Geleceğin yiyecekleri: 2050 yılına kadar menümüzde yer alacak az bilinen bitkiler neler?

Dünyada binlerce yenilebilir bitki var (Reuters)
Dünyada binlerce yenilebilir bitki var (Reuters)
TT

Geleceğin yiyecekleri: 2050 yılına kadar menümüzde yer alacak az bilinen bitkiler neler?

Dünyada binlerce yenilebilir bitki var (Reuters)
Dünyada binlerce yenilebilir bitki var (Reuters)

Ukrayna savaşı ve iklim değişikliği krizi, küresel olarak ticareti yapılan bazı ürünlerin gelecekte hayatımızda olmayabileceğini gösterdi.
Şarku’l Avsat’ın BBC’den aktardığı habere göre, İngiliz bilim insanları, 2050 yılına kadar yemek menülerimizde olabilecek az bilinen bitkilerin listesini hazırladı.
Londra’daki Kraliyet Botanik Bahçeleri’nde araştırmacı olan Dr. Sam Pirinon, “Yediğimiz yiyecekleri çeşitlendirmek açlığı hafifletmenin, biyolojik çeşitlilik kaybını ele almanın ve iklim değişikliğine uyum sağlamaya yardımcı olmanın çözümlerinden biri” dedi.
Dr. Pirinon, “Dünya çapında farklı popülasyonlar tarafından tüketilen binlerce yenilebilir bitki türü olduğunu biliyoruz ve burası geleceğin bu küresel zorluklarına yönelik bazı çözümler bulabileceğimiz yer” ifadelerini kullandı.
İngiliz araştırmacıya göre, dünya çapında 7 binden fazla yenilebilir bitkiden sadece 417’si yaygın olarak yetiştiriliyor ve gıda için kullanılıyor.
2050 yılına kadar gıda olarak kullanılabilecek en önemli 4 bitki şunlar;

Pandanus
Pandanus, Pasifik Adaları'ndan Filipinler'e kadar kıyı bölgelerinde yetişen küçük bir ağaçtır. Yaprakları, Güneydoğu Asya'nın çoğunda tatlı ve tuzlu yemeklere belirgin bir tat ve aroma eklemek için kullanılırken, ananası andıran pandanus meyvesinin kendisi çiğ veya pişmiş olarak yenebilir.

Kraliyet Botanik Bahçeleri’nde araştırmacı olan Dr. Marybel Soto Gomez’e göre, pandanus ağacı kuraklık ve kuvvetli rüzgarlar gibi zorlu koşullara dayanabiliyor.
Dr. Gomez, “Bu, aynı zamanda lezzetli olan iklime dayanıklı ve besleyici bir besin. Gıda portföyümüzü kültürel olarak uygun, besleyici ve tüm dünyada zorlu koşullarda yetiştirilebilen gıdaları içerecek şekilde çeşitlendirmek harika olurdu” dedi.

Morama fasulyesi
Morama fasulyesi (Tylosema esculentum), Botsvana, Namibya ve Güney Afrika’nın bazı bölgelerinde mısırla kaynatılarak veya toz haline getirilerek yulaf lapası veya kakao benzeri bir içecek yapmak için kullanılan temel bir baklagil.

Kraliyet Botanik Bahçeleri araştırması, bu baklagillerin ucuz olmaları, protein ve vitamin açısından zengin olmaları ve farklı çevresel koşullara uyum sağlamaları nedeniyle ‘geleceğin gıdası’ olduğunu vurguladı.
Tüm baklagiller yenilebilir değil, ancak uzmanlar hangilerinin yiyecek ve besin sağlayabileceğini görmek için farklı türlerin özelliklerini araştırıyor.

Yabani tahıllar
Otlardan elde edilen tahıllar 10 binden fazla türle büyük bir çeşitliliğe sahip ve yeni gıdalar için birçok potansiyel sunuyor.

Bu tahılların en ünlüsü, kuskus, yulaf lapası ve bazı içecekler yapmak için kullanılan besleyici bir Afrika tahılı olan fonio. Bitki, kuraklık ve zor koşullara dayanıklılığı ile biliniyor.

Sahte muz
Yaygın olarak enset, Etiyopya muzu, Habeş muzu olarak bilinen sahte muz, yalnızca Etiyopya’nın bir bölümünde tüketiliyor.
Bitkinin muz benzeri meyvesi yenmiyor, ancak nişastalı sapları ve kökleri fermente edilebilir, yulaf lapası ve ekmek yapmak için kullanılabilir.
Araştırmalara göre, muz benzeri bu mahsul giderek ısınan dünyada 100 milyondan fazla insanı besleme potansiyeline sahip.



Hideo Kojima'dan yeni bilimkurguya tam not: Kesinlikle inanılmaz

Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)
Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)
TT

Hideo Kojima'dan yeni bilimkurguya tam not: Kesinlikle inanılmaz

Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)
Pluribus'ta Carol rolündeki Rhea Seehorn, Better Call Saul'daki performansıyla iki kez Emmy'ye aday gösterilmişti (Apple TV)

Video oyunu dünyasının efsane ismi Hideo Kojima, yeni Apple TV dizisi Pluribus'ı izledikten sonra diziye övgüler yağdırdı ve yapımı 1956 tarihli ikonik bilimkurgu filmine benzetti.

