Elon Musk'ın Starlink'i Rusya - Ukrayna savaşını nasıl etkiledi?

Uydu interneti hem dijital ortamda hem de cephede etkili oldu

Elon Musk, savaşın ikinci gününde Starlink terminallerini Ukrayna'ya ışık hızıyla göndermişti (Reuters)
Elon Musk, savaşın ikinci gününde Starlink terminallerini Ukrayna'ya ışık hızıyla göndermişti (Reuters)
TT

Elon Musk'ın Starlink'i Rusya - Ukrayna savaşını nasıl etkiledi?

Elon Musk, savaşın ikinci gününde Starlink terminallerini Ukrayna'ya ışık hızıyla göndermişti (Reuters)
Elon Musk, savaşın ikinci gününde Starlink terminallerini Ukrayna'ya ışık hızıyla göndermişti (Reuters)

Elon Musk'ın uydu interneti Starlink, Rusya - Ukrayna savaşında hem cephede hem de dijital ortamda etkili oldu.
ABD'nin ünlü Politico dergisine konuşan ve kendini Oleksiy olarak tanıtan Ukraynalı bir asker, Starlink'i iletişim ve saldırı amaçlı kullandıklarını söyledi.
İzyum şehrindeki cephede savaşan Oleksiy, havan saldırısı planlarken ya da son dakika emirlerini almak için üsleriyle iletişim kurarken Starlink uydularından faydalandıklarını belirtti.
Ukrayna ordusundaki 93. Mekanize Piyade Tugayı'nda görev yapan asker, Rus bombardımanı nedeniyle şehrin telefon şebekesi çöktüğünde, yine Starlink aracılığıyla yakınlarıyla iletişim kurabildiklerini ifade etti.
Haberde, Ukrayna'daki drone'ların Starlink uydularını kullanarak Rus hedeflerini bombaladığı, istila altındaki şehirlerde mahsur kalanların uydular sayesinde iletişime geçebildiği, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin de Starlink sayesinde takipçileriyle ve siyasi liderlerle kesintisiz şekilde iletişim kurabildiği belirtildi.
ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı Defense Innovation Unit şirketinden Tuğgeneral Steve Butow, Starlink uydularına dair "Bunlar stratejik olarak Putin'in enformasyon kampanyasını tamamen yok etti. Bugüne kadar bir kez bile Zelenski'yi susturamadı" dedi.
Ukrayna Başbakan Yardımcısı Mikhailo Fedorov, "Elimizde 11 binden fazla Starlink uydusu var. Bunlar her gün bize her cephedeki mücadelemizde destek oluyor. Elektriğimiz ya da sabit internet hattımız olmasa bile Starlink'i kullanan jeneratörlerimiz sayesinde Ukrayna'daki herhangi bir bağlantıyı yeniden aktif hale getirmeye hazırız" ifadelerini kullandı.
Öte yandan Musk, 5 Haziran'daki bir Twitter gönderisinde Ukrayna'ya 15 bin Starlink gönderildiğini açıklamıştı.  
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta verdiği askeri operasyon emriyle başlayan savaşın 108. gününde de çatışmalar devam ediyor.
Dijital Dönüşüm Bakanı Fedorov, 26 Şubat'ta Twitter hesabından Musk'la iletişime geçerek Starlink uydusu göndermesini istemiş, SpaceX CEO'su da iki gün sonra uyduları göndermişti.
Ayrıca haberde, Alçak Dünya Yörüngesi'nde (ADY) takımyıldız olarak yer alan Starlink uydularının saldırılara karşı dayanıklı olduğuna, sistemi hedef alan kişilerin bağlantıyı kesebilmek için bütün uydu istasyonlarını aynı anda devredışı bırakması gerektiğine dikkat çekildi.
Geçen ay Musk, Twitter hesabındaki bir paylaşımında Kremlin'in Starlink sistemlerine düzenlediği siber saldırıları artırdığını, SpaceX'in de uyduların kodlarını defalarca yeniden yazarak saldırılara karşı önlem aldığını duyurmuştu.
SpaceX, Ukrayna'ya gönderilen Starlink sisteminin neredeyse tamamının özel kaynaklardan fonlandığını belirtmişti. Ukrayna'da yaklaşık 15 milyon dolarlık bir sistem olduğu düşünülürken, aylık 110 dolarlık internete erişim ücretinin şirket tarafından karşılandığı da açıklanmıştı.
Öte yandan ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı, Ukrayna'ya göndermek için nisanda SpaceX'ten 1300 Starlink uydu çanağı satın aldığını açıklamıştı. Böylelikle savaşta kullanılan Starlink sistemine ABD yönetimi tarafından da yatırım yapıldığı anlaşılmıştı.

Independent Türkçe, Politico, Washington Post, Business Insider



5 soruda Sinaloa Karteli'nin iç savaşı

Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
TT

5 soruda Sinaloa Karteli'nin iç savaşı

Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)
Jalisco Yeni Nesil Karteli de rakibinde Eylül 2024'te patlak veren iç savaşa müdahil oldu (Reuters)

Meksika'nın Sinaloa eyaleti pazartesi günü yine bir vahşete sahne oldu. 

