Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti

ÖDBG, siyasi süreçle ilgili toplantıya çok sayıda devrik rejim yanlılarının davet edildiğine dikkat çekti.

Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti
TT

Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti

Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti

Sudan muhalefeti Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), üçlü mekanizmanın bugün (salı) başkent Hartum’da sivil ve askeri aktörlerin katılımıyla düzenleyeceğini açıkladığı toplantıyı boykot etme kararı aldığını duyurdu. ABD'nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee orduyu siyasi faaliyetlerden uzaklaştırma şartına bağlı olduklarını açıkladı.
ÖDBG Yürütme Ofisi Üyesi Vasık el-Berir, dün Milli Ümmet Partisi’nin Omdurman kentindeki parti binasında düzenlediği basın toplantısında ÖDBG’nin açıklamasını okudu.
Sudan’da yönetim krizini çözmek amacıyla Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika'da Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi’nin (IGAD) bir araya gelerek oluşturduğu üçlü mekanizmanın bugün Hartum’da düzenleme çağrısında bulunduğu toplantıya değinen Berir, ÖDBG’nin bu toplantıya katılmayacağını duyurdu. Berir, “Bu toplantıya devrik rejim yanlılarının doldurulmasının yanı sıra bu darbeyi sonlandırma konusundaki temel krizle ilgilenmiyor” dedi.
ÖDBG’nin açıklamasında “Herhangi bir siyasi sürecin, devrim ve direniş güçlerinden olan ana aktörlerle istişare edilerek yürütülmesi ve böyle bir süreçten önce uygun bir ortam hazırlanması için pratik adımların atılması gerektiği” ifade edildi. Açıklamada ayrıca ÖDBG’nin, silahlı mücadele güçleri ile demokratik geçiş taraftarı olan aktörlerin katıldığı kapsamlı bir siyasi süreçten yana olduğu belirtildi.
Berir, basın toplantısında, “ÖDBG, üçlü mekanizmaya ve ABD’li yetkiliye, askerlerin olağanüstü hali kaldırmasına rağmen istişareye ortam hazırlayacak adımlara bağlı kalmadığını, göstericilere karşı şiddet ve gerçek mermilerin kullanılmaya devam edildiğini, yerleşim bölgelerine ve sağlık tesislerine yönelik baskınların olduğunu, askeri otoritenin sivilleri korumakta başarısız olduğunu ve ayrıca tüm tutukluların serbest bırakılmasını aksine yenilerinin tutuklandığını bildirdi. ÖDBG daha önce tutukluların serbest bırakılması ve şiddetin son bulması için üçlü mekanizmayla beraber çalışacak mekanizmalar oluşturulmasını talep etmişti” ifadelerini kullandı.
ÖDBG’nin açıklamasında, BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Peretz, AfB Temsilcisi Muhammed el-Hasan Lebat, IGAD Sudan Temsilcisi İsmail Vais ve ABD'nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee’nin katılımıyla düzenlenen toplantıda, ülkedeki güncel siyasi gelişmelerin ve ÖDBG’nin siyasi süreç karşısındaki pozisyonun konuşulduğu belirtildi.
Phee, üçlü mekanizmanın, krizin çözümü için Sudanlı taraflar arasında kolaylaştırmaya çalıştığı görüşmelerde mesafe kat edilmesini sağlamak amacıyla 5 gün sürecek ziyaret kapsamında dün Sudan’a gitti. Sudan ordusunun 25 Ekim’de yönetime el koymasından bu yana ülkede siviller ile askerler arasında yönetim kriz yaşanıyor.
ÖDBG, Phee ile görüşmede, askeri yönetime son verecek, tamamen sivil otoritenin liderliğinde gerçek bir demokratik dönüşümü inşa edecek, orduyu siyasetten uzak tutacak, profesyonel tek bir ordu kurulması için kapsamlı güvenlik reformu gerçekleştirecek ve herhangi bir siyasi sürecin merkezine adalet ilkesini yerleştirecek bir siyasi süreç için çabaladığını belirterek, böyle bir sürecin inşa edilebilmesi için sürecin, sonuç almayı garanti edecek şekilde tasarlanması gerektiğini vurguladı.
ÖDBG’nin açıklamasında, “ÖDBG tüm bölgesel ve uluslararası aktörlerle birlikte Sudan halkının beklentilerini gerçekleştirmek için çalışmaya devam edecek” denildi.
Öte yandan Washington tüm Sudanlı aktörleri demokrasiye geçişin ve ekonomik istikrarın yeniden sağlanması için üçlü mekanizmanın sunduğu fırsatı değerlendirmeye teşvik ederek, Sudan halkının demokrasiye ulaşma konusundaki beklentilerini destekleme taahhüdüne bağlı olduğunu vurguladı.
Milli Ümmet Partisi ve Demokratik Birlik Partisi, yaptıkları ortak açıklamada, diyaloğun ulusal bir mekanizma üzerinden sadece Sudanlı taraflar arasında yapılması konusunda anlaşmaya vardıklarını ilan etti. İki parti, Sudan’daki krize çözüme bulmak için siyasi süreci kolaylaştırma görevi üstlenen bölgesel ve uluslararası toplumun işbirliğini memnuniyetle karşıladığını kaydetti.
İki parti ayrıca ülkede birliği, barışı, kapsamlı adaleti ve tam bir demokratik dönüşümün gerçekleşmesi için tüm siyasi partileri safları birleştirmeye ve hayati öneme sahip milli meseleler üzerinde uzlaşmaya çağırdı.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.