Belli rutinlere sahip olmanın ruh sağlığına olumlu etkileri

Fotoğraf (Reuters-Arşiv )
Fotoğraf (Reuters-Arşiv )
TT

Belli rutinlere sahip olmanın ruh sağlığına olumlu etkileri

Fotoğraf (Reuters-Arşiv )
Fotoğraf (Reuters-Arşiv )

Karantinanın son iki yılı ile ilgili akıllarda kalan bir ders (tavsiye) varsa o da bir rutine sahip olmanın çok önemli olduğudur. Bugün, hayat artık neredeyse normale dönmüşken, hayatımızdaki bu iyi uygulamaları korumamız önmeli olarak gösteriliyor.
İngiliz Metro gazetesi tarafından yayınlanan bir habere göre, bir rutine sahip olmak kişisel bakımın önemli bir parçası olmaya devam ediyor ve ruh sağlığı açısından da son derece faydalı. Bunun bir nedeni, her gün belirli şeyleri yaptığınızı biliyor olmanız. Çünkü rutin tereddüt ve karar vermenin zihinsel stresini ortadan kaldırıyor.
Medino baş eczacısı olan Giulia Guerini, konuya dair şu açıklamada bulundu:
“Sabah saatiniz çaldığında beyniniz uyanık ve aktif olacak ve bilinçli ya da bilinçsiz olarak ‘Saçımı yıkamam gerekiyor mu?’ ya da ‘Bugün kaç toplantım var?’ gibi sorular soruyor. Sabah düşünceleri strese neden olabilir. Ancak bu düşünce ve kararları ortadan kaldırarak güne daha iyi başlayabilirsiniz.”
Gazetenin haberine göre bir rutine sahip olduğunuzda, işlerinizin çoğu günlük rutininize bağlanacağından bu durum gün boyunca ne yaptığınız hakkında düşünmek zorunda kalmamanızı sağlayacaktır. Günlük rutinimizin bir parçası olduğu için düşünmeden yaptığımız şeyler motivasyon gerektirmez. Yani teoride, eğer kendimize yapmak istediğimiz şeyleri alışkanlık haline getirme gibi taktiklerle rutin hale getirebilirsek, bunları yapmamayı düşünmemize bile gerek kalmaz ve otomatik olarak yaparız. Ayrıca rutinler, varoluşun genel kaosu üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmamıza yardımcı olur.
Guerini açıklamasını şöyle sürdürdü:
“İyi bir rutinin en büyük faydalarından biri, stres seviyelerinizin düşmesidir. Kendiniz, gününüz ve hayatınız üzerinde daha fazla kontrolünüz varmış gibi hissedeceksiniz. Kararları önceden vereceksiniz ve gün boyunca iyi seçimler yapacağınızdan emin olacaksınız. Kendinize yatma saati veya akşam rutini belirleyeceğiniz için iyi uyumanız daha olası. Gününüzü belirlediğiniz için bütün gece ertesi günün stresini düşünerek uyumayacaksınız. Düzenli ve iyi bir gece uykusu da size psikolojik destek sağlayacaktır. Ayrıca, bir rutin oluşturarak mutlu hissedeceğinizden emin olabilirsiniz. Program yaparak en çok zevk aldığınız şey  için zaman ayırabilirsiniz.”

Kendimi rutine nasıl sokabilirim?
Guerini bu soruyu şöyle cevaplıyor:
“Kendinizi iyi bir rutine sokmak biraz zaman alabilir. Ancak buna bağlı kaldığınız sürece bir alışkanlık haline gelir. Rahatlamanın bir yolu, kendiniz için üç ayrı rutin oluşturmaktır. Sabah rutini, gündüz rutini ve gece rutini. Sabah rutininiz yataktan kalktığınızda, kahvaltı yaptığınızda ve güne hazır olduğunuzda odaklanacak bir sabah yürüyüşü veya biraz yoga da içerebilir. Gündüz rutininizde, günlük çalışmalarınızı ve yapmanız gereken diğer vazifelerinizi hesaba katmalısınız. Gece rutininiz, akşam yemeği hazırlamak ve ertesi güne hazırlanmak gibi şeyleri içermelidir. Ancak en önemlisi biraz boş zamanınız olduğundan dinlendiğinizden emin olun.”
Guerini sözlerini şöyle sonlandırdı:
“Uyumadan önce dinlenmek çok önemli. Elektronik cihazlarınızı kapatın ve yatmadan önce dış dünyadan kaçmak için fırsat yaratın.”



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters