عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Buğday krizi Mısır'a 10 milyar dolarlık ek yük getirdi

Mısır Temsilciler Meclisi ile hükümet arasında yeni bütçedeki fiyat tahminleri konusunda anlaşmazlıklara yol açtı

Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit, buğday ve petrol fiyatlarının yüksek seviyelerde seyretmesi durumunda ülkesinin gelecek mali yılda 10,2 milyar dolar olarak planlanan bütçesine ek bir yük getirebileceğini açıkladı (Reuters)
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit, buğday ve petrol fiyatlarının yüksek seviyelerde seyretmesi durumunda ülkesinin gelecek mali yılda 10,2 milyar dolar olarak planlanan bütçesine ek bir yük getirebileceğini açıkladı (Reuters)
TT
TT

Buğday krizi Mısır'a 10 milyar dolarlık ek yük getirdi

Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit, buğday ve petrol fiyatlarının yüksek seviyelerde seyretmesi durumunda ülkesinin gelecek mali yılda 10,2 milyar dolar olarak planlanan bütçesine ek bir yük getirebileceğini açıkladı (Reuters)
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit, buğday ve petrol fiyatlarının yüksek seviyelerde seyretmesi durumunda ülkesinin gelecek mali yılda 10,2 milyar dolar olarak planlanan bütçesine ek bir yük getirebileceğini açıkladı (Reuters)

Halid el-Menşavi
Son veriler, uluslararası düzeyde buğday fiyatlarındaki yükselişin, Mısır'ın 10 milyar dolar civarındaki yeni bütçesine ek yükler getireceğine işaret etti. Öte yandan yeni bütçede buğday ve petrol fiyatlarına ilişkin tahminler Mısır hükümeti ile Temsilciler Meclisi arasında tartışmalara neden oldu.
Mısır Maliye Bakanı Muhammed Muit, yaptığı son açıklamalarda, buğday ve petrol fiyatlarının şu anki yüksek seviyelerinde kalması durumunda ülkesinin önümüzdeki mali yılda 10,2 milyar dolar olarak planlanan bütçesine ek bir yük getirebileceğini açıkladı. 2023-2022 mali yılında buğday ithalatı için ek üç milyar dolara ihtiyaç olduğunu söyleyen Bakan Muit, yük olarak devletin genel bütçesine ve özel sektöre eşit olarak dağıtılırken, petrol ithalatının ek maliyetinin bütçeye 7,2 milyar dolar ek yük getirtmesinin tahmin edildiğini belirtti.
Öte yandan Mısır hükümeti, Rusya-Ukrayna savaşının fiyatlarda büyük bir artışa neden olmasının ve sonuncusu Hindistan olmak üzere birçok ülkenin buğday ihracatını yasaklamasının ardından buğday kaynaklarını artırmaya ve yurtdışından yaptığı ithalatı azaltmaya yöneldi.
Dünyanın en büyük buğday ithalatçısı olan Mısır, mevcut jeopolitik gerilimler, yerel para biriminin geçtiğimiz Mart ayının başlarından bugüne kadar yüzde 18'in üzerinde değer kaybetmesinin yanı sıra dolar nakit rezervinin azalması çerçevesinde cari yılın bütçesine ek mali yükler ve kısıtlamalar getirdi. Rusya-Ukrayna savaşı başlamadan önce ton başına 238 dolar olan buğday fiyatları, şu anda 500 doları bulurken yaklaşık yüzde 110'luk bir artışla iki katına yükseldi.

Mısır bütçesine ek yükler
Şu an bir ton buğdayın 500 dolar olduğuna dikkati çeken Mısır Maliye Bakanı, bunun son krizden önce uluslararası piyasalardaki buğday fiyatlarının tavan fiyatının iki katından bile fazla olduğunu belirtti. Bakan Muit, Mısır'ın her yıl ithal ettiği 12 milyon ton (kamu ve özel sektör alımları arasında eşit olarak bölünerek) buğdayın ton başına 262 dolar olarak tahmin edilen fiyatındaki artışın maliyetiyle bütçeye ek üç milyar doların üzerinde bir yük getireceğini söyledi.
Petrol fiyatlarına gelince, hükümetin önümüzdeki mali yıl bütçesinde varil başına 60 dolar seviyesinden belirlediği maliyet iki katına çıktı. Mısır, yıllık olarak 120 milyon varil petrol ithal ediyor. Bu da 7,2 milyar Mısır lirası (385 milyon dolar) cari mali yılda bütçeye ek yük getireceği anlamına geliyor.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre, Mısırlı bakan, buğday fiyatlarındaki artışın sadece devlet bütçesine ek bir yük getirmediğini, aynı zamanda daha geniş pazardaki fiyatlar ve yerel para birimi üzerinde de baskı oluşturduğuna dikkati çekti.

