عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Sudan muhalefeti uluslararası soruşturma talep ediyor

Sudan muhalefeti 'şiddet eylemleri' hakkında uluslararası soruşturma talep ediyor

Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)
Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)
TT
TT

Sudan muhalefeti uluslararası soruşturma talep ediyor

Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)
Sudanlıların geçen Perşembe günü Hartum'un merkezinde ordunun yönetimini protesto etmek için düzenlediği protestolardan bir kare (AFP)

Sudan muhalefetin ittifak yapılanması Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ülkedeki şiddet olaylarına ilişkin uluslararası bir soruşturma yürütülmesi, gerçeklerin ortaya çıkarılması ve işlenen suçların faillerinin açık ve şeffaf bir şekilde sorumlu tutulması çağrısında bulundu. Diğer yandan binlerce adli makam çalışanı, düşük maaşları protesto etmek için yargının Hartum'daki genel merkezinde oturma eylemi düzenledi.
Sudan ordusunun 25 Ekim'de iktidarı ele geçirmesinden bu yana Darfur'daki aşiretler arasındaki çatışmalarda yüzlerce insan öldü. Askeri yönetime karşı düzenlenen barışçıl protestolarda en az 96 kişi öldü ve yüzlerce kişi yaralandı.
ÖDBG Yürütme Ofisi dün yaptığı açıklamada, askeri otoritenin silahsızlara ve göstericilere yönelik şiddetini artırılmasını kınadı. Son iki günde Hartum’da çıkan gösterilerde bir kişi öldü, onlarca kişi yaralandı.
Açıklamada, ülkedeki kötüleşen krizi çözmek için siyasi sürece katılım çağrılarının "ordunun halka karşı aşırı şiddet kullanmaya devam etmesiyle çeliştiği" belirtildi.
ÖDBG, ordunun meşruiyet olmadan iktidar üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmaya devam etmesi halinde ülkeyi tehdit edebilecek yakın bir tehlike konusunda uyardı ve “devrim güçlerini” birleşmeye ve orduyu devirmek için kararlı bir şekilde karşı koymaya çağırdı.
ÖDBG’nin açıklamasında şu ifadelere yer verildi: “ÖDGB olarak, ülkenin farklı yerlerinde yaşanan şiddet olaylarına yönelik uluslararası soruşturma açılması, gerçeklerin ortaya çıkarılması ve işlenen suçların faillerinin açık ve şeffaf bir şekilde sorumlu tutulması çağrısında bulunuyoruz.”
Muhalefet ittifakı, ülkedeki siyasi krizi çözmek için Birleşmiş Milletler, Afrika Birliği ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) ortak üçlü mekanizması tarafından desteklenen diyaloğa katılımına bağlıdır. Söz konusu mekanizma şiddeti ve tutuklamaları durdurmak ve olağanüstü hali kaldırmak için çalışmaktadır.
Askeri yönetime karşı çıkan meslek birlikleri ve kuruluşlar güvenlik güçlerini ölümcül güce başvurmak ve ordunun iktidarda kalmasını reddeden barışçıl protestoları bastırmak için yasak silahlar kullanmakla suçluyor.
Birleşmiş Milletler Sudan Temsilcisi Volker Peretz, önceki gün BM Güvenlik Konseyi'ne verdiği bir brifingde, güvenlik güçlerinin göstericilere karşı uyguladığı şiddetin “genel olarak azaldığını, ancak ihlallerin devam ettiğini” söyledi.
Öte yandan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin yansımalarının küresel gıda güvenliğini tehdit ettiği ve dünyadaki buğday ve tahıl rezervlerindeki önemli azalmanın yaşandığı bir dönemde "Değişim Güçleri" yaptığı açıklamada, askeri otoritenin yerel buğday ürününü çiftçilerden almayı reddetmesini, üretimde ve ekili alanlarda geçen yıla göre azalmanın kaydedilmesini eleştirdi.
Açıklamada, küresel fiyatlarının iki katına çıkmasına rağmen yerel buğday satın almamanın ülkenin gıda güvenliğini tehdit ettiğine dikkat çekilerek, güvenilir BM raporlarına atıfta bulunuldu. BM raporları şiddetli gıda kıtlığı ve önümüzdeki Eylül ayının sonunda yaklaşık 18 milyon Sudanlıyı yani ülke nüfusunun neredeyse yarısını etkileyen kıtlık yaşanmasını bekliyor.
Diğer yandan yüzlerce adli makam çalışanı ve işçisi, dün Hartum'daki yargı karargahında aylardır mali aidatların ödenmemesini protesto etmek için toplandı.
Başkent Hartum'da bu hafta başında adli makam çalışanlarının greve gitmeleri mahkemelerin çalışmalarını büyük bir felce uğrattı.
Muhalefetteki Ulusal Ümmet Partisi'nin hukuk dairesinden yapılan açıklamaya göre, Mahkeme Dairesi Başkanı, greve giden çalışanların sorumlu tutulacağını ve cezalandırılacağını kaydetti.
Çalışanlar, yeni maaş yapısının uygulanmasını, geçmiş dönemdeki mali ve iş yardımlarının ödenmesini talep ediyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Kontrol ve patlama arasında güvenlik güçlerini konuşlandırma projesi Suveyda'nın istikrarını tehdit ediyor

