Sudan: BM, Darfur’daki çatışmalar sebebiyle on binlerce kişinin yerinden olduğunu doğruladı

Başkent Hartum’da aralarında av tüfeğiyle ateşlenen saçma mermileri isabet edenlerin de bulunduğu 148 gösterici yaralandı.

Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)
Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)
TT

Sudan: BM, Darfur’daki çatışmalar sebebiyle on binlerce kişinin yerinden olduğunu doğruladı

Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)
Başkent Hartum’da perşembe günü sivil yönetim talebiyle düzenlenen protestolara katılan Sudanlı göstericiler (Reuters)

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’nin (OCHA) cuma günü yayınladığı verilere göre, Sudan'ın Batı Darfur eyaletindeki Kereneik kasabasından yaklaşık 100 bin kişi yerinden edildi. Öte yandan teyit edilmemiş haberlere göre, başkent Hartum’da önceki gün (perşembe) aralarında av tüfeğiyle ateşlenen saçma mermilerin isabet ettiği göstericilerin de bulunduğu 148 gösterici yaralandı.
Sudan İnsani Yardım Koordinatörü Khardiata Lo Ndiaye, Batır Darfur eyaletinin başkenti El-Cenine’ye gerçekleştirdiği ziyaretin ardından yaptığı açıklamada, insani yardım alanındaki ortaklarının, Kerinek ve El-Cenine’de toplumsal şiddet nedeniyle yerinden edilmiş binlerce insanı destekleme taahhüdünü yineledi.
OCHA’nın, Kerinek’teki yetkililere dayandırdığı verilere göre, 22-25 Nisan tarihleri ​​arasında bedevi Arap kabileleri ile Masalit kabilesi arasındaki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 98 bin kişi yerinden edildi. Çatışmalarda en az 165 kişi öldü, 136 kişi yaralandı.
OCHA, hükümet güçlerinin Kerenik’te konuşlandırıldıktan sonra güvenlik durumunun düzeldiğini ve bu adımdan sonra şimdiye kadar herhangi bir çatışmanın bildirilmediğini kaydetti. Yerinden Edilmiş Kişiler ve Mülteciler Genel Koordinatörlüğü Sözcüsü Adem Rical, sık sık bireysel şiddet ve öldürme olaylarının bildirilmesine alıştıklarını söyledi. Rical, Cancavid milislerini önceki gün Mukcar’ın güneyindeki Embera bölgesinde bir vatandaşı öldürmekle suçladı. Bu milislerin kurduğu pusu sonucu yaralı vatandaşların olduğunu aktaran Rical, ölen kişi için Orta Darfur eyaletinde cenaze töreni düzenlendiğini söyledi.
Ndiaye, insani yardım ortaklarının Batı Darfur'un bazı bölgelerinde şiddet nedeniyle yerinden edilmiş binlerce kişiye insani yardım sağlamaya ve desteklemeye devam edeceğini vurguladı.
Ndiaye, Kerinek’te yerinden edilen bazı kişilere ev sahipliği yapan bölgeleri ziyaret etti. Ndiaye’ye ziyaretinde BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), BM Mülteci Ajansı (UNHCR), İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), Norveç Mülteci Konseyi (NRC), Dünya Gıda Programı (WFP) ve Katolik Yardım Hizmetleri’nden (CRS) temsilciler eşlik etti.
Cenine kenti dışındaki bedevi kabilelerinden gruplardan bazılarıyla bir araya gelen heyet, yerinden edilmiş ve çatışmadan etkilenen insanlarla görüşerek hikayelerini dinledi.
BM’ye bağlı kuruluşlar ve insani yardım alanındaki ortakları, Kerinek, Batı Darfur ve başka bölgelerde olaylardan etkilenen kişilere ve yerinden edilen binlerce yeni kişiye gıda, gıda dışı malzemeler, su ve sağlık hizmetlerine erişim dahil olmak üzere bir dizi insani yardım sunmak için çalışıyor.
OCHA, insani yardım alanındaki ortaklarının Ocak-Mart 2022 tarihinde Batı Darfur'da savunmasız 794 bin kişiye insani yardım sunduğunu bildirdi. Bu sayı, Batı Darfur'un toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 42'sine denk geliyor.
Ndiaye, tüm paydaşlara sağlık tesisleri, okullar ve su sistemleri de dahil olmak üzere tüm sivilleri ve sivil altyapıyı korumaya ilişkin uluslararası hukuk kurallarına bağlı kalma çağrısı yaptı.
Ndiaye, çatışmanın tüm taraflarını, güvenlik ve yardım talep eden insanların serbest ve güvenli seyahatine izin vermeye çağırdı.
Ndiaye ayrıca, şiddet eylemlerinin sorumlularının tespit edilmesine ve adaletin önüne çıkarılmalarına yardımcı olacak şekilde ‘derin ve şeffaf’ bir soruşturma yürütülmesi ve sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılmasını talep etti.
Öte yandan kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, başkent Hartum’da güvenlik güçlerinin protestoları dağıtmak için yaptığı müdahalede 148 göstericinin yaralandığını bildirdi. Hartum ve ülkenin diğer bölgelerinde önceki gün (perşembe) sivil yönetim talebiyle protestolar düzenlenmişti.
Komite dün (cuma) yaptığı basın açıklamasında, polisin protestocuları dağıtmak için orantısız güce başvurduğunu, yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz kullandığını ve 6 göstericinin av tüfeğiyle ateşlendiği tahmin edilen saçma mermileriyle yaralandığını kaydetti.
Komitenin açıklamasına göre, 32 kişi göz yaşartıcı gaz kapsülünün başına isabet etmesi ve 4 kişi de gözüne isabet etmesi sonucu yaralandı. 56 kişinin çeşitli şekillerde yaralandığı olaylarda güvenlik güçlerinin araçlarıyla bazı göstericileri ezme girişiminde bulunduğu aktarıldı.
Sudan Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan’ın olağanüstü hal ilan etme, anayasa metnindeki iktidar ortaklığıyla ilgili maddeleri iptal etme, Egemenlik Konseyi, Bakanlar Kurulu ve hükümeti feshetme kararlarını protesto için düzenlenen protestolarda bugüne kadar 96 barışçıl protestocu hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı. Güvenlik makamları onlarca kişiyi tutuklayarak ülkenin çeşitli bölgelerindeki hapishanelere gönderdi.



Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
TT

Gazze ateşkesi: Philadelphia Koridoru 2 ile ilgili anlaşmazlıklar arabulucuların çabalarını zorlaştırıyor

Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)
Dün Gazze şehrinde yıkımın ortasında yükselen duman (Reuters)

ABD-İsrail görüşmelerinde Hamas ile İsrail arasında anlaşmazlık konusu ‘tek nokta’ olan, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki stratejik bir bölgenin kontrolünü ele geçirmesi ve Kahire'nin bunu reddetmesi konuşuluyor.

Mısırlı ve Filistinli kaynaklar, Katar’ın başkenti Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinde ‘taraflar arasında uçurumlar’ ve ‘İsrail'in inatçılığı’ olduğunu vurguladılar.

İsrail basını, müzakere masasında bir ‘kriz’ olduğu yönünde sızıntıları aktarırken özellikle Mısır'ın, arabulucuların anlaşmaya varmak için çabalarını desteklemek üzere uluslararası toplumun ve Avrupa ülkelerinin arabulucu rolü almasını talep etmesi ve Katar heyetinin ABD'de bulunması bu sızıntılara neden oluyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, İsrail'in Mısır sınırı yakınlarındaki bölgelerden, özellikle de ‘Philadelphia Koridoru 1 ve Philadelphia Koridoru 2’ bölgelerinden çekilmemeyi sürdürmesi halinde müzakerelerin çıkmaza girebileceğini düşünüyor.

gthy
Salı günü Gazze'nin güneyindeki Morag Ekseni’nde seyir halindeki İsrail askeri araçları (AP)

Mısır, geçtiğimiz yıl sınırlarına yakın olan Philadelphia (Salahaddin) Koridoru’nun İsrail tarafından yeniden işgal edilmesini reddetmiş ve iki taraf arasında bu konuda gerginlikler yaşanırken derhal geri çekilmesini talep etmişti. Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu geçtiğimiz nisan ayında, ‘Philadelphia Koridoru 2’ olarak nitelendirdiği, Han Yunus’un hemen güneyinde uzanan bir askeri yol olan Morag Ekseni’nin kontrol altına alınması gerektiğini ve bu koridorun işgal edilmesinin Filistin'in Refah bölgesini Gazze Şeridi'nden ayırmaya imkan vereceğini açıklamıştı.