İtirazlar
Bu fiyatlar, Mısır Parlamentosu'na sunulan 2022-2023 mali yılı bütçe tasarısında belirtilenlerden daha yüksek. Çünkü söz konusu bütçede buğdayın ton başına tavan fiyatının (mevcut mali yıl için 255 dolardı) 330 dolar olduğu tahmin ediliyordu. Yeni mali yıl bütçesinde petrol fiyatları ise varil başına 80 dolar olarak belirlendi.
Bu tahminler, hükümetin beklentilerinin hükümet alımları için gerçekçi olmayan bütçe tahsislerine yol açtığına inanan bazı milletvekilleri tarafından itirazlarla karşılandı. Tahsisler henüz ön hazırlık niteliğinde ve bütçenin onaylanmasına kadar geçen süre içinde değiştirilebilir. Bu da büyük olasılıkla önümüzdeki Temmuz ayında yeni mali yılın başlamasından önce olabilir.

Yerli buğday ithalatının artması
Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş, temel emtia fiyatlarında önemli artışlara neden olurken Mısır, buğday ihtiyacının genellikle yüzde 80'inden fazlasını Rusya ve Ukrayna'dan ithal ettiğinden savaşın yansımalarından en çok etkilenen ülkelerden biri oldu. Mısır’ın aynı zamanda büyük bir petrol ithalatçısı olması, Kovid-19 salgını sonrası toparlanma döneminde arz ve talep arasındaki dengesizliğin bir sonucu olarak başlayan fiyat baskılarına karşı savunmasız kalmasına neden oluyor. Bu durum, Avrupa’nın, Rusya’dan akaryakıt ithalatına olan bağımlılığını kademeli olarak azaltma kararı almasına neden olan savaşla daha da şiddetlendi.
Mısır hükümeti, geçtiğimiz Mart ayında artan küresel buğday fiyatlarının Mısır’a 15 milyar liraya (802 milyon dolar) mal olacağını açıkladı. Maliye Bakanlığı bu yılki bütçede ton başına tavan fiyatı 255 dolar olarak tahmin ettiğinden, ancak bir ton buğdayın fiyatının 500 dolara ulaşmasından ötürü mevcut mali yılda bütçeye ek yükler getirdi.
Mısır hükümeti aynı zamanda, kendi kendine yeterlilik oranlarını artırma ve ithalata bağımlılığı azaltma planları çerçevesinde buğday ekilen alanları artırmaya çalışıyor. Bu çerçevede çiftçiler için teşvikleri artırmanın yanı sıra siloları genişletmeye ve depolama kapasitelerini artırmaya da odaklandı. Ayrıca yerel buğday arzı fiyatlarına eklenecek 65 liralık (3,47 dolar) istisnai bir artışı onayarak bir ardebin (bir çeşit büyük Mısır tahıl ölçeği olan ardeb 150 kilogram buğdaya eşittir) toplam fiyatını 865 liraya (46,3 dolara) çıkardı.
Çiftçiler planlanan teşvikte bir artış talep ettiler. Çünkü tahıl tüccarları bir ardebi bin liranın (53,5 dolar) üzerinde satın aldı. Mısır'da buğday mahsulü ekili toplam alanın yaklaşık 3,6 milyon feddan (Mısır’da geçerli bir ölçü biri/dönüm) olduğu tahmin ediliyor. Tarım Bakanlığı, iki ay içinde sona erecek olan hasat mevsiminden yaklaşık 10 milyon ton mahsul elde edilmesini bekliyor.
Mısır Silo ve Depolama Şirketi (EHCSS) birkaç gün önce, silolara şu ana kadar yaklaşık 3,9 milyon ton ithal buğday alındığını duyurdu. ​​Bu da tedarik fiyatının ekim mevsiminden önce kararlaştırıldığını gösteriyor. Bu yüzden hükümet, çiftçileri elde ettikleri mahsulü tedarik etmelerini sağlamak amacıyla ardeb başına 65 lira (3,47 dolar) ek bir teşvik sağladı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Lübnan'da tartışmalara yol açan bir İran belgesi: Hizbullah Ulusal Muhafızlara mı dönüşecek?

Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)
Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)
TT
TT

Lübnan'da tartışmalara yol açan bir İran belgesi: Hizbullah Ulusal Muhafızlara mı dönüşecek?

Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)
Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızlarına tamamen dönüştürülmesinin” başlangıcını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor (Reuters)

Denise Rahma Fahri

Son zamanlarda, Lübnan'daki yerel medya kuruluşları, İran Devrim Muhafızlarına yakın bir merkez olan Tahran'daki Savunma Çalışmaları Merkezi'nden sızdırıldığı bildirilen bir İran belgesi yayınladı. Belge Hizbullah adına, Lübnan Cumhurbaşkanı komutasında faaliyet gösterecek “Ulusal Muhafızlara” dönüşmeyi öneriyor ve buna hazır olduğunu ifade ediyor. Belgeye göre, Lübnan Ulusal Muhafızları, “Meçhul Asker Kurumu” bünyesinde bir direniş unsuru ve stratejik yedek kuvvet olarak yer alacak. Belgede belirtildiği üzere, bu “direnişin” sonu değil, silahların devletin elinde olduğu yeni bir dönemin başlangıcı. Hizbullah’a yakın bir kaynak, bu belgeden haberdar olmadığını, şu anda konuya ilişkin belirli bir vizyon bulunmadığını ve meselelerin silah ile ilgili diyaloğun kaderiyle bağlantılı olduğunu belirtse de, Hizbullah liderliği bu belgeyi resmi olarak yalanlamadı. Birçok kişi de belgeyi, Hizbullah'ın silahını korumayı, komutayı Devrim Muhafızları ile sınırlandıran, resmi ordusunun ise sembolik bir rol oynadığı İran modelini benimseyerek, varlığını meşrulaştırmayı amaçlayan öneri ve çözümler için nabız yoklaması olarak değerlendirdi.

frgty
İran belgesi, Lübnan'daki mevcut dönemi direniş ve ulusal egemenlik tarihinde önemli bir an olarak tanımlıyor (AFP)

Diğer Seçenek Hareketi'nin lideri Alfred Madi, bu belge hakkında ilk konuşan kişi oldu. Madi, Cumhurbaşkanı Joseph Avnn, Hizbullah ve Emel Hareketi temsilcilerini içeren ve Lübnan ulusal güvenlik stratejisi üzerinde çalışan komitelerin yanı sıra, Hizbullah’ın talep ettiği garantilerin İran'ın önerisinin ciddiyetini gösterdiğini açıkladı.

Sızdırılan metin

İmza bekleyen bir taslak bildiri olduğu düşünülen İran belgesi, Lübnan'daki mevcut dönemi direniş ve ulusal egemenlik tarihinde önemli bir an olarak tanımlıyor. Hizbullah'ın “Ulusal Muhafız”a dönüşmeye hazır olmasını da, caydırıcılık denklemini Lübnan devleti bayrağı altında pekiştirme ve ulusal güçleri halkın ve anayasanın çıkarlarına hizmet edecek şekilde yeniden konumlandırma taahhüdü çerçevesinde değerlendiriyor.

Belge, “Hizbullah’ın askeri ve örgütsel yapısının Lübnan Ulusal Muhafızları'na tamamen dönüştürülmesi sürecinin” başlamasını öngören geri döndürülemez bir stratejik karardan bahsediyor. Belgeye göre Ulusal Muhafızlar, Lübnan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanı komutasında ve Bakanlar Kurulu ile koordinasyon halinde, ulusal egemenlik çerçevesinde faaliyet gösteren egemen bir halk direniş oluşumudur.

Pratik adımlara gelince, belgede “bu yıl sonuna kadar, elit birlikler, silah depoları ve komuta kontrol merkezleri de dahil olmak üzere, kuzeyden güneye tüm silah ve muharebe kabiliyetlerinin kademeli olarak Lübnan Ulusal Muhafızları'na devredileceği” belirtiliyor. Belgede ayrıca, “daha önce direnişle bağlantılı olan ileri askeri üretim birimlerinin resmen Lübnan devletinin denetimine girdiği ve gizli teknik ve güvenlik raporlarını, en yüksek egemenlik koruması çerçevesinde, Cumhurbaşkanı aracılığıyla Bakanlar Kurulu'na sunduğu” da ifade ediliyor. Bu birimler arasında hassas mühimmat üretimi, savunma sistemleri, insansız hava araçları, füzeler ve uzun menzilli mermilerin geliştirilmesi yer alıyor.

