Amerikan basını: Kabil düşerken kaçan Afgan yöneticiler, ABD, BAE ve Türkiye'de lüks içinde yaşıyor

Türkiye'deki isimler arasında Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Abdürreşid Dostum ve Eski Ekonomi Bakanı Mustafa Mastur var

Eski Belh Valisi Atta Muhammed Nur gibi üst düzey yetkililer, Dubai'nin Basra Körfezi'ne bakan kısmında yer alan ve "Palmiye Adaları" olarak bilinen lüks bölgeye taşındı (Christophe Viseux / Wall Street Journal)
Eski Belh Valisi Atta Muhammed Nur gibi üst düzey yetkililer, Dubai'nin Basra Körfezi'ne bakan kısmında yer alan ve "Palmiye Adaları" olarak bilinen lüks bölgeye taşındı (Christophe Viseux / Wall Street Journal)
TT

Amerikan basını: Kabil düşerken kaçan Afgan yöneticiler, ABD, BAE ve Türkiye'de lüks içinde yaşıyor

Eski Belh Valisi Atta Muhammed Nur gibi üst düzey yetkililer, Dubai'nin Basra Körfezi'ne bakan kısmında yer alan ve "Palmiye Adaları" olarak bilinen lüks bölgeye taşındı (Christophe Viseux / Wall Street Journal)
Eski Belh Valisi Atta Muhammed Nur gibi üst düzey yetkililer, Dubai'nin Basra Körfezi'ne bakan kısmında yer alan ve "Palmiye Adaları" olarak bilinen lüks bölgeye taşındı (Christophe Viseux / Wall Street Journal)

ABD'nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal (WSJ), eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani döneminde görev yapan üst düzey yetkililerin, yönetim çökmeden farklı ülkelerde lüks evlere taşındığını bildirdi.
WSJ farklı açıklamalardan ve gayrimenkul kayıtlarından yola çıkarak hazırladığı haberinde, ABD birliklerinin ülkeden çekilmesiyle Taliban'ın 15 Ağustos 2021'de başkent Kabil'e girerek kontrolü ele geçirmesinden önce, birçok üst düzey yetkilinin yabancı ülkelerde kendilerine mülk edinmeye başladığını yazdı.
Haberde, eski Afganistan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Abdürreşid Dostum'un Ankara'nın Çankaya ilçesindeki lüks Or-An mahallesinde bir evde oturduğu belirtildi.
Dostum'un evi ne zaman satın aldığının tespit edilemediği ve temsilcisinin WSJ'nin yorum talebine yanıt vermediği de paylaşıldı.
Gani'ninse öncelikle Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) başkenti Abu Dabi'deki 5 yıldızlı St. Regis Hotel'e yerleştiği, daha sonra eşinin BAE'nin kendilerine sağladığı bir villayı seçmesi üzerine buraya taşındığı bildirildi.
BAE, Gani ve ailesinin Afganistan'daki kriz nedeniyle insani yardım kapsamında ülkede ağırlandığını belirtti.
Gani'nin Güvenlik Danışmanı Hamdullah Muhib ve ailesininse Kabil düşmeden önce ülkeyi terk ederek Abu Dabi'deki Shangri-La Hotel'e yerleştiği, buradaki masraflarının da BAE tarafından karşılandığı bildirildi.
BAE, Muhib ve ailesine de insani yardım kapsamında destek sağlandığını belirtti.
Daha sonra Muhib ve ailesinin, ABD'nin Florida eyaletindeki 4 odalı lüks bir müstakil eve taşındığı ifade edildi.
Muhib, WSJ'ye açıklamasında mülklerin kendi adına kayıtlı olmadığını, eşinin sahip olduğu bir şirket üzerinden alındığını belirterek, "Afgan hükümeti adına çalışmak için ekonomik fedakarlıklar yaptım" dedi.
Eski Ekonomi Bakanı Mustafa Mastur ve eski Belh Valisi Atta Muhammed Nur gibi üst düzey kişilerinse Dubai'de evleri olduğu belirtildi.
Lüks Dubai Marina bölgesinde kendisine bir ev yaptırdığı ifade edilen Mastur, açıklamasında buradaki araziyi göreve gelmeden öne satın aldığını söyledi.
Eski ekonomi bakanı, şu anda İstanbul'da bir evde oturduğunu, buradaki evini Taliban yönetimi ele geçirmeden aylar önce satın aldığını ifade etti.
Nur'unsa Dubai'de yer alan ve Palmiye Adalar diye bilinen yapay takımadalarda bir eve taşındığı bildirildi. Eski Belh valisinin temsilcisi, bunun Nuh'un yabancı bir ülkedeki tek gayrimenkulü olduğunu belirtti.
 Eski Afganistan Maliye Bakanı Eklil Ahmet Hakimi'nin de 2018'de görevi bırakmadan önce Kaliforniya'da en az 10 mülk satın aldığı paylaşıldı.
Görevi bıraktıktan sonra Hakimi'nin eşiyle bu mülklerden 8'ini ABD'deki Zala Group adlı bir şirkete transfer ettiği ifade edildi.
Söz konusu 10 mülkün toplamda 10 milyon dolardan fazla değere sahip olduğu bildirilirken, Hakimi, WSJ'nin yorum talebini reddetti.  
Taliban, Afganistan'da yönetimi ele geçirmeden önceki son Maliye Bakanı Halid Payenda'nınsa Washington DC civarında 1 milyon dolar değerinde iki mülkü olduğu belirtildi. Payenda'nın bunlardan birini nakit parayla satın aldığı yazıldı.
Eski maliye bakanı, WSJ'ye açıklamasında ülkeden kaçıp ABD'ye geldiğinde geçinebilmek için bir süre Uber şoförlüğü yaptığını söyledi.
Öte yandan Taliban'ın yönetimi ele geçirmesinin ardından ülkede halihazırda yaşanan insani ve ekonomik kriz daha da derinleşmişti.
ABD tahliye sonrası Afganistan'ın uluslararası bankalardaki hesaplarını bloke etmiş, Afganistan Merkez Bankası'ndaki yaklaşık 9 milyar doları da dondurmuştu.
Independent Türkçe, Wall Street Journal, AP



Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
TT

Putin'e baskı ve ‘nükleer denizaltıların’ konuşlandırılması... Trump'ın çifte uyarısının arkasında ne var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, Moskova'nın alaycı tavırlarına yanıt olarak iki nükleer denizaltıyı ‘uygun bölgelere’ gönderme emri vereceğini açıklayarak, Rusya ile ABD arasındaki güç gösterisinde çıtayı yükseltti.

Trump'ın sosyal medya platformu Truth Social’de yaptığı paylaşım, güvenlik bağlamında alışılmadık bir durum değildi. Şarku’l Avsat’ın The Times gazetesinden aktardığına göre, ABD'nin 71 nükleer denizaltısından yaklaşık 20'si her an denizde görev yapıyor ve özellikle gerginliğin arttığı dönemlerde rutin olarak Rusya'ya yakın bölgelere sevk ediliyor. Ancak olağandışı olan, ABD'nin bunu açıklaması. Bu ise Trump'ın paylaşımının gerçek amacını ortaya koyuyor. Söz konusu paylaşım iki mesaj içeriyor: Birincisi, Trump'ın eylem adamı olduğunu kanıtlamak, ikincisi ise mesaj vermek.

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)

Medvedev'e yanıt ve Putin'e işaret

Trump için bu adım, provokasyona sert tepki verme şeklindeki alışılmış tavrının bir parçası.

Trump, özellikle Rusya'da başkanlık görevinden ayrıldıktan sonra tartışmalı rolüyle tanınan Dmitriy Medvedev'e yanıt veriyordu. Trump'ın Moskova'ya Ukrayna'da ateşkes sağlanması için verdiği süreyi kısaltmasının ardından Medvedev sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Her yeni uyarı bir tehdit ve savaşa doğru adımdır. Rusya ile Ukrayna arasında değil; kendi ülkenle. Uyuyan Joe'nun yolunu izleme!” ifadelerini kullandı.

