Justin Bieber’in muzdarip olduğu Ramsay Hunt Sendromu nedir?

Kanadalı şarkıcı Justin Bieber (AFP)
Kanadalı şarkıcı Justin Bieber (AFP)
TT

Justin Bieber’in muzdarip olduğu Ramsay Hunt Sendromu nedir?

Kanadalı şarkıcı Justin Bieber (AFP)
Kanadalı şarkıcı Justin Bieber (AFP)

Kanadalı şarkıcı Justin Bieber, kulağı ve yüzündeki sinirleri etkileyerek, yüzünün bir tarafını felç eden Ramsay Hunt Sendromu’na yakalandığını açıkladı.
The Independent’ın haberine göre, Kanadalı popstar, Instagram’da takipçilerine teşhisi hakkında bilgi veren bir video yayınladı.
Bieber, yüzünün bir tarafını zar zor hareket ettirebildiğini göstererek, durumun oldukça ciddi olması nedeniyle yaklaşan konserlerini ​​iptal edeceğini söyledi.
Bieber sağlığını yeniden kazanmak için yüz egzersizleri yaptığını, ancak iyileşmesinin yine de zaman alacağını söyledi.
Durumla ilgili kendi deneyimini ise, “Vücudum bana yavaşlamam gerektiğini söylüyor” ifadeleri ile tanımladı.

Ramsay Hunt Sendromu nedir? Ortaya çıkma nedenleri nelerdir?
Ramsay Hunt sendromu, suçiçeği ve zonaya neden olan varicella-zoster virüsünün kulağın yakınındaki bir yüz sinirini enfekte etmesi ve yüzün yarısında hareketin durmasıyla ortaya çıkan nadir bir nörolojik bozukluktur.

Virüsün belirtileri erişkinlerde gizli kalabilirken, bazılarında aniden ve bilinmeyen bir nedenle aktif hale gelerek Ramsay Hunt sendromuna neden olabilir.
Ramsay Hunt sendromu bulaşıcı değildir. Etkileri, bağışıklık sistemi zayıf olanlar için genellikle daha şiddetlidir.

Ramsay Hunt sendromunun belirtileri nelerdir?
Ramsay Hunt sendromunun iki ana belirtisi vardır.
Bunlardan ilki, genellikle kulağın içi ve çevresinde küçük bir döküntüdür.
Diğer ana semptom, etkilenen kulağın aynı tarafında yüz felcidir.
Her iki semptom da sıklıkla aynı anda ortaya çıkar, ancak biri olmadan diğeri alevlenebilir.
Bu sağlık sorununun diğer olası belirtileri arasında kulak ağrısı, işitme kaybı, kulak çınlaması, ağız kuruluğu ve tat değişikliği sayılabilir.

Hastalık nasıl tedavi edilebilir?
Bu sendromu olan kişiler genellikle steroidler ve asiklovir veya valasiklovir gibi antiviral ilaçlarla tedavi edilir.
Bazen güçlü ağrı kesiciler reçete edilir ve yüz felcinden muzdarip olanlar için göze zarar gelmemesi için bir göz bandı verilebilir.
Sinir hasarı nispeten düşükse, çoğu insan birkaç hafta içinde iyileşir. Ancak hasar şiddetliyse, bazı insanlar tamamen iyileşmeyebilir.



Canı sıkılan kapuçin maymunları başka türlerin yavrularını kaçırıyor

Araştırmacılar maymunların kaçırdıkları yavruları "aksesuar" gibi taşıdığını düşünüyor (Brendan Barrett/Max Planck Hayvan Davranışı Enstitüsü)
Araştırmacılar maymunların kaçırdıkları yavruları "aksesuar" gibi taşıdığını düşünüyor (Brendan Barrett/Max Planck Hayvan Davranışı Enstitüsü)
TT

Canı sıkılan kapuçin maymunları başka türlerin yavrularını kaçırıyor

Araştırmacılar maymunların kaçırdıkları yavruları "aksesuar" gibi taşıdığını düşünüyor (Brendan Barrett/Max Planck Hayvan Davranışı Enstitüsü)
Araştırmacılar maymunların kaçırdıkları yavruları "aksesuar" gibi taşıdığını düşünüyor (Brendan Barrett/Max Planck Hayvan Davranışı Enstitüsü)

Erkek kapuçin maymunlarının, aynı adada yaşadıkları başka bir türün yavrularını kaçırmaya başladığı gözlendi. Bilim insanları bu "trendin" arkasında sadece can sıkıntısı olabileceğini düşünüyor.

