عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Sudan muhalefeti uluslararası soruşturma talep ediyor

Sudan muhalefeti 'şiddet eylemleri' hakkında uluslararası soruşturma talep ediyor

Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)
Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)
TT
TT

Sudan muhalefeti uluslararası soruşturma talep ediyor

Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)
Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)

Sudan muhalefetin ittifak yapılanması Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ülkedeki şiddet olaylarına ilişkin uluslararası bir soruşturma yürütülmesi, gerçeklerin ortaya çıkarılması ve işlenen suçların faillerinin açık ve şeffaf bir şekilde sorumlu tutulması çağrısında bulundu. Diğer yandan binlerce adli makam çalışanı, düşük maaşları protesto etmek için yargının Hartum'daki genel merkezinde oturma eylemi düzenledi.
Sudan ordusunun 25 Ekim'de iktidarı ele geçirmesinden bu yana Darfur'daki aşiretler arasındaki çatışmalarda yüzlerce insan öldü. Askeri yönetime karşı düzenlenen barışçıl protestolarda en az 96 kişi öldü ve yüzlerce kişi yaralandı.
ÖDBG Yürütme Ofisi dün yaptığı açıklamada, askeri otoritenin silahsızlara ve göstericilere yönelik şiddetini artırılmasını kınadı. Son iki günde Hartum’da çıkan gösterilerde bir kişi öldü, onlarca kişi yaralandı.
Açıklamada, ülkedeki kötüleşen krizi çözmek için siyasi sürece katılım çağrılarının "ordunun halka karşı aşırı şiddet kullanmaya devam etmesiyle çeliştiği" belirtildi.
ÖDBG, ordunun meşruiyet olmadan iktidar üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmaya devam etmesi halinde ülkeyi tehdit edebilecek yakın bir tehlike konusunda uyardı ve “devrim güçlerini” birleşmeye ve orduyu devirmek için kararlı bir şekilde karşı koymaya çağırdı.
ÖDBG’nin açıklamasında şu ifadelere yer verildi: “ÖDGB olarak, ülkenin farklı yerlerinde yaşanan şiddet olaylarına yönelik uluslararası soruşturma açılması, gerçeklerin ortaya çıkarılması ve işlenen suçların faillerinin açık ve şeffaf bir şekilde sorumlu tutulması çağrısında bulunuyoruz.”
Muhalefet ittifakı, ülkedeki siyasi krizi çözmek için Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ortak üçlü mekanizması tarafından desteklenen diyaloğa katılımına bağlıdır. Söz konusu mekanizma şiddeti ve tutuklamaları durdurmak ve olağanüstü hali kaldırmak için çalışmaktadır.
Askeri yönetime karşı çıkan meslek birlikleri ve kuruluşlar güvenlik güçlerini ölümcül güce başvurmak ve ordunun iktidarda kalmasını reddeden barışçıl protestoları bastırmak için yasak silahlar kullanmakla suçluyor.
Birleşmiş Milletler Sudan Temsilcisi Volker Peretz, önceki gün BM Güvenlik Konseyi'ne verdiği bir brifingde, güvenlik güçlerinin göstericilere karşı uyguladığı şiddetin “genel olarak azaldığını, ancak ihlallerin devam ettiğini” söyledi.
Öte yandan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin yansımalarının küresel gıda güvenliğini tehdit ettiği ve dünyadaki buğday ve tahıl rezervlerindeki önemli azalmanın yaşandığı bir dönemde "Değişim Güçleri" yaptığı açıklamada, askeri otoritenin yerel buğday ürününü çiftçilerden almayı reddetmesini, üretimde ve ekili alanlarda geçen yıla göre azalmanın kaydedilmesini eleştirdi.
Açıklamada, küresel fiyatlarının iki katına çıkmasına rağmen yerel buğday satın almamanın ülkenin gıda güvenliğini tehdit ettiğine dikkat çekilerek, güvenilir BM raporlarına atıfta bulunuldu. BM raporları şiddetli gıda kıtlığı ve önümüzdeki Eylül ayının sonunda yaklaşık 18 milyon Sudanlıyı yani ülke nüfusunun neredeyse yarısını etkileyen kıtlık yaşanmasını bekliyor.
Diğer yandan yüzlerce adli makam çalışanı ve işçisi, dün Hartum'daki yargı karargahında aylardır mali aidatların ödenmemesini protesto etmek için toplandı.
Başkent Hartum'da bu hafta başında adli makam çalışanlarının greve gitmeleri mahkemelerin çalışmalarını büyük bir felce uğrattı.
Muhalefetteki Ulusal Ümmet Partisi'nin hukuk dairesinden yapılan açıklamaya göre, Mahkeme Dairesi Başkanı, greve giden çalışanların sorumlu tutulacağını ve cezalandırılacağını kaydetti.
Çalışanlar, yeni maaş yapısının uygulanmasını, geçmiş dönemdeki mali ve iş yardımlarının ödenmesini talep ediyor.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İbrahim Hamidi

