Hüseyin Şeyh, FKÖ Yürütme Konseyi Genel Sekreteri olarak atandı

Değerlendirmeler, Şeyh’in bu atama ile Mahmud Abbas’ın halefi olmaya bir adım daha yaklaştığı yönünde.

Ramallah’ı ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hüseyin eş-Şeyh tarafından karşılandı. (EPA)
Ramallah’ı ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hüseyin eş-Şeyh tarafından karşılandı. (EPA)
TT

Hüseyin Şeyh, FKÖ Yürütme Konseyi Genel Sekreteri olarak atandı

Ramallah’ı ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hüseyin eş-Şeyh tarafından karşılandı. (EPA)
Ramallah’ı ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Hüseyin eş-Şeyh tarafından karşılandı. (EPA)

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Konseyi Genel Sekreterliği görevine Hüseyin eş-Şeyh’i atadı. Abbas’a yakınlığıyla bilinen Şeyh’in, Merkez Konseyi Başkanlığı’ndan sonra en üst düzey göreve tayin edilmesi sürpriz olmadı. Mahmud Abbas şubat ayında İsrail-Filistin ilişkilerinden sorumlu Muhammed Hüseyin EŞ-Şeyh’i, Genel Sekreter Saib Ureykat’ın ölümünün ardından, Merkez Konseyi Yürütme Komitesi’ne üye olarak atamıştı. Şubat ayında, Yürütme Komitesi’nden istifa eden Hanan Aşravi'nin yerine Abbas'ın danışmanlarından Muhammed Mustafa, yine daha önce istifa eden Teysir Halid'in yerine de Ferid Seru getirilmişti. Yürütme Konseyi’ne yapılan üst düzey atamalar, Abbas sonrası FKÖ’nün yönetiminin şekillendirilmesi bağlamında değerlendirilmişti.
Hüseyin EŞ-Şeyh ve Azzam el-Ahmed fetih Hareketi’nin FKÖ içindeki en üst düzey temsilcileri olarak öne çıkıyor. Hüseyin Şeyh’in genel sekreter pozisyonuna getirilmesinin Abbas’ın kişisel kararı uyarınca gerçekleştiği öğrenildi. Filistin Devlet Başkanı Abbas aynı zamanda FKÖ’nün Merkez Konseyi’nin de başkanlığını yürütüyor. Abbas, Azzam el-Ahmed ve Hüseyin Şeyh fetih Hareketi yönetim kurulunda da birlikte yer alıyor. 
Hüseyin Şeyh’in, Saib Ureykat’a koronavirüs nedneiyle  Kasım 2020’de ölmesinin ardından boşalan bu önemli pozisyona getirilmesi, Abbas’ın muhtemel halefi olduğu yönündeki iddiaları güçlendirdi. Nitekim Mahmud Abbas, Yaser Arafat’ın halefi olarak devlet başkanlığına önerildiğinde ‘genel sekreter’ görevindeydi. Hüseyin eş-Şeyh iki intifadada da yer aldı. Daha sonra Filistin Sivil İşler Bakanı görevine getirildi. Bu pozisyon İsrail ile en yoğun temasların olduğu bakanlıkların başında geliyor. Devlet başkanına en önemli dış ziyaretlerde eşlik eden Hüseyin Şeyh son iki yılda Mahmud Abbas’ın mutlak güvenini kazanmayı başardı. Mahmud Abbas şu an 86 yaşında. Vefatı durumunda Şeyh ile FKÖ’nün önde gelen liderleri arasında Abbas’ın yerine geçmek için hararetli bir rekabetin yaşanacağı düşünülüyor. Hüseyin Şeyh, Abbas’ın güveninin yanı sıra İsrail ve ABD’li yetkililerle de iyi ilişkilere sahip. İsrail ve ABD’nin Şeyh’i ‘iyi ilişki kurulabilir’ kişiler arasında değerlendirdiği ifade ediliyor. Bu çevrelerin Filistin Devlet Başkanı’nın kim olacağı konusundaki görüşlerinin etkili olduğu da bilinenler arasında. Nitekim Filistin Otoritesi’nin İsrail ile bağlayıcı olan siyasi ve güvenlik anlaşmaları mevcut. ABD ve Avrupa Birliği ile bölge ülkelerinden de yardımlar alıyor.  
Filistin’de Şeyh’in atamasıyla ilgili resmi bir açıklama yapılmadan önce İsrail’in Yedioth Ahronoth gazetesine bağlı Ynet haber sitesi, atama haberini duyurdu ve yakında bu yönde bir resmi açıklamanın yapılacağını aktardı. Ynet’in haberinde, Fetih Hareketi’nin kıdemli üyesi Hüseyin eş-Şeyh’in Mahmud Abbas’ın muhtemel birkaç halefinden biri olduğuna işaret edildi.
Hüseyin eş-Şeyh Filistin siyasetindeki en aktif isimler arasında yer alıyor. Farklı diplomatik görevlerde bulunan Şeyh, ABD ve Avrupalı diplomatlarla yoğun görüşmeler gerçekleştirdi. Şeyh’in İsrail istihbarat liderleriyle de görüşmeler yaptığı biliniyor. Filistin İstihbarat Teşkilatı Başkanı Macid Ferec ile birlikte İsrail istihbaratının üst düzey yetkilileri ile çok sayıda toplantıya iştirak etmişti. Bununla birliket Şeyh’i eleştirenler, kendisinin demokratik yöntemlerle seçilmediğini, dolayısıyla meşru bir siyasi varlığının olmadığını savunuyor. Ancak hangi durumda olursa olsun Fetih Hareketi Şeyh’i ya da bir başka ismi aday gösterse de devlet başkanı Filistinlilerin oylarıyla seçilecek.  



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.