Batı Şeria’daki ‘yerleşim karakolunun’ tahliyesi İsrail’de krize neden oldu

İsrail’de Başbakan Naftali Bennett’in kurduğu koalisyon hükümeti, bir milletvekilinin istifasıyla parlamentoda azınlığa düşmesinin ardından yeni bir krizle karşı karşıya kaldı. Mavi-Beyaz İttifakı (Kahol Lavan) partisinin bir üyesi olan Parlamento Ekonomi Komitesi başkanı Michael Biton, alınan ‘yanlış ekonomik kararlar’ nedeniyle, bir sonraki duyuruya kadar hükümetin Knesset’e sunacağı hiçbir tasarıda oy kullanmayacağını açıkladı. Başbakan Bennett'in liderliğindeki Yamina Partisi’nin bazı milletvekilleri, Batı Şeria'nın kuzeyinde bulunan Homish yasadışı yerleşim yerlerinin boşaltılmasının kararlaştırılması durumunda hükümeti devirmekle tehdit etti.  

Michael Biton, hükümetin genel olarak iyi olduğunu, ancak içinde, yoksulların çektiği acılara karşı kayıtsız olan bakanları barındırdığını söyledi. Eleştiri oklarını, İşçi Partisi lideri ve Ulaştırma ve Haberleşme Bakanı Merav Michaeli’ye yönelten Biton, ‘’Bu bakan sözde sosyalist bir partiye başkanlık ediyor, ancak yoksullar, yaşlılar ve engelliler için toplu taşıma fiyatlarını yükselten bir politika yürütüyor. Sorunun çözümü noktasında iletişim kurmaya yönelik tüm girişimlerimiz başarısız oldu” dedi. Biton dünden itibaren, güvensizlik kararları dışında hükümetin hiçbir tasarısına oy vermeme kararı aldığını belirtti. Söz konusu kararın partisinin lideri olan Benny Gantz ile koordineli bir şekilde alındığını ifade eden Biton, Parlamento Ekonomi Komitesi’nin çalışmalarının dondurulduğunu duyurdu.  

Öte yandan Başbakan Bennett’in başkanlığındaki Yamina Partisi’nden bazı milletvekilleri, Savunma Bakanı Gantz’ın, İsrail Yüksek Mahkemesi’nin izinsiz Homiş ‘yerleşim karakolunun’ tahliye edilmesiyle ilgili alacağı karara saygı duyacağı yönündeki açıklamalarını eleştirdi. Sağcı milletvekilleri, olumsuz bir karar alınması durumunda hükümeti devirmekle tehdit etti.  İsrail’de yasadışı yerleşim yerlerine ek olarak hükümetten izin almadan inşa edilen yerleşim yerlerine ‘yerleşim karakolu’ deniyor. Homiş ‘yerleşim karakolu’ Batı Şeria'nın kuzeyinde bulunan dört yerleşim yerinden biri. İsrail, Gazze Şeridi'nden çekilme planının bir parçası olarak 2005 yılında sınırdaki yerleşim yerlerinin tahliye edilmesini kararlaştırmıştı. Geri çekilme tamamlanmasına ve bazı yerleşim yerleri tahliye edilmesine rağmen, Batı Şeria’nın kuzeyindeki söz konusu dört yerleşim yeri devletin kontrolüne geçti. O tarihten itibaren İsrail sağı bu yerleşim karakollarının sakinlerinin yeniden dönüşünün sağlanmasını ve tahliye kararının ilgasını savunuyor. Yahudi yerleşimciler bu bölgelere girerek ‘yerleşim karakolları’ inşa etti.

Gantz yerleşimcilere toprakların hukuki statüsüyle ilgili çalışma yapma sözü verdi. Ancak yerleşimciler ‘hukuki statü’ tartışmasına karşı çıkarak buradaki binalarda kalmaya devam etti. İsrail Yüksek Mahkemesi, hükümetten konuyla ilgili siyasi ve hukuki görüş bildirmesini istedi ve bir hafta süre tanıdı. Bunun üzerine koalisyon hükümetinde yer alan aşırı sağcılar, yerleşimcilerin dönüşü yönünde bir karar alınması amacıyla hükümete baskı yapmaya başladı. Ancak hükümet bu konuda, Filistinliler ve uluslararası taraflardan gelebilecek tepkilerden çekiniyor. Savunma Bakanı Gantz ise bu konuda net bir görüş beyan etmekten kaçınıyor. Kendisine yakın kaynakların, Gantz’ın yerleşimcilerin dönmesi taraftarı olmadığı yönündeki açıklamalarının ardından, İçişleri Bakanı Ayelet Şaked ve Milletvekili Nir Orbach’ın da aralarında bulunduğu bazı Yamina Partisi milletvekilleri Gantz’a baskı kurmaya başladı. Milletvekilleri Gantz’dan Yüksek Mahkeme’ye, hükümetin, yerleşim yerlerinin tahliyesini uygun bulmadığı yönünde görüş beyan etmesini talep etti. Orbach’a yakın kaynaklar, milletvekillerinin aksi takdirde hükümeti devirmekle tehdit ettiğini aktardı.  

Likud ve Yahudi Evi partilerinin mensupları, uzun bir süredir Orbach’a hükümetten istifa etmesi yönünde baskı yapıyor. Orbach koalisyondaki en zayıf halkalardan biri olarak görülüyor. İsrail’de koalisyon hükümeti 2021 Haziran ayında kurulmasından bu yana sorunlarla mücadele ediyor. Koalisyon şimdilerde 120 kişilik parlamentonun sadece yarısını barındırıyor. Varlıklarının kritik bir güce sahip olduğunu düşünen milletvekilleri, zaman zaman koalisyon hükümetini devirmekle tehdit edebiliyor. En son Arap Milletvekili Gayda Zuabi istifa etmişti ancak daha sonra razı edilerek istifasını geri çekmesi sağlandı.