ABD Başkanı Donald Trump'ın Türkiye Büyükelçisi ve Suriye- Lübnan Özel Temsilcisi Tom Barrack, her açıklaması veya tweeti ile tartışma yaratıyor. Sözleri, Ortadoğu'ya yabancı bir Amerikan sözlüğünden geliyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Sykes-Picot Anlaşması ile çizilen sınırları ve Batı'nın “(Ortadoğu'da) haritalar dayatmasını ve sınırları kurşun kalemle çizmesini” sert bir şekilde eleştirdi.

Tom Barrack, “Batı’nın müdahale dönemi sonsuza dek sona erdi. Gelecek, bölgenin kendi üreteceği çözümlerindir” dedi. Ayrıca, “giriştiğimiz beş savaşın” başarısızlıklarının ardından gelen “rejim değişikliği” ve “ulus inşası” politikalarını da tenkit etti.

Barrack, Suriye Emeviliğine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya olan hayranlığını dile getirerek, onu bağımsızlık için 12 yıl mücadele eden ABD'nin kurucu başkanı George Washington'a benzetti. Ayrıca, ABD'nin terörle mücadeledeki müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) hedef aldı. Lübnanlıları, hemen harekete geçmezlerse “varoluşsal bir tehdit” ile karşı karşıya kalacakları, Bilad-ı Şam haritasına geri dönme kaderini yaşayacakları konusunda uyardı. Ayrıca, Lübnan’ın “Büyük Suriye” haritasına dahil olduğuna dolaylı olarak işaret etti.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Barrack, her açıklamanın ardından ilk açıklamasını düzelten bir açıklama yayınlıyor. Ancak, Trump'ın Temsilcisi’nin Ortadoğu'daki kilit ülkeler hakkındaki bu açıklamalarının önemini küçümsemek hata olur. Bunu vurgulamak için de açıklamalarına eşlik eden gelişmelere ve açıklamalara dikkat çekmek gerekiyor.

Öncelikle, Başkan Trump, 13 Mayıs'ta Riyad'da yaptığı “Başkan Trump'ın Ortadoğu'da Müreffeh Bir Gelecek Vizyonu” başlıklı açılış konuşmasında Ortadoğu vizyonunu bizzat ortaya koydu. “Devlet inşacıları diye adlandırılanlar, inşa ettiklerinden çok daha fazla devleti yok ettiler” dedi. Ardından “Amerikalılar Irak ve Afganistan'da trilyonlarca dolar harcadılar, ancak hiçbir işe yaramadı. ABD, bu iki ülkeden geri çekildi ve başarısız oldu çünkü Amerikalı ‘müdahaleciler’ anlamadıkları toplumlara müdahale ettiler ve nasıl yaşanacağına dair dersler verdiler” diye ekledi.

Öte yandan, bölgenin ve liderlerinin ürettiği çözümleri övdü ve “modern Ortadoğu'nun doğuşunun bölge halklarının kendi elleriyle gerçekleştiğini” ve bunun “büyük bir dönüşüme” yol açtığını söyledi. Trump, “geçmişi” olan Suriye Cumhurbaşkanı Şara'ya da övgüler yağdırdı ve ardından “Suriye'ye bir şans” vermek için ona ve Heyet Tahrir eş-Şam'a yönelik yaptırımları kaldırdı.