Yeni Suriye makamları, Cebel el-Arap halkından silahlarını teslim etmelerini ve devlete bağlı birleşik askeri güçlerin konuşlandırılmasını kabul etmelerini talep ediyor (AFP)
Yeni Suriye makamları, Cebel el-Arap halkından silahlarını teslim etmelerini ve devlete bağlı birleşik askeri güçlerin konuşlandırılmasını kabul etmelerini talep ediyor (AFP)
TT
TT

Kontrol ve patlama arasında güvenlik güçlerini konuşlandırma projesi Suveyda'nın istikrarını tehdit ediyor

Yeni Suriye makamları, Cebel el-Arap halkından silahlarını teslim etmelerini ve devlete bağlı birleşik askeri güçlerin konuşlandırılmasını kabul etmelerini talep ediyor (AFP)
Yeni Suriye makamları, Cebel el-Arap halkından silahlarını teslim etmelerini ve devlete bağlı birleşik askeri güçlerin konuşlandırılmasını kabul etmelerini talep ediyor (AFP)

Mustafa Rüstem

Şam'dan Suveyda'ya uzanan yolda (120 kilometre), silahlı bir grup yolu taşlarla kapatıp sebze yüklü bir araca pusu kurdu. Sürücüyü rehin aldı, parasını gasp etti ve ardından gözleri bağlı olarak bilinmeyen bir yere götürdü. Serbest kalana kadar sürücünün gözleri bağlı kaldı. Daha sonra yoldan geçen biri onu bulup kurtararak hemen hastaneye kaldırdı.

Sebze taşıyan aracın sürücüsü Fadlallah Devara'nın karıştığı olay, bölge halkı arasında mezhep temelli bir çatışmaya yol açtı. Kendisine yakın gruplar baskı yapıp aracı geri almak için tekrar yolu kapatarak, rastgele yaklaşık sekiz sivili alıkoydular.

 Devam eden çatışmalar

Son gelişmeler, İç Güvenlik Güçleri ve Suriye Ordu birliklerinin son güvenlik gelişmeleri ve beraberindeki gerginliklere karşılık Suveyda'daki birkaç köye girdiğine işaret ediyor. Alınan bilgilere göre, bu güçler çatışmaları durdurmaya ve sivillerin hayatlarını korumaya çalışıyor. Aynı zamanda, hastaneler ve sağlık merkezleri, devam eden çatışmalar nedeniyle artan sayıda kurbanla dolup taşıyor.

Bu arada, önceki gece nispeten sakin geçen saatlerin ardından, aşiretler ve bölge sakinleri arasındaki çatışmalar dün yeniden alevlendi. Bu durum, Suriye hükümeti ile Suveyda'daki dini merciler ve toplumun ileri gelenleri arasında varılan anlaşmadan bu yana ilk kez yaşanan, benzeri görülmemiş bir yüksek gerilimin ortasında mezhepsel gerginlikleri körükledi. Birkaç ay önce Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçelerinde patlak veren mezhepsel çatışma sahnelerini yeniden canlandırdı.

Onurlu Adamlar Hareketi’nin Resmi Sözcüsü Basim Ebu Fahr, bir müzakere komitesinin kurulduğunu ve diyaloğun çok yakında gerçekleşebileceğini bildirdi. “Çatışmalar önemli ölçüde tırmanıyor, orta ve ağır silahların kullanıldığı şiddetli çatışmalar sonucunda her iki tarafta da esirler ve kayıplar var” diye ekledi.

"Olayların bu noktaya varmasına veya bu derece tırmanmasına izin vermek istemiyoruz, ancak hükümet buna yol açan hatalar yaptı. Çatışmaların tırmanmasından 15 gün önce halkın da yardımıyla Suveyda'da Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'nın çalışmalarını aktif hale getirmeyi kabul ettik. Ancak hükümetin bazı unsurları bölgeye sokmakta ısrar etmesi üzerine işler durma noktasına geldi” dedi.

Taraflara kendilerine hakim olma çağrıları

Ebu Fahr, güvenlik güçlerinin bölgeye girişi gelişmesi ile birlikte çatışmaların ikinci günü hakkındaki sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün, koordinasyon yapmadan bölgeye girdiler. İki taraf arasında aşırı güç kullanımına gerek yoktu. Belki de çözüm geri çekilmektir, çünkü ordu masum sivillerin öldürülmesi, evlerin yakılması ve sınır köylerinden insanların topluca yerinden edilmesi de dahil olmak üzere büyük ihlaller gerçekleştirdi. Çözüm, ordunun geri çekilmesinde, müzakerelerde ve anlaşmalara uygun olarak devlet kurumlarının aktifleştirilmesinde yatıyor.”

