Putin’den ‘dünyanın jandarması’ ABD’ye sert çıkış

Rus lider, ülkesinin mal varlıklarının çalınmasına karşı uyardı ve Rusya'nın izole edilemeyeceğini söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)
TT

Putin’den ‘dünyanın jandarması’ ABD’ye sert çıkış

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün Batı ülkelerine sert tepki gösterdi. ABD’yi ‘dünyanın jandarması’ olarak nitelendiren Putin, ülkesine uygulanan yaptırımların küresel ekonomiye ciddi zararlar verdiğini vurguladı. Washington’dan bahsederken yumruğunu masaya vuran Rus lider, Rusya’nın yurt dışında dondurulan 300 milyar dolarına işaret ederek, ülkesinin ‘mal varlıklarının çalınmasına’ izin vermeyeceklerini kaydetti.   
Putin, Kırgızistan'ın ev sahipliğinde yapılacak 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen ilk oturumuna çevrim içi katılarak değerlendirmelerde bulundu. 15 ülkenin iştirak edeceği Avrasya Ekonomik Forumu’nun zamanlaması ise dikkat çekti. Rus yetkililer ve iş insanları bugünlerde İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen 52. Dünya Ekonomik Forumu’na (WEF) davet edilmemişti. Putin yaptığı konuşmada defalarca, kimsenin Rusya’yı ‘siyasi, ekonomik, kültürel ve sportif faaliyetlerden dışlayamayacağına’ değindi. Batı’nın Rusya ölçeğindeki bir ülkeyi dünya siyasetinden koparamayacağını vurgulayan Putin, Batılı ülkelerin yaptırımlarının sadece Rusya’ya değil tüm küresel ekonomiye zarar verdiğini belirterek “Rusya’yı izole etmek isteyenler en başta kendilerine zarar verecektir” dedi.
Rusya’nın yurt dışındaki mal varlıklarına el konulmasına da değinen Rus lider sözleirni şöyle sürdürdü:
“Ticaret ve finanstaki kuralların ihlalinden herhangi iyi bir sonuç çıkamaz. Basitçe, başkalarının malvarlıklarının çalınması, özellikle de bu uygun olmayan işle uğraşanlar olmak üzere hiç kimseye fayda getirmez.” 
Vladimir Putin, ‘dünya jandarması’ olarak nitelendirdiği ABD'den bahsederken sert bir ton kullanarak masaya yumruğuyla vurdu. Sadece Rusya ve Çin değil, çok sayıda ülkenin bağımsız politikalar sürdürmek istediğini söyleyen Putin şu ifadeleri kullandı:
“Giderek daha fazla ülke bağımsız bir politika gütmek istiyor. Hiçbir dünya jandarması bu küresel ve doğal süreci önleyemez. Buna güçleri yetmez. Zamanla bu arzuları ortadan kalkacaktır. Kendi ülkelerindeki sorunlarla mücadele ederken bunun bir geleceğinin olmadığını anlayacaklardır. Bu dar görüşlü politikaları sürdüren ülkelerin ekonomileri ne kadar istikrarlı olursa olsun, dünya ekonomisinin mevcut durumu bizim pozisyonumuzun doğru ve haklı olduğunu gösteriyor. Gelişmiş ekonomilerde 40 yıldır böyle bir enflasyon oranları görülmüş değildi. İşsizlik artıyor, tedarik zincirleri kırılıyor, küresel krizler derinleşiyor, konunun şakası yok. Tüm ekonomik ve siyasi sisteme yansıyan tehlikeli durumlar söz konusu.”
Putin konuşmasında gelişmiş ülkelerdeki üstün teknolojik avantajların farkında olduklarını da belirtti:
“Bizi bundan mahrum bırakmak için baskı kurmak istiyorlar ancak günümüz modern dünyasında bu gerçekçi değil, basitçe imkânsız. Aramıza bir duvar dikmediğimiz sürece Rusya gibi bir ülkeyi kimse izole edemez. Rusya dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olmaya devam edecek.”  