"Stratejik riskler"

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan Mısırlı bir kaynak, Kahire'nin İsrail'in Philadelphia Koridoru veya Morag Ekseni gibi bölgelerden çekilmesinin önemine ilişkin tutumunun sarsılmaz olduğunu ve ‘Filistinlileri Refah'ta toplama gibi, bölgedeki istikrarı bozacak ve onların zorla yerlerinden edilmesine yol açacak başka planlar dayatılmasının kesinlikle kabul edilemez’ olduğunu belirtti.

Doha’daki mevcut müzakerelerin ‘gizli’ olduğunu ve ABD ve İsrail çevrelerinde yayılan söylentilerin aksine, müzakerelerin sona ermiş ve çıkmaza girmiş olabileceğini düşünen kaynak, buna karşın ABD’nin baskısıyla İsrail'in tutumunun değişmesi halinde bu durumun değişebileceğini belirtiyor.

fvbfrg
Dün Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki Gazze şehrinde İsrail'in saldırısının ardından dumanların yükseldiği görüntü (AFP)

Filistinli bir kaynak, Morag Ekseni’nin müzakere belgesinde kalan veya temel sorun olmadığını, işgalci İsrail’in geri çekileceği bölgeler konusunda bir anlaşmaya varılması ve uluslararası toplum ile Birleşmiş Milletler (BM) kurumlarının insani yardımları ulaştırma rolünün yeniden aktif hale getirilmesi gerektiğini, bunun da Washington'ın işgalci İsrail’e karşı ciddi bir tutum sergilemesi ve anlaşmayı engellememesi veya başarısızlığa uğratmaması için baskı yapması halinde gerçekleşebileceğini’ belirtti.

Dün Şarku’l Avsat’a konuşan kaynak, Mısır’ın İsrail’in önerisini reddettiği ve bu konuda net bir tavır sergilediğini belirterek, Kahire’nin İsrail’in Refah bölgesindeki işgalinin Mısır'ın ulusal güvenliği için doğrudan bir tehdit oluşturduğunun ve Morag Ekseni gibi sınır şeridine yakın bölgelere düzensiz bir şekilde çekilmenin gelecekte ciddi gerginliklere yol açabilecek stratejik riskler barındırdığının farkında olduğunu da sözlerine ekledi.

Öte yandan İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, başlıca anlaşmazlık noktasının İsrail'in Morag Eksenini kontrol altında tutma planıyla ilgili olduğunu aktardı. Gazete  bu konuyla ilgili olarak İsrail’de, rehinelerin serbest bırakılmasını geciktirebileceğini düşünenler ile İsrail'in, yerinden edilmiş kişileri Hamas üyelerinden ayırmak için bir şehir inşa etme girişimleri çerçevesinde bunun hayati önem taşıdığını düşünenler arasında görüş ayrılığı olduğunu bildirdi.

bgy
Dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Nasır Hastanesi önünde cenaze töreni düzenleyen Filistinliler (AFP)

Öte yandan İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz pazartesi günü yaptığı açıklamada, bakanlığın Refah bölgesinde en az 600 bin Filistinliyi kabul etmek üzere yeni bir insani bölge kuracağını ve bu bölgenin Hamas’tan arındırılmış olacağını söyledi.

‘ABD baskısı’ kartı

Eski Mısır Dışişleri Bakanı ve Mısır Dışişleri Konseyi Başkanı Büyükelçi Muhammed Urabi, İsrail'in Mısır için kabul edilemez olan sınırlarda kalma gibi tutumunu değiştirmediği sürece ateşkes için bir fırsat olduğunu düşünmüyor. Masada birtakım zorluklar olduğunu ve anlaşma için son şansın giderek azaldığını belirten Büyükelçi Urabi, İsrail'in anlaşmayı kabul etmek için henüz ciddi bir adım atmadığını vurguladı.