Bu arada, Savunma Bakanlığı son güvenlik gelişmeleri hakkında bir açıklama yaparak, çatışmaları hızla bitirmek için askeri birliklerin konuşlandırıldığını vurguladı. Askerlerinin yasalara uygun olarak sivilleri koruma taahhüdünü yerine getirdiklerinin altını çizdi. Ayrıca tüm tarafları Savunma Bakanlığı ve İç Güvenlik Güçleri ile iş birliği yapmaya ve kendilerine hakim olmaya çağırdı.

Hükümete bağlı güvenlik güçleri ve askeri güçler, gözlemcilerin güvenlik boşluğu yaşayan bölgede kurumsal boşluk olarak tanımladıkları duruma son vermeye çalışıyor. Yerel halkın hükümet güçlerinin şehrin her yerine girip konuşlanmasına izin vermemesi sonucunda silahlı gruplar bölgedeki varlıklarını güçlendirdiler. Kaos, gruplardan birinin Suveyda Valisi Mustafa el-Bakur'u görevden almasına yol açacak kadar yayıldı.

Siyasi yazar Mahir Şerefeddin, dört bir yandan gelen büyük askeri saldırıyı “mezhepsel bir işgal” olarak nitelendirdi. X platformunda yaptığı bir paylaşımda, “Suriye’ye dair düşüncemiz bir daha asla eskisi gibi olmayacak. Saldırganların genel güvenlik araçlarıyla Dürzileri en iğrenç mezhepsel tehditlerle tehdit ettiklerine, cezadan korkmadan yüzleri açık bir şekilde cesetleri çiğneyip tekmelediklerine dair dolaşımda olan görüntüler, 14 yıldır hayalini kurduğumuz bir devlet kurma yanılsamasının bitişidir” ifadelerini kullandı.

Silahsızlandırma

Suriye İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Nureddin el-Baba ise durumun öğleden sonra çözüleceğini ve kaçırılan kişilerin kurtarılmasının an meselesi olduğunu belirtti. El-Baba, yasadışı grupların tamamen silahsızlandırılması gerektiğini vurguladı.

Buna karşılık Dürzi Muvahid Müslümanların Ruhani Başkanlığı tarafından yapılan açıklama ile Suveyda'daki dini merciler ve topluluğun ileri gelenleri, Genel Güvenlik Güçleri de dahil olmak üzere herhangi bir tarafın bölgeye girişini reddetti. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre  Şeyh el-Akl Hamud el-Hanevi, yayınladığı bir açıklama ile olayların ve tepkilerin tırmanmasından duyduğu üzüntüyü dile getirdi ve “yaşananlar, yalnızca birliğimizin ve güvenliğimizin düşmanlarına hizmet ediyor ve toplumsal direncimizi zayıflatıyor. Aklın sesine başvurmanın gerekliliğini vurguluyor ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya, aşiretlerin asil ileri gelenlerine ve tüm vicdanlı insanlara özel bir çağrıda bulunuyoruz; fitneleri bastırmak, kötülükleri engellemek, onurumuzu korumak ve insanların mahremiyetini ve mal varlığını korumak için uyanık olalım.”

Suveyda'daki silahlı grupları tehdit eden savaşçılara dair videoların yayılması gibi, silahlı gruplar da esir alınan, araçlarına el konulan ve el-Kaide bayrağı taşıyan ordu personellerinin görüntülerini yayınladı. Son saatlerde, artan bu gerilimin sona ermesi çağrısında bulunan sesler yükseldi. Suriye'deki Dürzi sivilleri korumak için uluslararası topluma yapılan “Acil Çağrı” hashtagi, trend oldu. “Biz, insani vicdanının evlatları, Suriye'de Dürzi toplumuna mensup sivillere karşı işlenen ve hükümete bağlı ve radikal tekfirci gruplar tarafından desteklenen silahlı çetelerin de katıldığı acımasız ve organize saldırılar karşısında sesimizi yükseltiyoruz” denildi.

Suveyda şehri (Güney Suriye), rejimin 8 Aralık 2024'te devrilmesinden önce bile devlet kontrolü dışındaydı. Barışçıl protestolara sahne oldu. Yıllar önce ordunun emirlerine boyun eğmedi ve güvenlik güçlerini şehirden çıkardı. 2011'de başlayan Suriye olaylarından ve ayaklanmadan, DEAŞ’ın ortaya çıkışına kadar kendisini izole etti. Şehir sakinleri, saldırılarını gerçekleştirmek için patlayıcı yüklü araçlar ve motosikletler kullanan radikal örgüte karşı şiddetli savaşlar verdi.

Cebel el-Arap halkı, Suriye savaşı sırasında radikal hareketlere karşı kendisini savunmak için silahlı gruplar oluşturdu. Bugün, yeni Suriye makamları silahlarını teslim etmelerini ve devlete bağlı birleşik bir askeri gücün konuşlandırılmasını kabul etmelerini talep ediyor. Şeyh el-Akl Hikmet el-Hicri tarafından temsil edilen dini mercii ise bunu reddediyor. Aynı zamanda kurtuluş operasyonundan bu yana Dürzilerin kamusal meselelerden dışlanmasına itiraz ediyor, ayrıca Şam ile Suveyda arasındaki yolun korunmasını ve orada güvenlik ve emniyetin sağlanmasını talep ediyor.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.