Sudan: BM, Darfur’daki çatışmalar sebebiyle on binlerce kişinin yerinden olduğunu doğruladı

Başkent Hartum’da aralarında av tüfeğiyle ateşlenen saçma mermileri isabet edenlerin de bulunduğu 148 gösterici yaralandı.

Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)
Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)
TT

Sudan: BM, Darfur’daki çatışmalar sebebiyle on binlerce kişinin yerinden olduğunu doğruladı

Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)
Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’nin (OCHA) cuma günü yayınladığı verilere göre, Sudan'ın Batı Darfur eyaletindeki Kereneik kasabasından yaklaşık 100 bin kişi yerinden edildi. Öte yandan teyit edilmemiş haberlere göre, başkent Hartum’da önceki gün (perşembe) aralarında av tüfeğiyle ateşlenen saçma mermilerin isabet ettiği göstericilerin de bulunduğu 148 gösterici yaralandı.
Sudan İnsani Yardım Koordinatörü Khardiata Lo Ndiaye, Batır Darfur eyaletinin başkenti El-Cenine’ye gerçekleştirdiği ziyaretin ardından yaptığı açıklamada, insani yardım alanındaki ortaklarının, Kerinek ve El-Cenine’de toplumsal şiddet nedeniyle yerinden edilmiş binlerce insanı destekleme taahhüdünü yineledi.
OCHA’nın, Kerinek’teki yetkililere dayandırdığı verilere göre, 22-25 Nisan tarihleri ​​arasında bedevi Arap kabileleri ile Masalit kabilesi arasındaki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 98 bin kişi yerinden edildi. Çatışmalarda en az 165 kişi öldü, 136 kişi yaralandı.
OCHA, hükümet güçlerinin Kerenik’te konuşlandırıldıktan sonra güvenlik durumunun düzeldiğini ve bu adımdan sonra şimdiye kadar herhangi bir çatışmanın bildirilmediğini kaydetti. Yerinden Edilmiş Kişiler ve Mülteciler Genel Koordinatörlüğü Sözcüsü Adem Rical, sık sık bireysel şiddet ve öldürme olaylarının bildirilmesine alıştıklarını söyledi. Rical, Cancavid milislerini önceki gün Mukcar’ın güneyindeki Embera bölgesinde bir vatandaşı öldürmekle suçladı. Bu milislerin kurduğu pusu sonucu yaralı vatandaşların olduğunu aktaran Rical, ölen kişi için Orta Darfur eyaletinde cenaze töreni düzenlendiğini söyledi.
Ndiaye, insani yardım ortaklarının Batı Darfur'un bazı bölgelerinde şiddet nedeniyle yerinden edilmiş binlerce kişiye insani yardım sağlamaya ve desteklemeye devam edeceğini vurguladı.
Ndiaye, Kerinek’te yerinden edilen bazı kişilere ev sahipliği yapan bölgeleri ziyaret etti. Ndiaye’ye ziyaretinde BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), BM Mülteci Ajansı (UNHCR), İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Norveç Mülteci Konseyi (NRC), Dünya Gıda Programı (WFP) ve Katolik Yardım Hizmetleri’nden (CRS) temsilciler eşlik etti.
Cenine kenti dışındaki bedevi kabilelerinden gruplardan bazılarıyla bir araya gelen heyet, yerinden edilmiş ve çatışmadan etkilenen insanlarla görüşerek hikayelerini dinledi.
BM’ye bağlı kuruluşlar ve insani yardım alanındaki ortakları, Kerinek, Batı Darfur ve başka bölgelerde olaylardan etkilenen kişilere ve yerinden edilen binlerce yeni kişiye gıda, gıda dışı malzemeler, su ve sağlık hizmetlerine erişim dahil olmak üzere bir dizi insani yardım sunmak için çalışıyor.
OCHA, insani yardım alanındaki ortaklarının Ocak-Mart 2022 tarihinde Batı Darfur'da savunmasız 794 bin kişiye insani yardım sunduğunu bildirdi. Bu sayı, Batı Darfur'un toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 42'sine denk geliyor.
Ndiaye, tüm paydaşlara sağlık tesisleri, okullar ve su sistemleri de dahil olmak üzere tüm sivilleri ve sivil altyapıyı korumaya ilişkin uluslararası hukuk kurallarına bağlı kalma çağrısı yaptı.
Ndiaye, çatışmanın tüm taraflarını, güvenlik ve yardım talep eden insanların serbest ve güvenli seyahatine izin vermeye çağırdı.
Ndiaye ayrıca, şiddet eylemlerinin sorumlularının tespit edilmesine ve adaletin önüne çıkarılmalarına yardımcı olacak şekilde ‘derin ve şeffaf’ bir soruşturma yürütülmesi ve sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılmasını talep etti.
Öte yandan kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, başkent Hartum’da güvenlik güçlerinin protestoları dağıtmak için yaptığı müdahalede 148 göstericinin yaralandığını bildirdi. Hartum ve ülkenin diğer bölgelerinde önceki gün (perşembe) sivil yönetim talebiyle protestolar düzenlenmişti.
Komite dün (cuma) yaptığı basın açıklamasında, polisin protestocuları dağıtmak için orantısız güce başvurduğunu, yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz kullandığını ve 6 göstericinin av tüfeğiyle ateşlendiği tahmin edilen saçma mermileriyle yaralandığını kaydetti.
Komitenin açıklamasına göre, 32 kişi göz yaşartıcı gaz kapsülünün başına isabet etmesi ve 4 kişi de gözüne isabet etmesi sonucu yaralandı. 56 kişinin çeşitli şekillerde yaralandığı olaylarda güvenlik güçlerinin araçlarıyla bazı göstericileri ezme girişiminde bulunduğu aktarıldı.
Sudan Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan’ın olağanüstü hal ilan etme, anayasa metnindeki iktidar ortaklığıyla ilgili maddeleri iptal etme, Egemenlik Konseyi, Bakanlar Kurulu ve hükümeti feshetme kararlarını protesto için düzenlenen protestolarda bugüne kadar 96 barışçıl protestocu hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı. Güvenlik makamları onlarca kişiyi tutuklayarak ülkenin çeşitli bölgelerindeki hapishanelere gönderdi.