The Times’ın haberine göre bu açıklamaların amacı, sürekli olarak Üçüncü Dünya Savaşı’nın patlak vereceği konusunda uyarıda bulunan Trump'ı korkutmak. Öyle ki Trump, Oval Ofis'teki meşhur sözlü tartışmada Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ‘kumar oynamakla’ suçlamıştı. Ancak, Rusya'da bile abartılı bir kişilik olarak görülen Medvedev, Trump'ın Putin'e yönelik söyleminin son aylarda giderek sertleştiği göz önüne alındığında, bu mesajın hedefi değil.

ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)

İhtiyatlı eleştiri

Trump, Putin'i giderek daha fazla eleştiriyor, ancak onu doğrudan kışkırtmaktan da kaçınıyor; çünkü aralarında iyi bir dostluk ve iş ilişkisi olduğunu düşünmeye devam ediyor. Bu durum, Medvedev'in pazartesi günü yaptığı açıklamadan açıkça anlaşılıyor. Putin ise Trump'ın barış için belirlediği son tarihi, dün yaptığı paylaşımdan yaklaşık bir saat önce reddetmişti.

Trump kendini usta bir müzakereci olarak görüyor. Bu nedenle, ABD donanmasında başkomutan olarak emrinde bulunan çeşitli gemi türlerini kapsayacak şekilde ‘nükleer denizaltılar’ ifadesini belirsiz bir şekilde kullandı.

ABD'nin 71 adet nükleer denizaltısı varken, bunların 14'ü Ohio sınıfı balistik füze denizaltılarıdır ve 20 adede kadar Trident II füzesi taşıyabilirler. Bu füzeler nükleer başlıklarla donatılabilir. ABD’nin sahip olduğu nükleer silahlı denizaltılardan sekiz ila on tanesi her an dünya çapında devriye görevindedir.

Resim  Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)

Beyaz Saray, Putin'in Trump'ın denizaltılarla ilgili diplomasisinin provokatif olmadığını, Dmitriy Medvedev'in tek bir provokatif açıklaması üzerine nükleer söylemlerin yeniden alevlenmesini önlemek için olduğunu anlayacağına inanıyor. Zira filonun görevi saldırı amaçlı değil; savunma amaçlı.

Müttefiklere yönelik yaptırımlar ve gümrük tarifeleri

Bununla birlikte, Trump'ın Putin'e yönelik söylemi belirgin şekilde sertleşti. Trump geçen hafta, “Yaptıkları şey iğrenç” dedi ve Putin'i ‘yalan söylemekle’ suçladı.

Trump ayrıca, Rus enerjisini satın alanlara ikincil yaptırımlar uygulamakla tehdit etti ve Hindistan'ı yüzde 25'lik genel gümrük vergisiyle hedef aldı. Trump, “Zaten zor durumdaki ekonomilerini birlikte mahvedebilirler” dedi.

Rusya'dan petrol alımına yönelik bu cezai gümrük vergisinin oranını doğrudan açıklamamasına rağmen, nihai gümrük vergisi sistemi ile ilgili görüşmeler kritik aşamaya yaklaşırken, benzer bir yaklaşım daha sonra Çin'e de uygulanabilir.

Rus gazının en büyük alıcısı olmaya devam eden Avrupa Birliği (AB) de yaptırımların hedefinde olabilir. Macaristan, Belçika, Fransa ve Slovakya en büyük ithalatçılar.

Geçtiğimiz günlerde gümrük vergilerini yüzde 15'e düşüren bir ticaret anlaşması imzalayan Trump'ın, Rusya'yı cezalandırması için kendisine baskı yapan Avrupa ülkelerine yaptırım uygulaması ironik olacak, ancak Trump’ın izlediği yol bu.