Kafası kesilip bir viyadüğe asılan kişilerin 4 cesedi korku salsa da bu, daha büyük bir katliamın parçasıydı. Yakınlardaki bir otomobilde 16 cansız beden daha bulundu.

Bu olay üzerine New York Times, Sinaloa Karteli'nin iç savaşını mercek altına aldı.

Ölümcül uyuşturucu fentanille mücadelede Meksika devletini de yanına alan ABD'nin karşısında gücünü korumaya çalışan kartelin mücadelesinin yeraltı dünyasının geleceğini belirleyeceği belirtildi.

Sinalao Karteli nedir?

Fentanil gibi ABD için ulusal güvenlik sorunu haline gelen uyuşturucuların kitlesel üretimini üstlenen kartel, yıllar boyunca yalnızca yerel değil, dünyanın diğer yerlerindeki çetelere de bir çatı oldu.

Uyuşturucu kaçakçılığı ve para aklamanın yanı sıra insan kaçakçılığı, göçmen kaçırma, yakıt hırsızlığı, kaçak ağaç kesme gibi çeşitli faaliyetler yürütüyorlar. 

Sinalao Karteli'ni El Mayo diye bilinen Ismael Zambada Garcia'yla birlikte kuran El Chapo lakaplı Joaquin Guzmán Loera, halihazırda ABD'de müebbet hapis cezasını çekiyor. 

Öncesinde çamaşır sepeti içinde saklanıp hapisten kaçarak dünya çapında tanınmıştı.

İç savaş nasıl başladı?

2024 yazında El Chapo'nun oğullarından biri Zambada'yı kaçırarak ABD'ye teslim etti. 

Los Chapitos diye bilinen oğulların bu ihaneti, gerginlikleri büyüterek karteli iç savaşa sürükledi. 

Joaquín Guzmán López ve Ovidio Guzmán López babaları gibi ABD'de hapiste. 

Kardeşleri Ivan Guzmán Salazar ve Jesus Alfredo Guzmán Salazar, Los Chapitos'u yönetiyor. 

Babalarının 2016'da yakalanması sonrasında fentanil işini büyüterek başarı kazandılar. 

Zambada'ya sadık kalan ekipse Los Mayos hizbinde. Bu ekip gizliliğe verdiği önem ve stratejik ittifaklarla dikkat çekiyor. 

Daha disiplinli ve pragmatik görülen Los Mayos geleneksel uyuşturucu kaçakçılığı yöntemlerine bağlı.

Sinalao Karteli'nin rakipleri kim?

2009'da kurulan Jalisco Yeni Nesil Karteli, Sinaloa'nın en dişli rakibi olmayı başardı. 

Meksika ve ABD'li yetkililer, onları en vahşi ve en hızlı büyüyen uluslararası suç örgütlerinden biri diye tanımlıyor. 

fgthy
El Chapo, "bücür" anlamına geliyor (AFP)

Nemesio Oseguera Cervantes önderliğindeki kartel fentanille birlikte kokain, eroin ve metamfetamin kaçakçılığında iddialı. 

Meksika'nın Guerrero, Sonora, Michoacán ve Chiapas gibi eyaletlerinde iki kartel sert bir savaş veriyor.

Meksika ve ABD neler yapıyor?

ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük tarifesi uygulama ve Meksika topraklarına asker gönderme tehditleri üzerine iki ülke kartellere karşı mücadeleyi artırdı.

Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum özellikle Sinaloa eyaletinde binlerce asker görevlendirerek önemli operasyonlara imza attı. Onlarca örgüt yöneticisi yakalandı ve pek çok uyuşturucu laboratuvarı basıldı.

ABD de "yabancı terör örgütü" ilan ettiği kartelleri CIA drone'larıyla takip ederek laboratuvarların yerlerini saptadı. 

Ancak fentanilin herhangi bir mutfakta üretilebilmesi ve ABD'deki yoğun talep, bu önlemleri yetersiz bırakabilir.

Savaşı kim kazanıyor?

Uzmanlar ve yetkililer bu sorunun yanıtında uzlaşamıyor. 

Meksika'nın Los Chapitos hizbindeki pek çok kilit ismi yakalayarak kayda değer darbeler vurduğu söyleniyor. 

Uzmanlar, Los Chapitos'un Jalisco karteliyle yaptığı beklenmedik işbirliğini, çaresiz durumda kalmasına yoruyor. 

Brookings Enstitüsü'nden Vanda Felbab-Brown, bu mücadelenin küresel yansımaları olacağını ve sonucuna göre "yasadışı pazarların yeniden organize edileceğini" söylüyor. 

Felbab-Brown, Sinaloa Karteli için sonun yaklaşmış olabileceğini belirtirken Jalisco Yeni Nesil Karteli'nin yükselişe geçeceği tahminini de yapıyor.

Güvenlik uzmanı Eduardo Guerrero ise El Chapo'nun oğullarının Jalisco'ya büyük imkanlar sunabileceğine işaret ediyor:

Messi'yi kendi futbol takımına getirmek gibi... İki gücü birleştirmek devasa bir küresel üretim kapasitesi anlamına geliyor.

Independent Türkçe, New York Times, AP