Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti

ÖDBG, siyasi süreçle ilgili toplantıya çok sayıda devrik rejim yanlılarının davet edildiğine dikkat çekti.

Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti
TT

Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti

Sudan muhalefeti askeri yetkililerle doğrudan müzakerelere katılmayı reddetti

Sudan muhalefeti Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), üçlü mekanizmanın bugün (salı) başkent Hartum’da sivil ve askeri aktörlerin katılımıyla düzenleyeceğini açıkladığı toplantıyı boykot etme kararı aldığını duyurdu. ABD'nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee orduyu siyasi faaliyetlerden uzaklaştırma şartına bağlı olduklarını açıkladı.
ÖDBG Yürütme Ofisi Üyesi Vasık el-Berir, dün Milli Ümmet Partisi’nin Omdurman kentindeki parti binasında düzenlediği basın toplantısında ÖDBG’nin açıklamasını okudu.
Sudan’da yönetim krizini çözmek amacıyla Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan'daki Entegre Geçiş Yardım Misyonu (UNITAMS), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika'da Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi’nin (IGAD) bir araya gelerek oluşturduğu üçlü mekanizmanın bugün Hartum’da düzenleme çağrısında bulunduğu toplantıya değinen Berir, ÖDBG’nin bu toplantıya katılmayacağını duyurdu. Berir, “Bu toplantıya devrik rejim yanlılarının doldurulmasının yanı sıra bu darbeyi sonlandırma konusundaki temel krizle ilgilenmiyor” dedi.
ÖDBG’nin açıklamasında “Herhangi bir siyasi sürecin, devrim ve direniş güçlerinden olan ana aktörlerle istişare edilerek yürütülmesi ve böyle bir süreçten önce uygun bir ortam hazırlanması için pratik adımların atılması gerektiği” ifade edildi. Açıklamada ayrıca ÖDBG’nin, silahlı mücadele güçleri ile demokratik geçiş taraftarı olan aktörlerin katıldığı kapsamlı bir siyasi süreçten yana olduğu belirtildi.
Berir, basın toplantısında, “ÖDBG, üçlü mekanizmaya ve ABD’li yetkiliye, askerlerin olağanüstü hali kaldırmasına rağmen istişareye ortam hazırlayacak adımlara bağlı kalmadığını, göstericilere karşı şiddet ve gerçek mermilerin kullanılmaya devam edildiğini, yerleşim bölgelerine ve sağlık tesislerine yönelik baskınların olduğunu, askeri otoritenin sivilleri korumakta başarısız olduğunu ve ayrıca tüm tutukluların serbest bırakılmasını aksine yenilerinin tutuklandığını bildirdi. ÖDBG daha önce tutukluların serbest bırakılması ve şiddetin son bulması için üçlü mekanizmayla beraber çalışacak mekanizmalar oluşturulmasını talep etmişti” ifadelerini kullandı.
ÖDBG’nin açıklamasında, BM Sudan Özel Temsilcisi Volker Peretz, AfB Temsilcisi Muhammed el-Hasan Lebat, IGAD Sudan Temsilcisi İsmail Vais ve ABD'nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly Phee’nin katılımıyla düzenlenen toplantıda, ülkedeki güncel siyasi gelişmelerin ve ÖDBG’nin siyasi süreç karşısındaki pozisyonun konuşulduğu belirtildi.
Phee, üçlü mekanizmanın, krizin çözümü için Sudanlı taraflar arasında kolaylaştırmaya çalıştığı görüşmelerde mesafe kat edilmesini sağlamak amacıyla 5 gün sürecek ziyaret kapsamında dün Sudan’a gitti. Sudan ordusunun 25 Ekim’de yönetime el koymasından bu yana ülkede siviller ile askerler arasında yönetim kriz yaşanıyor.
ÖDBG, Phee ile görüşmede, askeri yönetime son verecek, tamamen sivil otoritenin liderliğinde gerçek bir demokratik dönüşümü inşa edecek, orduyu siyasetten uzak tutacak, profesyonel tek bir ordu kurulması için kapsamlı güvenlik reformu gerçekleştirecek ve herhangi bir siyasi sürecin merkezine adalet ilkesini yerleştirecek bir siyasi süreç için çabaladığını belirterek, böyle bir sürecin inşa edilebilmesi için sürecin, sonuç almayı garanti edecek şekilde tasarlanması gerektiğini vurguladı.
ÖDBG’nin açıklamasında, “ÖDBG tüm bölgesel ve uluslararası aktörlerle birlikte Sudan halkının beklentilerini gerçekleştirmek için çalışmaya devam edecek” denildi.
Öte yandan Washington tüm Sudanlı aktörleri demokrasiye geçişin ve ekonomik istikrarın yeniden sağlanması için üçlü mekanizmanın sunduğu fırsatı değerlendirmeye teşvik ederek, Sudan halkının demokrasiye ulaşma konusundaki beklentilerini destekleme taahhüdüne bağlı olduğunu vurguladı.
Milli Ümmet Partisi ve Demokratik Birlik Partisi, yaptıkları ortak açıklamada, diyaloğun ulusal bir mekanizma üzerinden sadece Sudanlı taraflar arasında yapılması konusunda anlaşmaya vardıklarını ilan etti. İki parti, Sudan’daki krize çözüme bulmak için siyasi süreci kolaylaştırma görevi üstlenen bölgesel ve uluslararası toplumun işbirliğini memnuniyetle karşıladığını kaydetti.
İki parti ayrıca ülkede birliği, barışı, kapsamlı adaleti ve tam bir demokratik dönüşümün gerçekleşmesi için tüm siyasi partileri safları birleştirmeye ve hayati öneme sahip milli meseleler üzerinde uzlaşmaya çağırdı.



Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Müzakereler ‘son aşamada’

Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)
Gazze şehrinin merkezinde yer alan ve çok sayıda yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan el-Farabi Okulu'na düzenlenen İsrail saldırısının yol açtığı yıkımı inceleyen Filistinliler, 15 Ocak 2025. (AFP)

Gazze Şeridi'nde 15 ayı aşkın süredir devam eden ve binlerce insanın ölümüne yol açan savaşın ardından bir ateşkes anlaşmasına varılması için yapılan görüşmeler ‘son aşamaya’ geldi.

Donald Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'a dönmesinden birkaç gün önce Doha'da, Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması eşliğinde bir ateşkese varılması için dolaylı görüşmeler yoğunlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed eş-Şenavi'nin açıklamasına göre ABD Başkanı Joe Biden ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi dün yaptıkları telefon görüşmesinde, her iki tarafı da Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için yürütülen müzakerelerde ‘gerekli esnekliği’ göstermeye çağırdı.

ABD ve Mısır ile birlikte ana arabulucu olan Katar, müzakerelerin ‘son aşamalarında’ olduğunu ve bir anlaşmaya varmanın önündeki son engellerin ‘çözüldüğünü’ belirtti, ancak bunların ne olduğunu açıklamadı. Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, “Bunun çok yakında bir anlaşmayla sonuçlanacağından umutluyuz” dedi.

Hamas'a yakın iki kaynak, ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında İsrail'in yaklaşık bin Filistinli tutukluyu serbest bırakması karşılığında Hamas’ın 33 esiri serbest bırakacağını söyledi. AFP'ye konuşan kaynaklardan birine göre serbest bırakma ‘çocuk ve kadınlardan başlayarak gruplar halinde’ gerçekleşecek. Hamas, ‘müzakerelerin bu turunun net ve kapsamlı bir anlaşmayla sona ermesi’ umudunu dile getirdi.

İsrail Hükümet Sözcüsü David Mencer, İsrail'in ilk aşamada ‘33 esirin’ serbest bırakılmasını istediğini ve ‘yüzlerce’ Filistinli tutukluyu serbest bırakmaya hazır olduğunu doğruladı.