Hamas yanlısı bir araştırmacının özür tweeti, destekçileri arasında öfkeye yol açtı

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
TT

Hamas yanlısı bir araştırmacının özür tweeti, destekçileri arasında öfkeye yol açtı

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda İsrailli rehinelerin cesetlerini arayan İzzeddin el-Kassam Tugayları savaşçılarının yanında duran Filistinli bir çocuk, 1 Aralık 2025 (EPA)

Hamas yanlısı Filistinli bir araştırmacının, hareketin siyasi büro üyelerinden birinden kamuoyu önünde özür dilemesi, özellikle bu özrün söz konusu üyenin siyasi bir açıklamasına yöneltilen eleştirinin ardından gelmesi nedeniyle Hamas destekçileri arasında tepkiye yol açtı.

Katar’da yaşayan ve Hamas’a desteğiyle bilinen Filistinli siyasi araştırmacı Mahmud Hamid el-İle, salı akşamı X platformunda, hareketin yine Katar’da bulunan siyasi büro üyesi Muhammed Nazzal’dan özür diledi. El-İle, özrünü bir ay önce aynı platformda Nazzal’ın Hamas’ın silahları ve Gazze Şeridi’ndeki geleceğine ilişkin açıklamalarının ardından paylaştığı bir mesajda yer verdiği ifade nedeniyle yaptı.

Krizin kökeni, geçen yıl ekim ayında Reuters’ın yayımladığı bir habere dayanıyor. Haberde, Nazzal’a Hamas’ın Gazze Şeridi’nde silah bırakıp bırakmayacağı sorulduğunda verdiği yanıt aktarılmıştı. Nazzal, “Evet ya da hayır diyemem” ifadesini kullanmış, ardından “Silah meselesi genel bir ulusal konudur ve yalnızca Hamas’la ilgili değildir. Sahada silahlı gücü olan başka gruplar da var” demişti.

Bu açıklamalar Hamas içinde geniş çapta tepki çekti. Tepki gösterenler arasında, sözlerin muğlaklığı nedeniyle eleştiriler yönelten araştırmacı Mahmud el-İle de vardı. El-İle, açıklamaların hem siyasi büro üyesi tarafından yapılmış olmasına hem de hareketin farklı kademelerindeki, özellikle Gazze’de yaşayan veya aslen Gazze kökenli olan diğer yöneticilerin tutumlarıyla çelişmesine dikkat çekmişti.

Nazzal’ın sözlerine yönelik itirazların büyümesi üzerine Hamas bir açıklama yayımlayarak beyanların ‘bağlamından koparıldığını’ bildirdi.

Paylaşımına gelen tepkilerin ardından birkaç gün sonra eleştirisini silmek zorunda kalan el-İle, krizin bu noktada sona erdiğini düşünüyordu.

Özrün sebebi neydi?