Breaking Bad'in yaratıcısı Vince Gilligan'ın imzasını taşıyan ve Better Call Saul yıldızı Rhea Seehorn'ın başrolünde olduğu dizi, tüm insanlığı "tek bir mutlu bilince" dönüştüren bir virüsün yayıldığı bir dünyada geçiyor. 

Aynı anda düşünebilen bu kolektif zihnin dışında kalan sadece 12 kişi var. Romantik roman yazarı Carol Sturka ise bu bağışıklığa sahip nadir insanlardan biri.

Dizi, eleştirmenlerden son derece olumlu yorumlar aldı. ScreenRant'ten Greg MacArthur, Pluribus'ı "mükemmel odaklanma ve ustaca gerilimle işlenmiş" sözleriyle övdü. 

66 incelemenin ardından yapım, eleştirileri derleyen Rotten Tomatoes'da hâlâ yüzde 100'lük beğeni oranına sahip. İlk iki bölüm, seyirciden de olumlu karşılık alarak yüzde 88'lik beğeni puanına ulaştı.

Popüler kültüre dair yorumlarını sık sık paylaşan Kojima da ilk bölümü izledikten sonra görüşlerini sosyal medyada açıkladı. Ünlü oyun tasarımcısı, diziyi "kesinlikle inanılmaz" diye nitelendirdi ve "Vince gerçekten bir dahi" ifadelerini kullandı. 

Açılış sahnesinden itibaren dizinin kendisini içine çektiğini söyleyen Kojima, yorumlarında şu sözlere yer verdi:

Vince Gilligan'ın uzun zamandır beklenen yeni dizisi Pluribus'ın ilk bölümünü nihayet izledim. Aman Tanrım, bu inanılmaz! Kesinlikle inanılmaz. Daha açılış sahnesinde sizi içine çekiyor. Vince gerçekten bir dahi!

62 yaşındaki Kojima, sözlerini şöyle sürdürdü:

Henüz söylemek için çok erken ama bu, Vince Gilligan'ın Beden Kemiricilerin İstilası (Invasion Of The Body Snatchers) yorumu olabilir mi? Jack Finney'nin 1955 tarihli eseri, Soğuk Savaş döneminin istila ve totaliterlik korkularına dair bir metafordu. Acaba Pluribus, bugün Amerika'nın sosyal medya ve kutuplaşma halinin bir hicvi mi? Devamını görmek için sabırsızlanıyorum.

Pluribus'ın 7 Kasım'da yayımlanan ilk sezonu, Apple TV'den izlenebiliyor.

Independent Türkçe, GamesRadar, ScreenRant


Efsane yönetmen 120 milyon dolarlık fiyasko sonrası parasız kaldı

Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)
Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)
TT

Efsane yönetmen 120 milyon dolarlık fiyasko sonrası parasız kaldı

Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)
Megalopolis, Yeni Roma Şehri'nin geleceğine dair farklı hayalleri olan dahi sanatçı Cesar Catilina'yla belediye başkanı Franklyn Cicero arasındaki mücadeleyi anlatıyor (Lionsgate Films)

Francis Ford Coppola, milyonlarca dolar kaybettiği tutku projesi Megalopolis'in ardından çok değer verdiği bir varlığına daha veda etmek zorunda kaldı.

Bu kez satışa konu olan, 85 yaşındaki yönetmenin sık sık tatil yaptığı Belize'deki özel ada oldu. Coral Caye adıyla bilinen ada, 2,5 dönümlük bir alana sahip. Anakaraya 25 dakikalık tekne yolculuğu mesafesindeki ada, 12 kilometre uzunluğunda ve su tanklarıyla güneş panelleri sayesinde kendi kendine yetebilen bir yapıda. Coppola son 9 yıldır adayı kiralıyordu ancak ada 1,8 milyon dolara el değiştirdi. 

Corcoran Group'tan Peter McLean, küresel emlak piyasası hakkında içeriklerin yer aldığı önde gelen dijital platform Mansion Global'a yaptığı açıklamada, "Bay Coppola kiralama süresinin sona ermesine çok üzüldü" diyerek şunları ekledi: 

Burası onun için cennet gibiydi ve çok özel bir anlamı vardı.

McLean, Coppola'nın Coral Caye'i üç ila 6 ayda bir ziyaret ettiğini söyledi. Corcoran Group, adayı Guatemalalı bir iş insanının satın aldığını ve onu bir tatil köyüne dönüştürmeyi planladığını da açıkladı. 

Bu satış, Oscarlı yönetmenin Megalopolis için kendi cebinden 120 milyon dolar harcamasının ardından geldi. Ancak film gişede büyük hayal kırıklığı yaratarak dünya çapında yalnızca 14,4 milyon dolar hasılat elde edebildi. 

Coppola'nın, H.G. Wells'in Things to Come (Gelecek Şeyler) kitabından esinlenen epik filminde Adam Driver, Shia LaBeouf, Aubrey Plaza, Nathalie Emmanuel ve Jon Voight rol almıştı. Megalopolis, yıkıcı bir felaketin ardından New York'u bir ütopya olarak yeniden inşa etmek isteyen bir mimarın hikayesini konu ediyordu.

