Avrupa’dan Filistin’e gıda güvenliği için 25 milyon euro destek

Filistin Başbakanı Iştiyye ve Avrupa Komisyonu Başkanı Leyen dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenlediler. (DPA)
Filistin Başbakanı Iştiyye ve Avrupa Komisyonu Başkanı Leyen dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenlediler. (DPA)
TT

Avrupa’dan Filistin’e gıda güvenliği için 25 milyon euro destek

Filistin Başbakanı Iştiyye ve Avrupa Komisyonu Başkanı Leyen dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenlediler. (DPA)
Filistin Başbakanı Iştiyye ve Avrupa Komisyonu Başkanı Leyen dün Ramallah'ta ortak basın toplantısı düzenlediler. (DPA)

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ramallah’ta yaptığı açıklamada Avrupa Birliği'nin (AB) Filistin Otoritesi’ne yaptığı yardımın yaklaşık iki yıllık aranın ardından yeniden başlatıldığını duyurdu. Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye ile düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Leyen, “Tüm zorluklar ortadan kalkmasının ardından AB’nin 2021 tarihli yardımının hızla dağıtılacağını duyurmaktan mutluluk duyuyorum” dedi.
İnsanlara destek olma yolunda yardımların ulaştırılmasının oldukça önemli olduğuna değinen Leyen, Filistin'de gıda güvenliğini desteklemek için acil kısa vadeli 25 milyon euro değerinde bir yardımın ulaştırıldığını duyurdu. Aynı zamanda “Uzun vadede kendi yeteneklerimizi geliştirmek için çalışmalıyız” vurgusunda bulundu.
Barış sürecine değinen Leyen, “AB, Filistin halkının İsrail ile yan yana var olan bağımsız ve demokratik devlet arzusunu sağlayan iki devletli çözüme dayalı barış sürecini yeniden hayata geçirmeye yönelik tüm çabaları memnuniyetle karşılıyor” ifadelerini kullandı. Gazeteci Şirin Ebu Akile’nin ölümü dolayısıyla Filistin Otoritesi liderliğine başsağlığı dileyen Leyen, AB’nin cinayetin koşulları hakkında ‘şeffaf ve bağımsız bir soruşturma’ yürütülmesi çağrısını yineledi.
Otorite’ye yönelik mali destek, son birkaç aydır kapsamlı tartışmalara neden oluyor. Ancak pazartesi günü yapılan oylamada bu yönde bir karar verilmişti. Öncesinde ise Macaristan'ın Filistinlilere yardımın yeniden başlatılması için eğitim müfredatında değişikliğe gidilmesini ısrarı dolayısıyla, yıllık yaklaşık 214 milyon euro değerindeki yardımlar dondurulmuştu. Filistin Otoritesi, AB’nin kendisine yılda 300 milyon euro destek verdiğini, 214 milyonun devlet hazinesine, 85 milyonu ise Birleşmiş Milletler (BM) Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'na (UNRWA) aktarıldığını bildiriyor. Ancak Ursula von der Leyen, yıllık toplamda 600 milyon euro değerinde desteğe dikkat çekti.
Avrupa’dan mali desteğin yeniden sağlanmasının, Filistin hükümetinin mevcut mali krizi çözmesine yardımcı olması bekleniyor. Resmi verilere göre Filistin hükümeti her ay yaklaşık 30 milyon dolar açık ile karşı karşıya. Böyle bir karar, yıl boyu ülke harici yardımlar Filistin hazinesine ulaşan miktarın yüzde 10'unu geçmediği bir zamanda alındı. Krizin dolayısıyla Filistin Otoritesi, yaklaşık 7 aydır çalışanlarına maaşlarını eksik ödemek zorunda kalmıştı.
Filistin Başbakanı Iştiyye ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen söz konusu açıklamalar öncesinde siyasi meseleleri, Avrupa'nın Filistin'e desteğini, aynı zamanda Ukrayna'daki savaşın gıda ve enerji güvenliği üzerindeki sonuçlarını görüştü. Ortak eylem yolları ele alındı. Başbakan Iştiyye konuyla ilgili açıklamasında şunları söyledi:
“Avrupa, Filistin'in Akdeniz üzerinden komşusudur. Akdeniz ve gaz güvenliği hususlarında ortağız. İşgalin sona ermesi yönünde bölgede barış için çalışıyoruz. Başkenti Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletini ve uluslararası meşruiyet temelinde mültecilerin geri dönüş hakkını somutlaştırıyoruz.”
Filistin Başbakanı Iştiyye, Avrupa'yı iki devletli çözümü yok etmeye yönelik adımları durdurma konusunda ekonomik ağırlığını ve İsrail ile ilişkisini ortaya koymaya çağırdığı açıklamasında “Avrupa şu an Filistin’in en önemli bağışçısıdır. Filistin sivil ve güvenlik kurumunu korumak için sağlayacağı yardıma ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı. Avrupa yardımının Batı Şeria, Gazze, C Bölgesi ve Kudüs'teki çeşitli altyapı sektörlerini, teknik ve güvenlik alanlarını, özel sektörü, sivil toplumu ve Ukrayna krizinden kaynaklanan fiyat farkının dengelenmesini kapsayacağına işaret eden Iştiyye, Avrupa'yı Kudüs’ün de dahil edileceği seçimlerin düzenlenmesini sağlamak için İsrail'e baskı yapmaya çağırdı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.