Ancak özrün yayımlanması, bunun nedenine ilişkin yeni soru işaretleri doğurdu. Daha sonra X platformundaki bazı Hamas yanlısı kullanıcıların paylaşımlarına ve Katar’daki hareket kaynaklarının Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalara göre, olayın arka planında Muhammed Nazzal’ın attığı adım bulunuyor. Buna göre Nazzal, uzun yıllardır ikamet ettiği Doha’da Katar resmi makamlarına Mahmud el-İle hakkında şikâyette bulunarak, kendisine hakarette bulunduğu ve manevi zarar verdiği iddiasını gündeme getirdi.

ghy
Katar'ın başkenti Doha'da İsrail’in hava saldırısı düzenlediği bina (Reuters)

Kaynaklardan birine göre, pek çok kişi, aralarında bazı üst düzey yöneticiler de olmak üzere, arabuluculuk yaparak anlaşmazlığı çözmeye çalıştı, ancak Nazzal, kendisine yönelik ifadeler nedeniyle X platformu üzerinden kamuoyuna açık bir özür yayınlanmasında ısrar etti. Bu şart yerine getirilince, Nazzal’ın başka bir talepte bulunmaması ve anlaşmazlığın kapanması üzerinde uzlaşıldı. Buna rağmen Nazzal’ın ‘maddi tazminat talebinde ısrar ettiği’ ifade edildi.

Hareketle ilişkili başka kaynaklar ise ‘Mahmud el-İle’nin özrünün krizi çözmek için yalnızca ilk adım olduğunu, sürece müdahil olan bazı kişilerin Nazzal’ın öfkesini yatıştırmak ve onu şikâyeti geri çekmeye ikna etmek amacıyla el-İle’yi bu yöne yönlendirdiğini’ aktardı.

Aktivistler arasında öfke

Hamas’ın içinden ve dışından birçok isim özür meselesine tepki gösterdi. Tepki verenler arasında Filistinli gazeteci Muna Havva da vardı. Havva, sosyal medya hesabında, “Filistin’deki özgürlük hareketlerinin tarihinde, ne yaşanırsa yaşansın, bir liderin kendi mensuplarından birini üçüncü bir tarafa ya da başka bir otoriteye şikâyet ettiği tek bir örnek dahi yoktur. Bu davranış ne ulusal örgütlerin ahlakıyla ne de kabile geleneklerinde kabul gören en basit sığınma kurallarıyla bağdaşır. Utanç verici, acı verici, üzücü” diye yazdı.

Havva bir başka paylaşımında ise şu ifadeleri kullandı: “İsrail’in bugünkü genişlemesi kadar tehlikeli bir dönem görülmedi; tarih de Gazze’de halkımızın yaşadığı kadar vahim bir katliama tanıklık etmedi. Bu felaketin ortasında, halkımızın önde gelen isimlerinden biri, bir gencin attığı bir tweet yüzünden onu başka bir devlete şikâyet ediyor; geçimini ve güvenliğini riske atıyor. ‘Direniş’in liderleri halkımızdan ateş altında direnmelerini isterken, tek bir eleştiri cümlesine dahi tahammül edemiyor.”

Ayrıca Hamas gibi gruplara verdiği destekle bilinen aktivist Cemil Mikdad da konuya ilişkin paylaşım yaptı. Mikdad, “Hamas’tan bir yönetici, Katar’da yaşayan bir Filistinliyi, hakkında Katar mahkemelerinde dava açtıktan sonra uzun bir özür metni yayımlamaya zorladı; üstelik yalnızca kendisini eleştirdiği bir önceki paylaşım yüzünden!” ifadesini kullandı. Mikdad sözlerini şöyle sürdürdü: “Harika gerçekten… Nereye geldik? Halk olarak eleştirme hakkına sahip olduğumuz ve bizi dinlemekle yükümlü olan liderlerimiz, şimdi Arap mahkemelerini bize karşı bir güç olarak kullanıyor. Bu da ne demek oluyor? Siz ne hale geldiniz böyle, cahiller?!”

Hamas’ın silahlı yapısının geleceği, hareketin üst düzey isimlerinin açıklamalarında uzun süredir farklılık gösteren bir başlık olarak öne çıkıyor. Hamas’ın yurt dışı sorumlusu Halid Meşal, geçtiğimiz cumartesi günü İstanbul’da düzenlenen bir panelde, “Hamas’ın ancak bir Filistin devleti kurulması hâlinde silah bırakabileceğini” söyledi.

Buna karşın, Meşal’in açıklamasından yalnızca bir gün sonra, Hamas yetkilisi Basim Naim AP’ye yaptığı değerlendirmede, hareketin kapsamlı bir güvenlik ve siyasi düzenlemenin parçası olmak kaydıyla ‘silahların depolanması ya da dondurulması gibi seçeneklerin görüşülmesine açık olduğunu’ belirtti.