Bazı Batılı şirketlerin Rusya pazarından çekilmesinin ‘yerel şirketlerle değiştirilecekleri için’ iyi bir şey olduğu değerlendirmesinde bulunan Putin, Rusya'ya ek olarak bir dizi eski Sovyet Cumhuriyetini de içeren Avrasya Forumu ülkeleriyle iş birliğinin güçlendirilmesinin önemini vurguladı. Rusya Federasyonu ülkeleri arasında ulusal para birimleriyle yapılan ticaretin payındaki büyümeye işaret eden Puti konuya dair şunları söyledi:
“Avrasya Ekonomik Birliği ülkeleri arasındaki karşılıklı ticarette işlemlerin dörtte üçü ulusal para birimleriyle gerçekleşiyor. Avrasya Birliği ülkeleri Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan arasındaki ticarette ulusal para birimleriyle yapılan işlemler artıyor. Bu son derece önemli.”  
Bu arada Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, düzenlediği basın toplantısında Moskova’nın Kiev’den beklentilerine ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi:
“Moskova, Kiev'den Moskova'nın taleplerini kabul etmesini ve de-facto durumun, var olan gerçek durumun farkına varmasını bekliyor.”
Peskov ayrıca ‘Ukrayna’dan istenenin toprak tavizi olmadığını, sadece Kiev’in mevcut gerçekliği göz önünde bulunduran gerçekçi bir değerlendirme yapmasını beklediklerini’ söyledi.   
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko da NATO’nun küresel emellerinin Afrika ve Ortadoğu’da korkunç sonuçlara yol açtığını belirttiği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“NATO ülkelerinin askeri müdahalesi, sosyal siyasi mühendislik projeleri Afrika ve Ortadoğu’da devletlerin gücünü kırdı. Böylelikle terör yuvaları arttı. Bu müdahalelerin korkunç sonuçları uzun yıllar kendisini hissettirecek.”  
‘Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin’ lideri Denis Puşilin, kuvvetlerinin Herson, Zaporijya ve Harkiv bölgelerinde güçlü bir varlık oluşturduğunu vurguladı. Puşilin şunları söyledi:
“Donbass’ı ancak Donetsk ve Luhansk’ın uç sınırlarına ulaşarak koruyabiliriz. Birliklerimiz Herson, Zaporijya ve Harkiv’de güçlü bir şekilde sahadalar. Donetsk ve Luhansk’ı sadece idari sınırları içinde kalarak korumamız imkansızdı. Çünkü Ukrayna’nın bombardımanı sonsuza kadar sürebilirdi.”  
Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov da Rus kuvvetlerinin son 24 saat içinde, Ukrayna ordusuna ait 62 komuta merkezini, 407 askeri toplanma alanını, 47 topçu alanını ve üç cephaneliği hedef aldığını açıkladı. Konaşenkov ayrıca Rus güçlerinin, Mıkolayiv bölgesinde Dneprovskoye yerleşim birimi yakınında 11 askeriyle elektronik istihbarat merkezinin, korumalarıyla 15 yabancı mühendislik ve muharebe uzmanının etkisiz hale getirildiğini aktardı. Konaşenkov, Donetsk bölgesinde Osa-AKM hava savunma füze sistemi ve Harkiv bölgesinde Çugayev yakınlarında S-300 hava savunma füze sistemi radarının yok edildiğini belirtti. Rus Sözcü ayrıca Rus hava muharebe taktik birliklerinin Ukrayna askeri birlikler ve teknik araçlarının bulunduğu 49 alanı ve iki havan topu takımını vurduğunu belirterek söz konusu saldırılarda350'den fazla Ukraynalı milliyetçi gücün etkisiz hale getirildiği bilgisini verdi.



Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladı

TT

Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladı

Suriye ordusu Suveyda'dan çekilmeye başladı

Suriye ordusu, çarşamba akşamı, nüfusunun çoğunluğunu Dürzilerin oluşturduğu Suveyda ilinden çekilmeye başladı. Savunma Bakanlığı, şiddet olaylarının yaşandığı ilde yeni bir ateşkes anlaşmasının açıklanmasından birkaç saat sonra çekilme kararını duyurdu.

Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, ‘Suriye Arap Ordusu'nun, imzalanan anlaşmanın hükümleri uyarınca ve ildeki yasadışı grupların temizlenmesi tamamlandıktan sonra Suveyda'dan çekilmeye başladığı’ belirtildi. Açıklamada, Suveyda’da konuşlu diğer hükümet güçlerinin çekilmesinden bahsedilmedi.

Anlaşma, İsrail'in Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı ve Genelkurmay Başkanlığı çevresinin yanı sıra Suriye'nin güneyindeki Suveyda ve Dera illerinde konuşlu hükümete bağlı güçlere karşı hava saldırıları düzenlemesi üzerine sağlandı.

Ateşkes anlaşmasının maddeleri

Dürzi lideri Yusuf Carbu, hükümet ile Suveyda'nın önde gelenleri arasında bir anlaşmaya varıldığını açıkladı. Dürzilerin Ruhani Lideri Şeyh Hikmet Hicri ise anlaşmayı reddederek ‘Suveyda tamamen özgürleştirilinceye’ kadar savaşın devam edeceğini vurguladı.

Yaptığı açıklamada herhangi bir anlaşma ve müzakere yaptığı ve yetki vermeyi reddeden Hicri, ‘bu ortak tutumdan saparak tek taraflı temas veya anlaşma yapan kişi veya kurumları’ uyardı.

Öte yandan Carbu, anlaşmanın Suveyda'daki askeri operasyonların tamamen ve derhal durdurulmasını, ordunun kışlalarına geri dönmesini ve ateşkesin uygulanmasını denetlemek üzere devlet ve Suveyda'nın önde gelen isimlerinden oluşan bir gözetim komitesi kurulmasını içerdiğini söyledi.

Dürzi lider anlaşmanın ayrıca, ‘Suveyda'nın Suriye devletine tam olarak entegre edilmesini ve tüm eyalet toprakları üzerinde tam egemenliğinin teyit edilmesini’ öngördüğünü de belirtti.

Anlaşma aynı zamanda iç güvenlik güçlerinin ve devlet polisinin yanı sıra Suveyda ve çevresindeki bölgelerden polis memurlarının konuşlandırılmasını ve Suveyda’daki polis memurlarının ilin güvenlik dosyasını yönetmek için liderlik ve yürütme görevlerini üstlenmelerini de içeriyordu.

hyjukı
İsrail dün başkent Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı karargahını bombaladı (Reuters)

Carbu’ya göre taraflar, anlaşma uyarınca Suveyda'da ağır silahların düzenlenmesi için bir mekanizma üzerinde anlaşarak, devletin kontrolü dışındaki silahların toplatılması ve Suveyda'nın tüm bölgelerinde Suriye yasalarına ve düzenlemelerine uygun olarak tüm devlet kurumlarının yeniden faaliyete geçirilmesini garantilediler.

Onlarca ceset

Suriye Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail'in Şam'a düzenlediği hava saldırılarında 3 kişinin öldüğünü, 34 kişinin yaralandığını bildirdi. Bakanlık, Suveyda'daki El-Vatani Hastanesi’nde ise güvenlik güçleri mensupları ve sivillerin de aralarında bulunduğu onlarca cesedin bulunduğunu açıkladı.

Suriye Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, İsrail’in Genelkurmay Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresini ve ülkenin güneyini hedef alan son saldırılarının ‘ciddi bir tırmanış’ oluşturduğu vurgulandı.

Açıklamada, şu ifadeler yer aldı:

“Suriye, bu tehlikeli tırmanış ve sonuçlarından İsrail'i tamamen sorumlu tutuyor. Ayrıca, uluslararası hukukun sağladığı tüm araçlarla topraklarını ve halkını savunma konusunda tüm meşru haklarını saklı tutar. İsrail'in Suriye'de gerginliği tırmandırmak, kaos yaratmak ve güvenliği ve istikrarı bozmak için izlediği sistematik politika kapsamında gerçekleştirilen bu açık saldırı, BM Şartı ve uluslararası insani hukuku açıkça ihlal ediyor.”

Dışişleri Bakanlığı, ‘uluslararası toplumu sorumluluğunu üstlenmeye ve Birleşmiş Milletler üyesi olan egemen bir devletin topraklarına yönelik İsrail'in tekrarlanan saldırılarına son vermek için acil önlemler almaya’ çağırdı.

