarları sizinle kesiştikçe, uluslararası ve bölgesel tarafları sizinle ilgilenmeye ve sizi önemli bir oyuncu olarak tanımaya zorlamanız gerektiğini düşünüyor.

Şara, İdlib'in coğrafi darlığı, kaynak eksikliği, yoğun nüfus ve kalabalık mülteci kampları gibi zorluklarını fırsata çevirdi. Beşşar Esed rejimi, tüm muhaliflerini İdlib'e sürdüğüne, onlardan sonsuza dek kurtulduğuna ve İdlib'deki uzun bekleyişlerinin umutlarını yitirip teslim olmalarına yahut Avrupa'ya göç etmelerine neden olacağına inanıyordu.

İdlib'in nüfusu hem asıl sakinleri hem de Suriye'nin diğer illerinden yerinden edilenlerle birlikte, 1 milyonu çadırlarda yaşayan 4 milyonu aşıyor.

Şara'nın siyasi görüşü ideolojiye ya da hazır teorik reçetelere dayanmıyor, o daha ziyade iyi bir okuyucu olmasına rağmen plan yapmayı bilen, üstün bir stratejik sabır yeteneğine sahip ve hesaplanmamış askeri maceralara asla girmeyen bir adam.

İdlib'de üniversiteler açarak bu insan kaynağına yatırım yapan Şara, çoğu HTŞ üyesi olan 18 bin kız ve erkek öğrencinin eğitime ulaşmasını sağladı. Askeri alanda ise Şara, askeri kışlalar ve bir askeri akademi kurdu. Muhalif gruplarla ittifaklarını artırdı. Tam teçhizatla donatılmış 17 muharip tugay oluşturdu. Yerli yapım Şahin insansız hava araçlarını üreten yerel askeri üretimi destekledi.

Ayrıca, içeriden HTŞ’ye sızma ve örgütü dağıtma girişimlerine karşı koyabilen ve kendisini devirmeye çalışan tüm isyancı hareketleri baskı altına alabilen güçlü bir güvenlik birimi kurdu. Askeri, ekonomik, hizmet ve güvenlik alanlarındaki tüm bu başarılarına rağmen, Suriye’nin ne zaman özgürleştirileceği ve rejimle mücadele, özellikle de rejim tarafından şehirlerinden ve köylerinden sürülen yerinden edilmiş insanlar için her zaman değişmez bir soru işareti olmaya devam etti.

Ukrayna ve Rusya arasında 2022 yılının şubat ayı başlarında savaşın başlaması, Rusya'nın bu savaşta askeri gücünü tüketmesi halinde nereye kadar kendi içine çekilebileceği sorusunu gündeme getirdi. Ardından 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas’ın İsrail’e saldırısının ardından  Gazze Şeridi’nde başlayan savaş, savaşın hangi boyutlara ulaşabileceği ve İran'ın Suriye ve Lübnan'daki silahlı uzantılarını kaybedip kaybetmeyeceği şeklindeki başka bir soruyu gündeme getirdi.

Şara, tüm bu gerçekler çerçevesinde hazırlıklara başlasa da İsrail, Gazze Şeridi’nde yürüttüğü savaşı Lübnan'a doğru genişlettikten sonra savaşa girme kararı aldı. Hizbullah'ın 26 Kasım 2024 tarihinde İsrail ile ateşkes anlaşması imzalamasının ardından 27 Kasım 2024 tarihinde savaşa girme kararıyla harekete geçildi. Tam 11 gün içinde büyük bir ilerleme kaydedildi ve 8 Aralık 2024 günü Şam sokaklarında yürüyen Askeri Operasyonlar İdaresi üyeleri Beşşar Esed rejiminin düştüğünü ilan etti.

Devlet düşüncesine geçiş

HTŞ, Esed rejimini devirmesinin ardından Şam'a ulaşması ve Şara'nın Halk Sarayı'na girerek Suriye topraklarının ve devlet kurumlarının büyük bölümünü kontrol etmesi sonrası şimdi en önemli meydan okumayla karşı karşıya. Bir örgüt devlete dönüşebilir mi? Suriye’nin tüm kesimlerine açılım ve Suriyelilerin sahiplendiği ve ortak olduğu sivil, çoğulcu, demokratik bir devlete siyasi bir geçiş olasılığı ne kadar mümkün? HTŞ’nin lider kadrosunun gelinen aşamanın gereklerinin farkında, bu dönüşümü gerçekleştirme arzu ve kabiliyetine sahip ve bu konuda zamana karşı bir yarış içinde olduğu herkes tarafından biliniyor.

HTŞ’nin son 13 yılda aldığı cesur ve beklenmedik kararlar ve geçirdiği değişimler, onun Suriye devletini ve kurumlarını inşa etme lehine olacak şekilde kendinden ödün vermeye devam edeceği konusunda bize iyimser bir tablo sunuyor. Son yıllarda yabancı savaşçıların davranışlarını kontrol etme yeteneği, bu dosyayı yönetme konusunda Şara’ya olan güvenimizi artıyor.