‘Zaman tükeniyor’

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenilir kabul edilen Hamas yönetimindeki Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik savaşında çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 46 bin 645'ten fazla Filistinli hayatını kaybetti. İsrail, Gazze Şeridi'ne hava saldırıları düzenlemeye devam ederken, Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı'na göre dün sabaha kadar geçen son 24 saat içinde en az 61 Filistinli yaşamını yitirdi.

ZXCSDFER
Deyr el-Balah'taki İsrail saldırısının ardından Aksa Şehitleri Hastanesi’ne sevk edilen yaralı bir Filistinli çocuk (EPA)

Gazze Şeridi'nde yerinden edilen Nadia Mustafa Madi isimli Filistinli, ateşkes sağlanmasını umut ediyor. Madi, “Enkazın ortasında hayatımı yeniden inşa etmeye hazırım” dedi.

Savaşın patlak vermesinden bu yana, Kasım 2023'ün sonunda sadece bir hafta süren bir ateşkes yapıldı ve o zamandan beri dolaylı müzakereler her iki tarafın da uzlaşmazlığı nedeniyle engellendi. Bununla birlikte, Donald Trump'ın seçimden önce esirlerin serbest bırakılmaması halinde bölgeyi ‘cehenneme’ çevirme sözü vermesinin ardından, Gazze Şeridi'nde halen tutulan esirlerin serbest bırakılması ve ateşkese varılması için uluslararası baskı arttı.

CDVFGTHYJ
Han Yunus'taki bir yardım noktasından yiyecek almak için mücadele eden Filistinliler (AP)

Gazze Şeridi’nde tutulan esirlerden Carmel Gat'ın akrabası Jill Dickman, dün akşam Kudüs'te düzenlenen miting sırasında şunları söyledi: “Zamanımız tükeniyor… Hayatta olan esirler eninde sonunda ölecek. Şimdi harekete geçmeliyiz.”

‘Tampon bölge’

İsrailli bir yetkiliye göre anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin müzakereler, ilk aşamanın yürürlüğe girmesinden sonraki ‘on altıncı gün’ başlayacak. Şarku’l Avsat’ın Times of Israel'den aktardığı habere göre ikinci aşamada ‘kalan esirlerin, erkek askerlerin, askerlik çağındaki erkeklerin ve öldürülen esirlerin cesetlerinin serbest bırakılması’ ele alınacak.

“Hedefe yakınız ama henüz orada değiliz” diyen İsrailli yetkili, İsrail'in ‘ölü ve diri tüm esirler iade edilene kadar’ Gazze Şeridi'nden ayrılmayacağını vurguladı. İsrail medyası da ilk aşamanın uygulanması sırasında İsrail'in Gazze Şeridi'nde bir ‘tampon bölge’ oluşturmasına izin verileceğini bildirdi. AFP'ye konuşan Hamas'a yakın bir kaynağa göre İsrail ordusu, ‘Gazze Şeridi'nin 800 metre içinde, güneyde Refah'tan kuzeyde Beyt Hanun'a kadar uzanan bir şeritte’ kalacak.

İsrailli yorumculara göre Netanyahu nihayetinde kabinesindeki aşırı sağcı bakanların ateşkes aleyhindeki baskılarını görmezden gelmeye karar verdi. İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar Roma'dan yaptığı açıklamada, “Esirler konusunda bir anlaşmaya varmak için bizim tarafımızda gerçek bir irade var. Eğer başarılı olursak, hükümette çoğunluk anlaşmadan yana olacaktır” ifadelerini kullandı.

XCDFV
Tel Aviv'deki İsrail Savunma Bakanlığı önünde Gazze Şeridi'nde tutulan esirlerin serbest bırakılması için harekete geçilmesi çağrısında bulunan bir pankart tutan protestocu (AFP)

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün Washington'da yaptığı konuşmada, Gazze Şeridi'ne uluslararası bir güvenlik gücü gönderilmesini ve bu gücün BM gözetiminde olmasını önerdi. Blinken ayrıca, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Filistin Yönetimi'nin gelecekte Gazze Şeridi'ni yönetmesini teklif etti.