Putin’den ‘dünyanın jandarması’ ABD’ye sert çıkış

Rus lider, ülkesinin mal varlıklarının çalınmasına karşı uyardı ve Rusya'nın izole edilemeyeceğini söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)
TT

Putin’den ‘dünyanın jandarması’ ABD’ye sert çıkış

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen oturumuna çevrim içi olarak katıldı. (EPA)

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün Batı ülkelerine sert tepki gösterdi. ABD’yi ‘dünyanın jandarması’ olarak nitelendiren Putin, ülkesine uygulanan yaptırımların küresel ekonomiye ciddi zararlar verdiğini vurguladı. Washington’dan bahsederken yumruğunu masaya vuran Rus lider, Rusya’nın yurt dışında dondurulan 300 milyar dolarına işaret ederek, ülkesinin ‘mal varlıklarının çalınmasına’ izin vermeyeceklerini kaydetti.   
Putin, Kırgızistan'ın ev sahipliğinde yapılacak 1. Avrasya Ekonomik Forumu'nun Bişkek’te düzenlenen ilk oturumuna çevrim içi katılarak değerlendirmelerde bulundu. 15 ülkenin iştirak edeceği Avrasya Ekonomik Forumu’nun zamanlaması ise dikkat çekti. Rus yetkililer ve iş insanları bugünlerde İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen 52. Dünya Ekonomik Forumu’na (WEF) davet edilmemişti. Putin yaptığı konuşmada defalarca, kimsenin Rusya’yı ‘siyasi, ekonomik, kültürel ve sportif faaliyetlerden dışlayamayacağına’ değindi. Batı’nın Rusya ölçeğindeki bir ülkeyi dünya siyasetinden koparamayacağını vurgulayan Putin, Batılı ülkelerin yaptırımlarının sadece Rusya’ya değil tüm küresel ekonomiye zarar verdiğini belirterek “Rusya’yı izole etmek isteyenler en başta kendilerine zarar verecektir” dedi.
Rusya’nın yurt dışındaki mal varlıklarına el konulmasına da değinen Rus lider sözleirni şöyle sürdürdü:
“Ticaret ve finanstaki kuralların ihlalinden herhangi iyi bir sonuç çıkamaz. Basitçe, başkalarının malvarlıklarının çalınması, özellikle de bu uygun olmayan işle uğraşanlar olmak üzere hiç kimseye fayda getirmez.” 
Vladimir Putin, ‘dünya jandarması’ olarak nitelendirdiği ABD'den bahsederken sert bir ton kullanarak masaya yumruğuyla vurdu. Sadece Rusya ve Çin değil, çok sayıda ülkenin bağımsız politikalar sürdürmek istediğini söyleyen Putin şu ifadeleri kullandı:
“Giderek daha fazla ülke bağımsız bir politika gütmek istiyor. Hiçbir dünya jandarması bu küresel ve doğal süreci önleyemez. Buna güçleri yetmez. Zamanla bu arzuları ortadan kalkacaktır. Kendi ülkelerindeki sorunlarla mücadele ederken bunun bir geleceğinin olmadığını anlayacaklardır. Bu dar görüşlü politikaları sürdüren ülkelerin ekonomileri ne kadar istikrarlı olursa olsun, dünya ekonomisinin mevcut durumu bizim pozisyonumuzun doğru ve haklı olduğunu gösteriyor. Gelişmiş ekonomilerde 40 yıldır böyle bir enflasyon oranları görülmüş değildi. İşsizlik artıyor, tedarik zincirleri kırılıyor, küresel krizler derinleşiyor, konunun şakası yok. Tüm ekonomik ve siyasi sisteme yansıyan tehlikeli durumlar söz konusu.”
Putin konuşmasında gelişmiş ülkelerdeki üstün teknolojik avantajların farkında olduklarını da belirtti:
“Bizi bundan mahrum bırakmak için baskı kurmak istiyorlar ancak günümüz modern dünyasında bu gerçekçi değil, basitçe imkânsız. Aramıza bir duvar dikmediğimiz sürece Rusya gibi bir ülkeyi kimse izole edemez. Rusya dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olmaya devam edecek.”  