Hamas konusunda uzman Filistinli siyasi analist İbrahim el-Medhun, İsrail'in çekilmeyi engellemeye ve uluslararası kuruluşların çalışmalarını aksatmaya çalıştığını belirterek, “İsrail'in Gazze'nin güneyinden ve doğusundan çekilmeme konusundaki ısrarı, zorla yerinden etme planının hâlâ geçerli olduğu yönündeki endişeleri güçlendiriyor ve bu da gerçek bir sükunet veya kapsamlı bir siyasi çözüm için gösterilen çabaları baltalıyor” dedi.

dfrgt
Dün Gazze şehrinin batısındaki Şati Mülteci Kampı’nda İsrail'in saldırısının yol açtığı yıkıma derin düşüncelerle bakan Filistinli bir genç (AFP)

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise İsrail'in Morag Ekseni’nde kalma ısrarının arabulucuların çabalarını zorlaştırdığını ve İsrail'in yerinden etme planını sürdürme niyetini ortaya koyduğunu belirtti. Mısır'ın ‘ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğu için bunu kabul etmeyeceğini’ ifade eden Nazzal, “Ancak genel olarak, ABD’nin Netanyahu üzerindeki baskısı, onun bu eksende güçlerini azaltmasına ve geçici bir anlaşmaya varmaya yöneltebilir” şeklinde konuştu.

Avrupa Birliği'nin rolü

İsrail’in ateşkes ve esir takası anlaşmasını tehdit eden bu hamleleri devam ederken Mısır Dışişleri Bakanı Bedir Abdulati, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ve ve Hollanda Dışişleri Bakanı Kasper Veldkamp ile dün Gazze'de ateşkese ilişkin müzakerelere dair son gelişmeleri, uluslararası toplumun sorumluluklarını yerine getirmesi ihtiyacını ve ateşkes çabalarını destekleme konusunda Avrupa Birliği'nin (AB) rolünün önemini görüştü.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Katar heyetinin bu hafta Washington'a giderek ABD yönetiminin üst düzey yetkilileriyle görüşmelerde bulunduğunu, Başkan Donald Trump'ın ise salı günü İsrail Başbakanı Netanyahu ile Beyaz Saray'da ikinci kez bir araya gelerek ‘Gazze konusunda azami baskı uygulamak’ için görüşmelerde bulunduğunu bildirdi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün düzenlediği basın toplantısında,İsrail'in ‘Gazze'de ateşkes sağlanması konusunda ciddi olduğunu ve bunun gerçekleştirilebilir bir hedef olduğunu’ vurguladı. Sa’ar, “Geçici bir ateşkes sağlanırsa, kalıcı bir ateşkes için müzakerelere başlayacağız” dedi.

İsrail ve ABD'nin anlaşmayı desteklemesinin ‘gerçekte hiçbir karşılığı olmadığını’ düşünen Urubi, “Washington İsrail’e baskı yapmadığı sürece, ateşkes anlaşması olmayacak ve bu da İsrail’in bölgede barışı engellemeden veya geciktirmeden gerçek bir yol izlemesini sağlayacak. Mısır’ın şu anki girişimleri akıllıca ve sorumluluk sahibidir ve arabulucuların çabalarına uluslararası ve Avrupa desteği sağlamak ve bölgede istikrarı sağlamak amacıyla yapılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan Medhun’a göre İsrail'in bu yaklaşımını sürdürmesi, daha fazla tırmanışa ve 60 günlük sınırlı bir ateşkes fikrinin önünü açacak, ancak nihai bir çözüm getirmeyecek. Medhun, böyle bir durumun ise Filistinliler tarafından kabul edilmeyeceğinin altını çizdi.

Nazzal ise, anlaşmanın açıklanmasının ardından ABD'nin baskısıyla ‘İsrail'in, Hamas’ın çok sayıda rehineyi serbest bırakmasının ardından bölgeyi yeniden savaşa sürükleyecek mayınlar döşeyeceğini’ öngörüyor.