Türkiye, Ukrayna ve Rusya’dan uluslararası pazarlara tahıl ve gübre ihracatının yapılmasını kolaylaştırmak amacıyla yoğun diplomatik çalışmalar yürüttüğünü duyurdu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile beraberindeki bir askeri heyet, söz konusu çalışmalar kapsamında çarşamba günü Ankara’yı ziyaret edecek.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ülkesinin, küresel bir gıda krizinin yaşanmasını önlemek amacıyla Ukrayna ve Rusya’dan uluslararası pazarlara tahıl ve gübre ihracatı yapılmasını kolaylaştırmak için yoğun bir diplomatik faaliyet gerçekleştirdiğini söyledi. Kalın, Rusya Dışişleri Bakanı’nın Karadeniz limanlarından tahıl ihracatı için güvenli bir ticaret koridorunun kurulmasını görüşmek üzere çarşamba günü Ankara’yı ziyaret edeceği bilgisini verdi. Ziyaret sırasında önemli kararların alınabileceğini belirten İbrahim Kalın şu ifadeleri kullandı:
“Sayın Lavrov’un Türkiye'ye yapacağı ziyaretten sonra bizim beklentimiz, kısa sürede bu konunun farklı boyutlarını hızlı bir şekilde ele almak, bunları bir karara bağlayarak, belli bir protokol ve mutabakat zaptı çerçevesinde bu operasyonu bir an önce başlatmaktır.”
Kalın dün gerçekleştirdiği basın toplantısında, küresel çapta bir gıda krizini önlemek için Ukrayna ve Rusya’dan tahıl ve gübrelerin uluslararası pazarlara aktarılmasının önemli olduğunu, ülkesinin bu yönde büyük bir diplomatik çaba sarf ettiğini vurguladı. Kalın szleirni şöyle sürdürdü:
“Şu an Karadeniz ve Azak Denizi limanları üzerinden bu tahıl ürünlerinin boğazlardan geçirilerek uluslararası piyasaya ulaştırılması, ekonomik açıdan da fiziki olarak da en makul, en fizibil opsiyon olarak görülüyor. Tabii ki Ukrayna tarafının Odesa limanlarındaki mayınların temizlenmesiyle ilgili bir çalışması olacak. Ama bunun karşılığında, bu limanlara Rus gemilerinin girmemesi yönünde birtakım haklı güvenlik beklentileri var. Ayrıca bu gemilerin gidiş gelişlerinin koordine edilmesi, Türkiye, Ukrayna, Rusya ve BM arasında oluşturulacak bir mekanizma ile bunun gözlemlenmesi ve bu koordinasyonun yapılması için de istişarelerimiz devam ediyor. Şu ana kadar genel olarak olumlu bir havanın olduğunu söyleyebilirim.”
Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar geçen hafta cuma günü yaptığı açıklamada, Rusya’nın ülkesinden ‘çaldığı’ tahılları alanlar arasında Türk alıcıların da bulunduğunu ve sorumluların tespit edilip yakalanması için Türk makamlarından yardım talep ettiklerini söyledi. Bodnar, Rusya’nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım’dan çok miktarda çalıntı tahıl sevkiyatları yaptığını ve Kiev’in bu olayın faillerini tutuklamak için Türkiye ve Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı (Interpol) ile birlikte çalıştığını kaydetti.
Dünya buğday arzının neredeyse üçte biri Rusya ve Ukrayna’dan sağlanıyor. Ayrıca Rusya büyük miktarlarda gübre, Ukrayna da mısır ve ayçiçek yağı ihraç ediyor. Ancak Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından yapılan tahıl sevkiyatları, Rusya’nın savaş başlatmasından bu yana durdu. Bu limanlarda tahmini 20 milyon ton tahıl mahsur kaldı.
İsveç ve Finlandiya meselesi
Yakın bir bağlamda, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği başvurularını sunmaları ve haziran sonunda Madrid’de yapılacak NATO Zirvesi’ne beklenen katılımları hakkında yorumda bulunan İbrahim Kalın, bir kez daha iki ülkenin Türkiye’nin terörle mücadele konusundaki endişelerinin ele almaları gerektiğini vurguladı. Kalın konuya dair şunları söyledi:
“İsveç ve Finli muhataplarımıza beklentilerimizi, endişelerimizi ve taleplerimizi (heyetlerinin geçen ayki Ankara ziyareti sırasında) açık ve net bir şekilde, yapıcı bir tutum içerisinde ama çok kararlı bir şekilde ilettik. Özellikle terörle mücadele konusunda bu ülkelerde PKK/PYD/YPG veya FETÖ gibi terör örgütlerinin mevcudiyeti hakkındaki konumumuzu açık bir şekilde ifade ettik.”
Sözcü, bu sözlerinde yetkililerin 15 Temmuz 2016’da Türkiye’de gerçekleşen başarısız darbe girişimini düzenlemekle suçladığı Fethullah Gülen’e bağlı örgüte işaret etti.
Kalın ayrıca şunları söyledi:
“İki ülkeye bilgi, belge ve bütün görselleriyle söz konusu örgütlerin oradaki yapılanmalarını paylaştık. Burada para toplayan, Türkiye aleyhine faaliyet yapan, eleman devşiren, terörist faaliyetleri organize eden kişi ve kuruluşlara karşı açık ve net tavır almaları gerektiğini ifade ettik. Görüşmeler devam ediyor ancak Türkiye henüz karşı taraftan bu konudaki kaygılarını giderecek somut bir yanıt alamadı. Türkiye'nin güvenlik endişeleri ele alınmadan ilerleme olmaz.”
Kalın, ülkesinin, NATO stratejik kavramlar belgesinin yanı sıra gelecekteki zorluklara karşı tutumlarının belirleneceği, yaklaşan NATO Liderler Zirvesi’nin başarılı bir şekilde tamamlanmasını sağlamak için son derece büyük bir çaba gösterdiğini vurguladı.