Mısır-Avrupa Birliği görüşmesinden ortak tutum mesajı

Mısır, Etiyopya Nahda Barajı’nın üçüncü dolumuna başlamadan önce, Avrupa’nın desteğini almaya çalışıyor. Sisi, adil bir uzlaşıya varılmasına yönelik kararlılığını yineledi

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’i ağırlıyor (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’i ağırlıyor (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır-Avrupa Birliği görüşmesinden ortak tutum mesajı

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’i ağırlıyor (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’i ağırlıyor (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Mısır, Etiyopya’nın Nil Nehri üzerindeki Nahda (Hedasi) Barajı’nı doldurulması ve işletmesine ilişkin kurallar konusunda tüm tarafları bağlayıcı bir anlaşmaya varılmasına yönelik kararlılığını yeniledi. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Es-Sisi Kahire'de Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’i ağırladığı sırasında konuyla ilgili net mesajlar verdi.
Bölgesel ve uluslararası birkaç gündem maddesinin görüşülmesini içeren ve Dışişleri Bakanı Samih Şukri ve AB Mısır Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Christian Berger’in de katıldığı Mısır-Avrupa Birliği görüşmesi, Addis Ababa’nın Kahire ve Hartum ile gerilimi artıracak bir adım olan, baraj rezervuarının dolumunun üçüncü aşamasını başlatmak üzere belirlediği zamandan haftalar önce düzenlendi.
Nahda Barajı Proje Müdürü Kifle Horo’ya göre, barajın üçüncü dolum Ağustos ve Eylül aylarında, yıllık yağış mevsiminde olacak. Mısır, Sudan ve Etiyopya, Mavi Nil (Nil nehrinin ana kolu) üzerine inşa edilen barajın kendilerine yönelik beklenen zararın azaltılması gözetilerek doldurulması ve işletilmesi konusunda anlaşmaya varılması ümidiyle, 10 yıldır aralıklı olarak sonuçsuz müzakereler yürütüyor.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü, Sisi’nin AB Komiseri ile yaptığı görüşmede, varoluşsal bir mesele olarak nitelendirdiği Nahda Barajı meselesinin Mısır ve halkı için önemini vurguladığını belirtirken, barajın bu bağlamda ilgili uluslararası hukuka uygun olarak doldurulması ve işletilmesine ilişkin kurallar konusunda bağlayıcı bir yasal anlaşmaya varılmasındaki kararlığını vurguladı.
BM Güvenlik Konseyi, Eylül ayı ortasında, üç ülkeyi makul bir süre içerisinde bağlayıcı bir anlaşmaya varmak amacıyla Afrika Birliği himayesinde, müzakerelerin yeniden başlatılmasını teşvik eden bir ‘Cumhurbaşkanlığı Bildirisi’ yayınlamıştı.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü tarafından yapılan açıklamaya göre, Sisi, Avrupa’nın Mısır’ın ilk ticaret ortağı olmasının yanı sıra iki taraf arasındaki çok yönlü bağlantılar, Akdeniz’in her iki yakasında karşılaştıkları ortak zorluklar ve AB’nin Mısır’daki çeşitli sektörlerin tanık olduğu kalkınma sürecine katılımı düşünüldüğünde, Avrupa Birliği ve kurumlarının, karşılıklı saygı ve iş birliğine odaklanan Mısır siyasetindeki önemli konumunu vurguladı. Cumhurbaşkanı, gelecekte de iki taraf arasındaki aktif iletişimi sürdürmeyi istediğini belirtti.
Açıklamaya göre, AB Komiseri, Avrupa tarafının Mısır’ın uluslararası ve bölgesel olarak sahip olduğu siyasi ağırlığın yanı sıra Arap ve Avrupa dünyaları arasındaki bağlantı olması, Orta Doğu ve Afrika kıtasında güvenlik ve istikrarı koruma konusundaki rolü ışığında, iki tarafın Akdeniz bölgesel komşuluğuna katılımı da göz önüne alarak, Mısır ile geleneksel ortaklığı geliştirme ve derinleştirme konusundaki ilgisini dile getirdi.
Toplantıda ayrıca Mısır ile Avrupa Birliği arasındaki ilişkinin siyasi, ekonomik ve kalkınma boyutları açısından çeşitli yönleri gözden geçirildi. İki taraf arasındaki kurumsal iş birliğindeki genel gelişmelere karşı memnuniyet ifade edildi. Ortak koordinasyonun sürdürülmesinin önemini vurgulanırken, ortak çıkarlar ve zorluklar ışığında aralarındaki dostane ilişkileri ve bu konuda karşılıklı diyaloğu güçlendirilmesi konusundaki kararlılık dile getirildi. Toplantıda, başta Rusya-Ukrayna krizi olmak üzere uluslararası ve bölgesel konulardaki gelişmeler ve bunların başta enerji ve gıda sektörleri olmak üzere küresel düzeydeki ekonomik yansımalarına da değinildi.
Toplantıda ayrıca, Filistin meselesi ve önümüzdeki dönemde Mısır ile AB arasında, Mısır’ın yeniden inşa girişimini tamamlama kapsamında, Gazze Şeridi’ndeki yaşam ve hizmet koşullarını iyileştirme çabalarına yönelik ortak koordinasyon yolları hakkında da görüş alışverişinde bulunuldu.
Sözcü AB Komiseri’nin Mısır’ın yasadışı göçle mücadele çabalarını övgüde bulunduğunu ve AB’nin bu konudaki çabaları ve 2016’dan bu yana yasadışı göç vakalarını durdurması ve özellikle de bölgedeki başarılı bir model olarak, tüm temel haklara sahip farklı milletlerden 6 milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yapması nedeniyle Mısır’ın çabalarını takdir ettiğini aktardı.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.