Türkiye’nin muhtemel operasyonu öncesinde Suriye’nin kuzeydoğusundaki Rus güçleri alarm durumuna geçti: Bölgeye Pantsir-S1 ve İskender füze sistemleri yerleştirildi

General Chaiko, SDG ile rejim güçleri arasındaki koordinasyonun arttırılması için çaba gösterdi

Tel Rıfat sakinleri çatışmaların tırmanmasından endişe duyuyor. (Şarku’l Avsat)
Tel Rıfat sakinleri çatışmaların tırmanmasından endişe duyuyor. (Şarku’l Avsat)
TT

Türkiye’nin muhtemel operasyonu öncesinde Suriye’nin kuzeydoğusundaki Rus güçleri alarm durumuna geçti: Bölgeye Pantsir-S1 ve İskender füze sistemleri yerleştirildi

Tel Rıfat sakinleri çatışmaların tırmanmasından endişe duyuyor. (Şarku’l Avsat)
Tel Rıfat sakinleri çatışmaların tırmanmasından endişe duyuyor. (Şarku’l Avsat)

Suriye'de faaliyet gösteren Rus güçlerinin komutanı General Alexander Chaiko, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi ile Kamışlı kentindeki askeri havaalanında görüştü. Önde gelen Kürt kaynakları, görüşmede tarafların, Suriye’nin kuzeydoğusuna yönelik muhtemel Türk askeri operasyonunu tartıştığını aktardı.
General Chaiko başkanlığındaki Rus heyetinin, SDG ile bölgedeki rejim güçleri arasında toplantıların ve koordinasyonun arttırılması çağrısında bulunduğu iddia edildi.  
Toplantıda, Kamışlı yetkilileri ile rejim yetkilileri arasında, Fırat’ın doğusundaki bölgelerin ‘muhtemel tehditlere’ karşı korunması için, siyasi ve askeri düzeylerde doğrudan iletişim kurulması ve ‘kapsamlı diyalog’ görüşmeleri gerçekleştirilmesi üzerine odaklanıldı. Rus tarafının, SDG’nin kontrolünde olan bölgelerdeki temas noktalarında rejim güçlerinin arttırılması gerektiğini talep ettiği öne sürüldü.  
Bir Kürt siyasi kaynağa göre, Çarşamba günü gerçekleşen görüşmede SDG lideri Mazlum Abdi, SDG ve ‘Özerk Yönetim’ ile rejim arasında diyaloğun arttırılmasına ve ‘muhtemel tehditlere’ karşı, Rus-Suriye askeri güçleriyle koordinasyon ve ortak çalışma düzeyinin yükseltilmesine hazır olduklarını ifade etti. 
Özerk Yönetim olarak 2019’da Moskova ve Ankara arasında imzalanan Soçi Anlaşması’na uyduklarını savunan Abdi, Rus heyetinden, Türkiye’yi ilgili taraflar arasında imzalanan anlaşmanın şartlarına uyması için ikna etmelerini talep etti. 

Rus ordusundan takviye
Rus ordusu, Haseke’ye bağlı Tel Tamir’in kuzeybatısındaki Abkar bölgesindeki üssüne askeri sevkiyat gerçekleştirdi. Çok sayıda Rus helikopterinin eşlik ettiği konvoyda tanklar, zırhlı araçlar, radar sistemleri, uçaksavarlar ve hava savunma sistemleri yer aldı. Ayrıca Ruslar bölgeye orta menzilli hava savunma sistemi Pantsir-S1 ve İskender füze sistemleri yerleştirdi. Rus ordusu bu ayın başında Kamışlı Havaalanına da Pantsir-S1 sistemlerini yerleştirmişti. Halk Savunma Birlikleri’nden (YPG) bir sorumlu, Rusların bölgedeki mevzilerini güçlendirmesinin, Türkiye’nin muhtemel bir operasyonuyla ilgili oluşacak tehditlerle mücadele kapsamında gerçekleştiğini ileri sürdü.  
Öte yandan Tel Tamir ve Haseke’nin kuzey kırsalında Rus helikopterlerinin yoğun uçuşlar gerçekleştirdiği gözlendi. Rus uçakları ve helikopterleri, Kamışlı, Amude, Derbesiye ve Ra’sul Ayn beldelerinde alçak irtifadan uçuşlar gerçekleştirdi. Bu bölgelerde SDG ile Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu arasındaki temas noktaları dikkat çekiyor. Bu arada Rusya dün Fırat’ın doğusundaki bölgelerde hava destekli kara devriyeleri düzenledi. Bir önceki gün Kamışlı kırsalında Türk-Rus ortak devriyeleri iki Rus helikopterinin eşliğinde görev yapmıştı. Sekiz zırhlı araç içinde yaklaşık 50 askerin görev aldığı devriyede, yüz kilometrelik bir alan kontrol edildi.
Halep’in doğu kırsalındaki Münbiç Türkiye Silahlı Kuvvetleri ve Suriye Milli Ordusu’nun başlıca hedefleri arasında. SDG’den bir kaynak, Ankara’nın desteklediği Suriyeli muhaliflerin bu ayın başından beri, 12 köydeki noktalara yaklaşık 450 top atışı gerçekleştirdiğini iddia etti. Özerk yönetime bağlı, Münbiç Konseyi sözcüsü Şerfan Derviş, ‘’Kırati, Tuhar, Hulvanci, Yaşlı ve Şeyh Nasır’daki mevzilerden, Münbiç’in Hoşyeri, Cat, Tuhar, Avn Dat, Hamra ve Arime köylerine yönelik havan topları ve ağır silahlarla rastgele atışlar yapılıyor. Köylülerin tarım arazileri zarar gördü, korku ve panik nedeniyle evlerini terk edenler oldu’’ dedi.  

Arap aşiretlerinden BM'ye çağrı
Bu arada Münbiçli bazı Arap aşiretlerinin liderleri, bölgedeki aktivistlerin ve yerel haber kanallarının sitelerinde yer alan açıklamalarında, Birleşmiş Milletler’e (BM) bölgede ateşkes ilan etmesi ve Türkiye’nin olası askeri operasyonunu engellemesi çağrısında bulundu. Açıklamayı imzalayanlardan biri olan Asidi aşireti lideri Şeyh Muhammed Sadık el-Asidi, Şarku’l Avsat muhabirine, ‘’Münbiç’te sadece Kürtlere yönelik bir tehdit söz konusu değil, burada Hristiyanlar ve Araplar da tehdit altında. Türkiye bir operasyon başlatırsa büyük bir insani felaket yaşanır’’ dedi. Ebu Sultan aşireti liderlerinden İbrahim İlyas da muhtemel askeri operasyona karşı çıkarak, ‘’Biz dış müdahalelere karşıyız, birleşik ve bir bütün olarak Suriye topraklarının bağımsızlığını, tüm Suriyelilerin barış içinde birlikte yaşamasını savunuyoruz’’ ifadesini kullandı. 



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”