Trump'ın Türkiye Büyükelçisi Barrack'ı Suriye ve Lübnan Özel Temsilcisi olarak ataması, Ankara'nın bir zamanlar Amerika'nın "Arabistanlı Lawrence'ı" olarak adlandırdığı Brett McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe

İkincisi, Trump'ın İran, Gazze ve Ukrayna Özel Temsilcisi Steve Witkoff gibi Barrack da Dışişleri Bakanlığı bürokrasisinden ve Amerikan kurumlarından çok uzak ve Başkan Trump ile doğrudan dostluğu olan bir iş adamı. Ortadoğu'daki önemli meselelerdeki rolü artarken, Dışişleri Bakanlığı'nda müzakere ve diplomasi deneyimine sahip üst düzey yetkililerin atamaları ya ertelendi (örneğin, Dışişleri Bakan Yardımcısının yardımcısı olarak göreve başlaması planlanan Joel Rayburn) ya da Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından uygulanan “kapsamlı reform planı” kapsamında Dışişleri Bakanlığı'ndan uzaklaştırıldılar.

Üçüncüsü, Barrack'ın nerede ikamet ettiğinin büyük bir önemi var, çünkü kendisi Trump'ın Türkiye Büyükelçisi. Ankara, eski Beyaz Saray Ortadoğu yetkilisi Brett McGurk ile ciddi bir sorun yaşıyordu. McGurk'ü Amerika’nın “Arabistanlı Lawrence’ı” olarak adlandırıyordu. Bununla, McGurk'ün, geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap isyanını destekleyen İngiliz Arabistanlı Lawrence’a benzer şekilde, Doğu Suriye'de kendisine karşı bir Kürt oluşumu kurarak Ortadoğu haritasını yeniden çizmek istediğini kastediyordu.

Dolayısıyla, Trump'ın Türkiye'ye elçi olarak Barrack'ı ataması, McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe anlamına geliyor. Barrack'ın Suriye, Kürtler, Lübnan, haritalar ve Sykes-Picot Anlaşması hakkındaki açıklamalarında da bu açıkça görülüyor. Barrack'ın sözlerinin önemini pekiştiren, Trump'ın bizzat kendisinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “dostu” olduğunu defalarca açıkça söylemiş olması. Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu, Erdoğan ile askeri çatışma yerine Suriye konusunda bir anlaşmaya varmaya da teşvik etmişti.

Dördüncüsü, ABD'nin son on yıllarda Ortadoğu'daki politikaları, işlevsel olarak muhatap olduğu her rejimin hassasiyetlerini ve değerlendirmelerini dikkate alan birçok örtük, dile getirilmemiş mutabakat içeriyordu. Örneğin, Suriye güçlerinin 1976'da Amerikan onayıyla Lübnan'a girdiği tartışmasızdır. Hafız Esed, Çöl Fırtınası Harekâtı'na katılımı ve İsrail ile müzakereler karşılığında ABD’den yeşil ışık aldıktan sonra, 1990'da Mişel Avn isyanını bastırdı. Aynı durum, Filistin Kurtuluş Örgütü ve lideri Yaser Arafat'ın 1982'de Lübnan'dan sınır dışı edilmesi için de geçerliydi.

Bu mutabakatların sırları çekmecelerde ve söylemsel değerlendirmelerde saklı kaldı. Daha sonra al-Majalla’da, Suriye'nin 2005'te ordusunun çekilmesiyle vesayet döneminin sona ermesinden önce Lübnan'daki birçok eyleminin Amerikan onayıyla desteklendiğine dair bir dizi gizli Suriye belgesi yayınlayacağız.

Barrack'ın sözleri, Lübnan, Suriye ve Sykes-Picot Anlaşması doğmadan önce Osmanlı, Bilad-ı Şam ve Büyük Suriye’nin eyaletlerinden biri olan Zahle’den göç etmeden önce atalarının anlattığı hikâyelere duyulan bir özlem değil. Trump'ın ikinci döneminde söylenmiş olmaları, onlara daha fazla ağırlık kazandırıyor. Bunlar en azından boş veya tesadüfü sözler değil, aksine Beyaz Saray koridorlarındaki ciddi düşünceleri yansıtıyor. Çoğu, üst düzey liderler arasında kapalı kapılar ardında da söylenmiş olabilir. Ancak, gerçekleşmesi dengelere bağlı ve başarılı olması başka bir konu, çünkü birçok Amerikan macerası amaçlanandan farklı bir şekilde sona erdi. Trump yönetiminin hızlı sonuç almak istemesi ve görüşlerini desteklemek için uzun süreli bir askeri müdahaleye yanaşmaması, Barrack'ın tweetlerini tehlikeli ve rahatsız edici kılıyor ve etkileri sosyal medya platformlarının ötesine uzanıyor.