Hamas’ın siyasi büro üyelerinden Husam Bedran ise salı günü yaptığı açıklamada, sürecin ikinci aşamaya geçmesinin ‘İsrail’in ihlalleri durdurmasına’ bağlı olduğunu ifade etti. Öte yandan Hamas’ın birçok lideri ve sözcüsü, aralarında Halil el-Hayye ve Hazım Kasım’ın da bulunduğu isimler, hareketin ikinci aşamaya geçmeye ‘hazır olduğunu’ vurgulayan açıklamalarını sürdürdü.


Amerika Birleşik Devletleri'nin Gazze'de yakın zamanda ikinci aşamanın yaşanacağına dair beklentileri

Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
TT

Amerika Birleşik Devletleri'nin Gazze'de yakın zamanda ikinci aşamanın yaşanacağına dair beklentileri

Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)
Filistinliler, dün Gazze şehrinde fırtınanın ardından sular altında kalan caddeden geçmek için bir aracın çektiği el arabasına biniyorlar (AP)

ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz dün Kudüs'te yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump'ın Gazze barış planının ikinci aşamasına ilişkin gelişmeler hakkında "yakında" duyurular beklediğini belirterek, Washington'un Hamas'ın yeniden yapılanmasına izin vermeyeceğini vurguladı.

Waltz, planın ana bileşenlerinin, hizmetleri yönetecek teknokrat bir Filistin yönetimi, ilgili tarafların maliyetleri karşılamasını sağlayacak bir finansman mekanizması ve son olarak uluslararası bir istikrar gücü olduğunu açıkladı.


İsrail, Gazze'ye gönderilecek yardımlar için Ürdün ile olan sınır kapısını yeniden açtı

Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
TT

İsrail, Gazze'ye gönderilecek yardımlar için Ürdün ile olan sınır kapısını yeniden açtı

Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)
Kral Hüseyin Köprüsü ile Ürdün arasındaki sınır geçişi (AFP)

İsrail ve Filistinli yetkililer AFP'ye verdikleri demeçte, İsrail'in, Gazze'ye yardım taşıyan kamyonlar için Ürdün ile işgal altındaki Batı Şeria arasındaki Kral Hüseyin Köprüsü (Allenby Köprüsü) sınır kapısını, kapanmasından yaklaşık üç ay sonra dün yeniden açtığını söyledi.

İsrail, eylül ayında Ürdünlü bir sürücünün sınırda ateş açarak iki İsrail askerini öldürmesinin ardından sınır kapısını kapatmıştı. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre birkaç gün sonra, sınır kapısı bireysel geçişlere yeniden açıldı, ancak savaşın harap ettiği Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımlara kapalı kaldı.

İsrail hükümetinin Topraklardaki Hükümet Faaliyetleri Koordinatörlüğü (COGAT) sözcüsü, "Allenby Köprüsü sınır kapısı bugün açıldı ve kamyonlar Allenby Köprüsü'nden Gazze'ye geçiyor" dedi. Adının açıklanmasını istemeyen bir Filistinli yetkili de sınır kapısının yeniden açıldığını doğruladı.

Yetkilinin açıklamasına göre, salı günü çimento ve yapım malzemesi taşıyan 96 kamyonun geçişine izin verildi. Dün ise insani yardım taşıyan 20 kamyon bu sınır kapısından giriş yaparken, inşaat sektörü için kumun da bugün girişine izin verilmesi bekleniyor.

Sınır kapısının kapatılmasından bu yana Ürdünlü yetkililer, Batı Şeria'nın kuzeyindeki Şeyh Hüseyin sınır kapısından Gazze'ye yardım ulaştırabildiklerini söylüyor. Salı günü bir İsrailli yetkili, Ürdün'den Allenby Köprüsü sınır kapısından mal ve yardım transferinin yakında yeniden başlayacağını söyledi.

Yetkili şöyle devam etti: “Gazze Şeridi'ne giden tüm yardım kamyonları, kapsamlı bir güvenlik kontrolünden geçtikten sonra, refakat ve güvenlik eşliğinde seyahat edecek… Ürdünlü sürücüler ve kargolar için güvenlik kontrolü ve kimlik doğrulama prosedürleri sıkılaştırıldı. Geçişi güvence altına almak için özel güvenlik güçleri görevlendirildi.”

Ürdün Vadisi'ndeki sınır geçişi, Batı Şeria'dan Filistinlilerin İsrail topraklarına geçmeden ayrılmalarına olanak tanıyan tek geçiş noktasıdır.

İsrail, özel izinleri olmadığı sürece Filistinlilerin havaalanlarından geçmesine izin vermiyor.