İslamabad ve Pakistan Talibanı süresiz ateşkeste anlaştı

Barış anlaşmalarının uzlaşı atmosferinde sürdürülmesi için İslamabad ve Pakistan Talibanı arasında süresiz ateşkes yapıldı.

14 Mart 2022’de Pakistan-Afganistan sınırında Pakistan’ın Kuetta banliyösündeki bekleyen bedevi vatandaşlar Afganistan’a geçmeyi bekliyorlar (EPA)
14 Mart 2022’de Pakistan-Afganistan sınırında Pakistan’ın Kuetta banliyösündeki bekleyen bedevi vatandaşlar Afganistan’a geçmeyi bekliyorlar (EPA)
TT

İslamabad ve Pakistan Talibanı süresiz ateşkeste anlaştı

14 Mart 2022’de Pakistan-Afganistan sınırında Pakistan’ın Kuetta banliyösündeki bekleyen bedevi vatandaşlar Afganistan’a geçmeyi bekliyorlar (EPA)
14 Mart 2022’de Pakistan-Afganistan sınırında Pakistan’ın Kuetta banliyösündeki bekleyen bedevi vatandaşlar Afganistan’a geçmeyi bekliyorlar (EPA)

Pakistanlı yetkililer, İslamabad hükümeti ile Pakistan Taliban Hareketi (Tehrik-i-Taliban Pakistan -TTP) arasındaki görüşmelerin uzlaşı atmosferinde devam etmesi için iki taraf arasındaki ateşkesin süresiz olarak uzatıldığını bildirdi. Süresiz ateşkes anlaşmasına, Afganistan’ın başkenti Kabil’de iki taraf arasındaki üçüncü tur görüşmelerde varıldı.
İki taraf, Pakistan-Afganistan sınırındaki Pakistan’ın kabile bölgelerinde 20 yıldan uzun süredir devam eden çatışma konusunda nihai bir çözüme ulaşmak için görüşmeleri sürdürme konusunda anlaşmaya vardı.
İki taraf pazartesi akşamı Taliban Başbakanı Molla Muhammed Hasan Ahund’un ofisinde yaptığı ayrı ayrı görüşmelerden sonra anlaşmaya varıldı. Basında çıkan haberler, Taliban liderinin, görüşmelerin barış ve uzlaşı atmosferinde devam etmesi için iki tarafı ateşkesi süresiz olarak uzatmaya ikna ettiğini aktardı.
Pakistanlı bir yetkili, TTP’nin kabile bölgelerinde eski İngiliz dönemine ait yasayı ve yönetim sistemini geri getirme talebinin kabul edilmeyeceğini çünkü eski sistemin yeniden canlandırılmasının Pakistan Anayasası’nın iptali anlamına geleceğini, bunun da söz konusu olmadığını ifade etti. Ayrıca TTP’nin, Pakistan ordu güçlerinin Afganistan-Pakistan sınırlarından çekilmesi yönündeki ikinci talebi de kabul edilmedi. Yetkililer ordu güçlerinin bölgedeki varlığının istikrar kaynağı olduğunu söyledi.
Pakistan hükümetinin TTP’nin taleplerinden hangilerini kabul edip etmediği bilinmiyor. İki taraftan hiçbiri açıklama yapmasa da taraflara yakın kaynaklar, ateşkesin süresiz olarak uzatılması konusunda anlaşmaya varıldığını doğruladı. Bu ise, TTP’nin Pakistan güvenlik güçlerine yönelik saldırılarının biteceği anlamına geliyor. Pakistan ordusunun kabile bölgelerindeki askeri operasyonlarını durdurup durdurmayacağı ise bilinmiyor. Afganistan-Pakistan sınırında TTP dışında aktif olan başka silahlı gruplar da bulunuyor.
Ayrıca İslamabad hükümetinin, TTP’nin kabile bölgelerinde faaliyet göstermeyi sürdürmesine izin verip vermeyeceği meselesi de netlik kazanmış değil. Çünkü TTP, Afganistan sınırındaki bölgelerde insan kaçırma ve haraç kesme gibi çeşitli suçlara çokça karışan bir silahlı örgüt.
Pakistan hükümeti daha önceki bir açıklamasında, varlık ve faaliyetlerini sürdürebilmek için TTP’nin, Pakistan kanunlarını ve hukuk kurumlarını kabul etmesi gerektiğini belirtmişti.
TTP’nin bu bağlamda görüşmelerde hükümet yetkililerine herhangi bir garanti verip vermediği bilinmiyor. Fakat uzmanlar, ateşkesin Pakistan’a barış dönemi getirebileceği görüşünde.



Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
TT

Afgan kadınlar gizli geçim yolları arıyor

2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)
2023'te verilen "Bir ay içinde güzellik salonları kapanacak" talimatı üzerine kadınlar zor durumda kaldı (AFP)

ABD'nin Ağustos 2021'de Afganistan'dan çekilmesiyle önce Kabil'i daha sonra da ülkenin tamamını ele geçiren Taliban, Batı medyasında kadınlara yönelik yasaklarıyla konuşuluyor.

Washington Post, ailesinin geçimini sağlamak zorunda olan kadınların muhtemel cezaları da göze alarak gizli güzellik salonlarında faaliyetlerini sürdürdüğünü bildiriyor. 

22 yaşındaki Simin, otomobillerini evinden birkaç sokak ötede park etmelerini, devriye gezen askerlere dikkat etmelerini ve evine geldiklerinde kısık sesle seslenmelerini müşterilerinden istediğini anlatıyor. 

2020'de liseden mezun olduğunda hayallerini kalp cerrahlığının süslediğini ancak bunu gerçekleştiremeyince rotasını güzellik salonu işletmeciliğine çevirdiğini söylüyor:

Biz bu salonu o kadar büyük bir umut ve sevgiyle açtık ki… Kapatmamız gerektiği söylendiğinde ne hissettiğimi anlatacak herhangi bir kelime yok.

2021'de iktidarı yeniden ele geçiren Taliban, kadınların 6. sınıftan sonra eğitim almasını, devlet dairelerinde çalışmasını ve belirlenenlerin haricinde kıyafetler giymesini hızlıca yasakladı. 

Kuaförler ve güzellik salonlarının bir süre vitrinleri kapalı hizmet vermesine müsaade edilirken Simin de bu sektöre girmiş. 

Ancak Temmuz 2023'te alınan kararla birlikte ülkedeki yaklaşık 12 bin salon kapatılmak zorunda bırakıldı. 

Taliban makyaj, kaş aldırma ve peruğu hem "şeriata aykırı" buluyor hem de evlilik öncesi damat aileleri için maddi bir yük sayıyor.

Simin, babası ve erkek kardeşinin işsiz olması nedeniyle, gizli de olsa kız kardeşiyle birlikte hizmet vermeyi sürdürdüğünü belirtiyor:

Taliban bizi bulacak diye korkuyorum ama başka bir çarem yok. Ailemizin tek gelir kaynağı bu.

Taliban, Simin gibi kadınlara ne gibi cezalar verileceğini net bir şekilde açıklamadı. Birleşmiş Milletler raporları, 2023'te güzellik salonunu kapatmayan kadınların gözaltına alındığını bildiriyor. 

30 yaşındaki Sawita, Taliban'dan korkanlardan. Yasak üzerine salonunu kapatıp deri ürünlerine odaklanan bir terzi olmuş.

Tek başına engelli annesine ve 5 kardeşine bakmak zorunda kaldığını zira babasının da 8 yıl önce Taliban'ın düzenlediği bir intihar saldırısında öldüğünü aktarıyor. 

Kabil'deki bir bodrum katında diğer kadınlara nasıl ayakkabı ve çanta yapılacağını öğreten Sawita, o kadar az para kazanıyor ki ailesiyle birlikte tek odalı bir eve taşınmak zorunda kalmış:

Erken uyanıp Kuran okuduktan sonra kendi işime gittiğim eski hayatımı özlüyorum. Benim özgürlük anlayışım buydu.

Taliban, kadınları işgücünden çıkarma niyetini gizlemiyor. Çalışma ve Sosyal İşler Bakan Yardımcısı Mevleviddin Muhammed Hakbin, 2023'te "Afganların yüzde 95'i kadınlarının işe gitmesini istemiyor" derken geriye kalan yüzde 5'in beyinlerinin Batı tarafından yıkandığını savunmuştu. 

Son dönemdeyse cinsiyet ayrımcılığı politikalarına karşı çıkmayacak şekilde, kadınların "yalnızca onlara yönelik sektörlerde" çalışmasına izin veriliyor. 

Kadınlar erkeklerin giremediği pazarlar, okullar, hastaneler ve cezaevlerinde görev yapabiliyor. 

Fariba Nuri, bu durumdan memnun olanlardan. 50 yaşındaki girişimci, kadınlara pazar tezgahı açma gibi iş kurma tavsiyeleri veriyor. Taliban için "Bize çalışmamızı söylüyorlar ve yardımcı da oluyorlar" diyor. 

Bazı kadınlar da internet üzerinden ticarete başlamış. 23 yaşındaki Beheşta, kozmetik ürünleri ve takı sattığını anlatıyor. Ancak Donald Trump'ın iktidara gelişinin dış yardımları da azaltmasıyla birlikte ülkenin ekonomisi kötüye gidince onların da işleri azalmış.

Adını vermek istemeyen bir kadınsa eskiden Dünya Bankası'nda çalıştığını belirterek "İşe başvurmayı bıraktım. Burada umut kalmadı" ifadesini kullanıyor. 

Independent Türkçe, Washington Post, AP