Yedioth Ahronoth gazetesi dün İsrailli bir güvenlik yetkilisinin, İsrail'in Suriye'deki gerginliğin çözümü konusunda bir anlaşmaya yakın olduğunu söylediğini aktardı. Gazetenin bildirdiğine göre yetkili, “Şu an Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın ateşkes ilan edeceğini ve güneydeki Suveyda’dan askerlerini çekeceğini tahmin ediyoruz” dedi.

İsrail’in hava saldırıları

Öte yandan İsrail ordusu dün, Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasının girişini hedef aldığını doğrulamasının ardından Şam'daki Cumhurbaşkanlığı sarayı çevresinde bir ‘askeri hedefi’ vurduğunu açıkladı.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee dün, X hesabından yaptığı açıklamada, İsrail ordusunun Şam bölgesinde Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasını vurduğunu söyledi. Adraee, “Suriyeli liderleri, Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı’ndan savaşı yönetiyor ve güçlerini Suveyda’ya gönderiyor” ifadelerini kullandı.

Adraee, İsrail ordusunun ‘Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresinde bir hava hedefini vurduğunu’ da sözlerine ekledi.

Fransız Haber Ajansı AFP’ye konuşan üç görgü tanığı, Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresinde bir patlama sesi duyduklarını ve ardından dumanların yükseldiğini bildirdi.

Komşu mahallede yaşayan ve ismini vermek istemeyen 51 yaşındaki bir kadın, “Bombardımanın ardından evimin balkonunda Emevi Meydanı'nda neler olup bittiğini izlemeye çalışıyordum ve bir patlama sesi duydum. Ardından, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın genellikle önemli misafirlerini ağırladığı Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın yakınlarında yükselen bir duman bulutu gördüm” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın bulunduğu tepenin yakınlarındaki iki bölgede yaşayan iki kişi de patlamanın ardından yoğun duman gördüklerini doğruladı.

Saldırılar, Suriye hükümetinin, rejim güçlerinin kontrolünü ele geçirdikten bir gün sonra Suveyda'da çatışmaların yeniden başladığını belirtmesinin ardından gerçekleşti. Suriye Arap Haber Ajansı SANA, Savunma Bakanlığı'nın dün yaptığı açıklamada, ‘yasa dışı’ grupların Suveyda'daki el-Vatani Hastanesi’ni ordu ve iç güvenlik güçlerine karşı saldırılar için bir üs olarak kullandığını söylediğini bildirdi.

Savunma Bakanlığı Medya ve İletişim Müdürlüğü, söz konusu silahlı gruplara bağlı çok sayıda keskin nişancının hastanenin çatısında konuşlandığını ve hükümet güçlerini yoğun bir şekilde hedef aldığını belirtti. Açıklamada, “Hastaneyi ve çevresini tarafsızlaştırmak ve Sağlık Bakanlığı ve Acil Durum Bakanlığı personelinin hastaneye girmesine izin vermek için defalarca çağrıda bulunduk, ancak şu ana kadar herhangi bir yanıt almadık” ifadeleri yer aldı.

vfgthy
Suriye ordusu ve güvenlik güçleri, şehirde yaşanan çatışmaların ardından Suveyda'da konuşlandırıldı (EPA)

Diğer taraftan salı günü düzenlediği saldırılar Suriye'nin güneyindeki Suveyda ve Dera ile sınırlı kalan İsrail, dün saldırılarını Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binası ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı çevresini de kapsayacak şekilde genişletti.

İsrail ordusu tarafından dün yapılan açıklamada, Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binası girişinin hedef alındığı ve Suriye sınırındaki birliklerin güçlendirileceği belirtildi. İsrail Ordu Sözcüsü Adraee, İsrail ordusunun Suriye Genelkurmay Başkanlığı binasının giriş kapısını vurduğunu söyledi. İsrail ordusunun Suriye'deki Dürzilere yönelik gelişmeleri ve eylemleri izlemeye devam ettiğini belirten Adraee, İsrail ordusunun siyasi talimatlara göre bölgede saldırılar düzenlediğini ve çeşitli senaryolara karşı hazırlıklı olduğunu da sözlerine ekledi. İsrail Hava Kuvvetleri, Genelkurmay Başkanlığı binası girişine düzenlenen saldırıdan birkaç saat sonra Şam'ın merkezindeki bu binaya yeni saldırılar düzenledi. Yeni saldırılar daha büyük bir tırmanışın habercisi gibi görünüyordu, zira İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Suriye'ye yönelik ‘acı verici’ saldırıların başladığını söyledi. Katz, “Şam'a yönelik uyarılar sona erdi, şimdi acı verici saldırılar başlayacak” diye ekledi.

