UAEA, İran’ı derhal diyaloğa devam etmesi için çağrıda bulundu

UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi (AFP)

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), nükleer anlaşmada sonuca varılmaması nedeniyle yaşanan krizi engellemek için İran’ın diyaloğu sürdürmesi için çağrıda bulundu.
İran, UAEA’nın işbirliği eksikliği nedeniyle Tahran'ı eleştiren bir kararı kabul etmesine yanıt olarak nükleer faaliyetleri için yerleştirilen 27 kamerayı kapatacağını bildirmişti.
UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi, CNN’e verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:
“Burada şu an seninle konuşurken her şey bitti. Bu kameralar, diğer çevrimiçi izleme sistemleriyle birlikte kaldırıldı. Bu oldukça tehlikeli bir durum. Modern tarih, uluslararası görevlilere evlerine dönün demenin iyi olmadığını gösterdi. Bu yola girildiğinde genellikle işler ters teper.”
Grossi, İranlı yetkilileri hızlı bir şekilde müzakere masasına geri dönmeye çağırdı.
Grossi, “Durum ele alınmalı ve birlikte çalışmaya devam etmeliyiz. Çünkü İran’ın refaha kavuşması için umutsuzca ihtiyaç duyduğu güveni kazanmanın tek yolu müfettişlerimize izin verilmesidir” dedi.
UAEA Başkanı, kapalı kameralar ile UAEA’nın İran’ın nükleer çalışmalarının barışçıl olup olmadığına karar verilemeyeceğini, yani İran’ın nükleer bomba çalışmaları yapıp yapmadığının garanti edilemeyeceğini belirtti. Grossi, İran’ın önümüzdeki aylarda kameraları açması halinde kameraların kapalı kaldığı süre zarfında faaliyetlerinin gizli kalacağını ve anlaşmanın boşa çıkabileceğini kaydetti.
UAEA ve İran arasında yaşanan gerginlik, İran ve diğer tarafların 2015 yılında imzaladığı anlaşmanın yeniden yürürlüğe girmesi için çalışmaların yapıldığı bir dönemde gerçekleşti. Anlaşma, İran’ın nükleer çalışmalarının kısıtlanması karşılığında İran’a yönelik yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu.
Grossi, “Alınan bu kararlar ile anlaşmanın yeniden yürürlüğe girmesi daha zorlaştı” dedi.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, 2018 yılında tek taraflı olarak anlaşmadan çekildi ve İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başladı. İran, bir yıl sonra, başta uranyum zenginleştirme olmak üzere taahhütlerinden kademeli olarak geri çekildi.
ABD Başkanı Joe Biden, İran’ın taahhütleri uygulaması koşulu ile anlaşmaya geri döneceğini açıklamıştı. Ancak müzakerelerde yaşanan sorunlar, anlaşmanın başarısız olabileceğini gösteriyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde nükleer anlaşmanın tam olarak uygulanması için diplomasi yolunun geçerli olması gerektiğini belirtti.