Coppola, filmi ilk kez 2024 Cannes Film Festivali'nde gösterirken prodüksiyonun yüksek maliyeti hakkında konuşmuş ve şunları söylemişti:

Çocuklarımın hepsi, servete ihtiyaç duymadan da harika kariyerlere sahip. Biz iyiyiz, önemli değil. Para önemli değil. Önemli olan arkadaşlardır. Bir arkadaş sizi asla yarı yolda bırakmaz. Para buhar olup gider.

Ancak yönetmen daha sonra martta konuk olduğu Tetragrammaton podcast'inde parasız kaldığını açıklamıştı:

Hiç param yok çünkü Megalopolis'i yapmak için borç aldığım bütün parayı yatırdım. Temelde gitti. Belki 15–20 yılda geri gelir ama şu anda yok.

5 Oscarlı Coppola'nın daha önce de mali kayıplarını karşılayabilmek için en az 1 milyon değer biçilen, F.P. Journe imzalı eşsiz saatini satmak zorunda kaldığı biliniyor.

86 yaşındaki Coppola'nın filmleri arasında Kıyamet (Apocalypse Now), Konuşma (The Conversation), Baba (The Godfather) üçlemesi, Yağmurcu (The Rainmaker) ve Dracula (Bram Stoker's Dracula) yer alıyor.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Tetragrammaton, Mansion Global, San Francisco Chronicle


36 kişinin öldüğü uçak kazasının nedeni belli oldu

21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)
21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)
TT

36 kişinin öldüğü uçak kazasının nedeni belli oldu

21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)
21 Temmuz 2025'te Dakka'da meydana gelen uçak kazasının yaşandığı yerde itfaiye ve güvenlik personeli çalışıyor (AFP)

Bangladeş'in geçici liderine sunulan bir soruşturma raporuna göre, temmuzda 36 kişinin ölümüne yol açan ve Güney Asya ülkesinin tarihinin en kötü havacılık felaketlerinden biri olan kazanın nedeni pilotaj hatasıydı.

Bangladeş Hava Kuvvetleri'ne ait Çin yapımı Chengdu FT-7BGI uçağı, 21 Temmuz günü yaklaşık saat 13.00'te, öğrenciler sınıflarından çıkarken başkent Dakka'daki Milestone Okulu ve Koleji'ne çarpmıştı.

Kazada, çoğu 12 yaşın altında 25 çocuk hayatını kaybetmiş ve iki düzineden fazlası ağır olmak üzere yaklaşık 170 kişi yaralanmıştı.

Olayı soruşturmak üzere oluşturulan komite, kazaya pilotun eğitim uçuşu sırasında kontrolü kaybetmesinin yol açtığı sonucuna vardı.

Geçici hükümet lideri Muhammed Yunus'un basın sekreteri Shafiqul Alam, "Kalkışta bir hata vardı" dedi. 

Durum pilotun kontrolünün dışına çıktı. Ulaşılan sonuç bu.

Soruşturmayı yürütenler; uzmanlar ve tanıklar da dahil yaklaşık 150 kişiyle görüştükten sonra sonuca ulaştıklarını söyledi.

Raporda 168 bulguya yer verdiler ve gelecekte bu tür kazaların önlenmesi için 33 öneride bulundular.

Önemli bir öneride kamu güvenliğini sağlamak amacıyla Bangladeş Hava Kuvvetleri'nin temel uçuş eğitim tesisinin Dakka dışına taşınması çağrısı yapılıyor.

Soruşturma ayrıca okulun Başkent Kalkınma Kurumu'ndan onay almadığını ve üç merdiven zorunlu kılınırken sadece bir merdivene sahip olduğunu ortaya koydu.

fg
21 Temmuz 2025'te Dakka'da hava kuvvetleri uçağının düşmesinin ardından halk kurtarma operasyonunu izleyerken, bir yolcu uçağı geçiyor (Reuters)

Kaza, kamuoyunda büyük bir tepkiye yol açtı ve hava kuvvetlerinin "modası geçmiş ve güvenli olmayan" eğitim uçaklarını artık kullanmaması yönünde çağrılar yapıldı.

Ordu ilk başta 27 yaşındaki pilotun rutin bir eğitim görevinde olduğunu ve uçağın mekanik bir arıza nedeniyle düştüğünü açıklamıştı.

Bu olay, 1984'ten beri Bangladeş'te yaşanan  en ölümcül havacılık trajedisiydi. O zaman ulusal havayolu şirketi Biman Bangladesh Airlines'a ait bir uçağın, Dakka Havalimanı yakınlarına inmeye çalışırken bir sazlığa çakılması sonucu 49 kişi hayatını kaybetmişti.

2008'deyse bir başka hava kuvvetleri eğitim uçağı başkent yakınlarında düşmüş ve pilot, teknik bir sorun olduğunu fark ettikten sonra fırlatma hareketini yapmasına rağmen hayatını kaybetmişti.

Independent Türkçe