Bazı Batılı şirketlerin Rusya pazarından çekilmesinin ‘yerel şirketlerle değiştirilecekleri için’ iyi bir şey olduğu değerlendirmesinde bulunan Putin, Rusya'ya ek olarak bir dizi eski Sovyet Cumhuriyetini de içeren Avrasya Forumu ülkeleriyle iş birliğinin güçlendirilmesinin önemini vurguladı. Rusya Federasyonu ülkeleri arasında ulusal para birimleriyle yapılan ticaretin payındaki büyümeye işaret eden Puti konuya dair şunları söyledi:
“Avrasya Ekonomik Birliği ülkeleri arasındaki karşılıklı ticarette işlemlerin dörtte üçü ulusal para birimleriyle gerçekleşiyor. Avrasya Birliği ülkeleri Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan arasındaki ticarette ulusal para birimleriyle yapılan işlemler artıyor. Bu son derece önemli.”  
Bu arada Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, düzenlediği basın toplantısında Moskova’nın Kiev’den beklentilerine ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi:
“Moskova, Kiev'den Moskova'nın taleplerini kabul etmesini ve de-facto durumun, var olan gerçek durumun farkına varmasını bekliyor.”
Peskov ayrıca ‘Ukrayna’dan istenenin toprak tavizi olmadığını, sadece Kiev’in mevcut gerçekliği göz önünde bulunduran gerçekçi bir değerlendirme yapmasını beklediklerini’ söyledi.   
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko da NATO’nun küresel emellerinin Afrika ve Ortadoğu’da korkunç sonuçlara yol açtığını belirttiği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“NATO ülkelerinin askeri müdahalesi, sosyal siyasi mühendislik projeleri Afrika ve Ortadoğu’da devletlerin gücünü kırdı. Böylelikle terör yuvaları arttı. Bu müdahalelerin korkunç sonuçları uzun yıllar kendisini hissettirecek.”  
‘Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin’ lideri Denis Puşilin, kuvvetlerinin Herson, Zaporijya ve Harkiv bölgelerinde güçlü bir varlık oluşturduğunu vurguladı. Puşilin şunları söyledi:
“Donbass’ı ancak Donetsk ve Luhansk’ın uç sınırlarına ulaşarak koruyabiliriz. Birliklerimiz Herson, Zaporijya ve Harkiv’de güçlü bir şekilde sahadalar. Donetsk ve Luhansk’ı sadece idari sınırları içinde kalarak korumamız imkansızdı. Çünkü Ukrayna’nın bombardımanı sonsuza kadar sürebilirdi.”  
Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov da Rus kuvvetlerinin son 24 saat içinde, Ukrayna ordusuna ait 62 komuta merkezini, 407 askeri toplanma alanını, 47 topçu alanını ve üç cephaneliği hedef aldığını açıkladı. Konaşenkov ayrıca Rus güçlerinin, Mıkolayiv bölgesinde Dneprovskoye yerleşim birimi yakınında 11 askeriyle elektronik istihbarat merkezinin, korumalarıyla 15 yabancı mühendislik ve muharebe uzmanının etkisiz hale getirildiğini aktardı. Konaşenkov, Donetsk bölgesinde Osa-AKM hava savunma füze sistemi ve Harkiv bölgesinde Çugayev yakınlarında S-300 hava savunma füze sistemi radarının yok edildiğini belirtti. Rus Sözcü ayrıca Rus hava muharebe taktik birliklerinin Ukrayna askeri birlikler ve teknik araçlarının bulunduğu 49 alanı ve iki havan topu takımını vurduğunu belirterek söz konusu saldırılarda350'den fazla Ukraynalı milliyetçi gücün etkisiz hale getirildiği bilgisini verdi.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.