SANA dün sabah Şam'da bir patlama sesi duyulduğunu bildirirken, Suriye devlet televizyonu İsrail’e ait insansız hava araçlarının (İHA) Şam semalarında uçtuğunu ve patlamalar olduğunu aktardı. Suriye Haber Ajansı ise İsrail'in Şam'ın merkezine düzenlediği saldırıda iki sivilin yaralandığını bildirirken, Reuters iki Suriyeli güvenlik kaynağına dayanarak İsrail'in başkentin savunma bakanlığını hedef alan bir hava saldırısı düzenlediğini aktardı. Alikhbaria Syria kanalı ise İsrail'in Şam'ın merkezine düzenlediği saldırıda iki sivilin yaralandığını bildirirken, Reuters iki Suriyeli güvenlik kaynağına dayandırdığı haberde İsrail'in Şam’da Savunma Bakanlığı binasını hedef alan bir hava saldırısı düzenlediğini aktardı. Suriye basını daha sonra Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binasında büyük hasar meydana geldiğini bildirdi.

Kanlı çatışmalar

Bu gelişmeler, Suveyda'da ilanından sadece birkaç saat sonra çöken ateşkesten sonra yaşandı. Ateşkes, günlerce süren ve çok sayıda kişinin ölümüne yol açan kanlı mezhep çatışmalarına son vermeyi amaçlıyordu.

Suriyeli güvenlik güçleri pazartesi günü, Dürzi silahlı gruplar ile Bedevi aşiretler arasındaki çatışmaları kontrol altına almak amacıyla Suveyda’da konuşlandırıldı. Ancak bu kez de Suriyeli güvenlik güçleri ile Dürzi silahlı gruplar arasında çatışma başladı. İsrail, pazartesi ve salı günü Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçlerine hava saldırıları düzenleyerek müdahale etti ve amacının Dürzileri korumak olduğunu açıkladı.

Suriye Savunma Bakanlığı'nın salı akşamı ilan ettiği ateşkes uzun sürmedi. Yerel haber sitesi Suwayda24, Suveyda ve çevresindeki köylerin dün sabah yoğun topçu ve havan topu saldırısına maruz kaldığını bildirdi. Suriye Savunma Bakanlığı SANA'nın aktardığı açıklamasında, Suveyda'daki yasadışı grupları ateşkesin ihlalinden sorumlu tuttu. Bakanlık, Suveydalılara evlerinde kalmaları çağrısında bulundu.

Pazar günü çatışmaların başlamasından bu yana onlarca sivil, Suriyeli güvenlik gücü mensubu ve Dürzi silahlı unsur hayatını kaybetti. Suveyda’da siviller ve Reuters muhabirleri, hükümet güçlerinin dün evleri yağmaladığını, yaktığını ve arabaları ve ev eşyalarını çaldığını söyledi. Bir Suvayda sakini, Reuters muhabirine evinde başından vurularak öldürülen kardeşinin cesedini görmesine izin verdi.

sdfgrth
Suveyda'nın bir mahallesindeki Suriyeli güvenlik güçleri mensupları ve silahlı çocuklar, 15 Temmuz 2025 (AFP)

İsrail Savunma Bakanı Katz dün, Suriye hükümetine ‘Dürzileri rahat bırakması’ uyarısında bulundu. Katz, İsrail ordusunun Suriye hükümetine bağlı güvenlik güçleri geri çekilene kadar bombalamaya devam edeceğini vurguladı.

Bu arada ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack dün yaptığı açıklamada, ABD'nin ‘itidal ve birliği sağlayabilmek için’ tüm taraflarla temas halinde olduğunu söyledi.