Panama'nın Jicarón Adası'ndaki kapuçin maymunları, kendilerini tehdit eden bir avcı tür olmadan rahat bir yaşam sürüyor. Beyaz yüzlü bu maymunlar alet kullanma becerileriyle öne çıkıyor. Salyangoz gibi sert kabuklu canlıları taşla kırarak besleniyorlar.

Adadaki popülasyonu yıllardır takip eden araştırmacılar 2022'de ilginç bir görüntüyle karşılaştı. Yüzündeki yara nedeniyle Joker adı verilen bir kapuçin maymunu, sırtında bir uluyan maymun yavrusu taşıyordu. 

Hayvanı yakın takibe alan ekip, daha sonra Joker'i başka yavrularla da gördü. Birkaç ay sonra popülasyondaki diğer genç erkek maymunlar da uluyan maymun yavrularını taşırken kaydedildi. Ocak 2022'den Temmuz 2023'e kadar, 5 genç erkek kapuçinin, 11 farklı uluyan maymun yavrusunu taşıdığı saptandı.

Bilim insanları ilk başta yavruların evlat edinildiğini düşünse de bu davranışın genellikle dişiler tarafından gerçekleştirilmesi ihtimali düşürüyordu. Üstelik kapuçin maymunlarının, kaçırdıkları yavrulara bakıp büyütmek gibi bir derdi yok gibi görünüyordu. 

Araştırmacılara göre yavrulara zarar verme niyetleri de yoktu ancak 4 bebeğin hayatını kaybettiği tespit edildi. Anne sütüne erişimleri olmadığı için diğer yavruların da öldüğü tahmin ediliyor. 

Bulguları hakemli dergi Current Biology'de dün (19 Mayıs) yayımlanan çalışmanın yazarlarından Dr. Brendan Barrett "Görüntülere bakıp ne olacağını bilmemek, yazılmaya devam eden bir korku filmini izlemek gibiydi" diyor. 

Peki kapuçin maymunları yavruları neden kaçırıyor? Özellikle iki türün bu şekilde etkileşime girmediği düşünüldüğünde durum daha tuhaf bir hal alıyor.

Araştırmacılara göre bu sorunun cevabı can sıkıntısı. Max Planck Hayvan Davranışı Enstitüsü'nden makalenin başyazarı Zoë Goldsborough şu ifadeleri kullanıyor:

Jicarón Adası'ndaki koşulların, özellikle de karada yırtıcıların olmaması ve daha fazla boş vaktin, davranışlarda yenilik ve yayılmaya çok elverişli olduğunu düşünüyoruz.

Ekip ayrıca alet kullanan bir popülasyonda böyle bir davranış görülmesinin tesadüf olmayabileceğini, bunun da bir tür kültürel inovasyon olduğunu belirtiyor. 

Goldsborough "Bilim insanları hayvan taksonlarında kültürün kanıtlarını ortaya çıkarmaya devam ediyor ve bir davranış sosyal öğrenme yoluyla bireyler arasında yayılıyorsa kültürel olarak kabul ediliyor" diyerek ekliyor: 

Tanımladığımız yavru taşıma davranışı gerçekten de bu kapuçin grubunun kültürünün bir parçası.

Davranışa can sıkıntısının mı yoksa başka bir şeyin mi yol açtığını belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Ayrıca bu "trendi" başlatan Joker'in de popülasyondaki statüsünü öğrenmek istiyorlar. 

Hayvan refahı ve davranışı uzmanı Dr. Charlotte Burn de Joker'in yalnızlıktan dolayı mı böyle davrandığını ve yavruları kaçırmanın öne çıkmasını sağlayıp sağlamadığını merak ediyor.

Çalışmada yer almayan Dr. Burn "Eğer dışlanmış biriyse, o zaman diğerlerinin neden onun davranışını kopyaladığı daha büyük bir gizem teşkil ediyor" diyor: 

Belki diğerleri de onunla aynı şeyin eksikliğini duyuyordu.

Independent Türkçe, Science Alert, New York Times, Current Biology