sdfgth
Hizbullah adına, Lübnan Cumhurbaşkanı komutasında faaliyet gösterecek “Lübnan Ulusal Muhafızları”na dönüşmeyi öneren ve buna hazır olduğunu belirten bir belge yayınlandı (Reuters)

İran'ın önerisi, Lübnan Savunma Bakanlığı'nı, korunan teminatlar dahilinde ve gönüllülere doğrudan maaş ödenmeden, Ulusal Muhafızlar ile ilgili gizli altyapı ve operasyonel görevlerden sorumlu kuruluş olarak belirliyor. Yine öneriye göre Ulusal Muhafızlar, acil durumlarda hızlı karar alma ile ilgili taktiksel nedenlerle bağımsız bir operasyon odası ile birlikte Meçhul Asker Kurumu’na  bir direniş bileşeni ve stratejik yedek olarak dahil edilecek.

İran'ın önerisi, 10.452 kilometrekarelik Lübnan’ın sonudur

Independent Arabia, bu belgenin Farsçasını aradı ve hatta kendisini hazırladığı söylenen kurumun web sitesini taradı, ancak hiçbir şey bulamadı.

Aynı zamanda, Diğer Seçenek hareketinin lideri Alfred Madi, önerinin sadece medyada çıkan bir haberden ibaret olsa da masum olmadığını vurguluyor. Bu yönde bir dizi adımın atıldığını açıklıyor. Ona göre bu adımların en dikkat çekeni, Hizbullah, Emel Hareketi ve Cumhurbaşkanı Avn'dan oluşan ortak komitelerin ulusal güvenlik stratejisi üzerinde çalışmak üzere medyadan uzakta, tamamen gizlice düzenlediği toplantılardır. Bu çalışma, Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi karşılığında talep ettiği garantilerle ilgili olarak son zamanlarda gün yüzüne çıkan taleplerle örtüşüyor. Madi, bu önerinin Cumhurbaşkanı'nın tasarrufunda olmasıyla ilgili sızdırılan belgenin içeriğine de ışık tutuyor. Tüm göstergelerin, Hizbullah'ın Cumhurbaşkanı Avn'a, başkan yardımcılığı ve ordu komutanı yardımcılığı görevlerini güvence olarak almadığı sürece hiçbir şey vermeyeceğini gösterdiğini belirtiyor. Bunun için anayasa değişikliği veya yeni bir kuruluş konferansı gerekiyor. Madi, daha fazla ayrıntı vermekten kaçınarak, “Perde arkasında bir şeyler planlanıyor ve ana hatları artık belli” diye ekliyor.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre belgeyle ilgili sızıntıların ciddiyetiyle ilgili olarak, İran'ın Hizbullah'ın askeri kanadını Ulusal Muhafızlar adı altında koruma türünden bir sızıntı, silahların teslim edilmesini ve sadece devletin elinde olmasını şart koşan Lübnanlı ve uluslararası talepleri atlatmaya veya etrafından dolanmaya yönelik akıllıca bir girişim sayılmıyor. Aksine, söz konusu öneri ile “çözüm bu” ve orduya ancak tek grup halinde entegre oluruz diyorlar.

Madi, bu öneri ile ilgili olarak şunu da ekliyor: “Hizbullah'ın silahları sorununu çözmeyecek, aksine ülkeyi yıkıma ve Hizbullah’ın Lübnan’ı işgalini meşrulaştırmaya götürecek, ki bu da siyasi bir sapkınlıktır”. Ayrıca “sadece zorlu çözümü uygulamaktan kaçınmak için Lübnan formülünün tamamını değiştirebilecek bir öneriyi kabul etmek mümkün değil. Hizbullah'ı da içeren bir Ulusal Muhafız Birliği kurmak, Sünniler, Hristiyanlar veya Dürziler için ve hatta Şiilerin yarısı için bile kabul edilemez. Böyle bir çözümü ancak mevcut siyasi otorite sürdürebilir. İran'ın önerisi, 10.452 kilometrekarelik bir ülke olarak Lübnan'ın sonu demektir” diye de vurguluyor.

Askeri kaynaklar

Askeri çevreler ise bu önerinin Lübnan'ı yıkıma götüreceğine ve federal bir sistemin dayatılmasına yol açacağına inanıyor. Zira bu durum, bir Hristiyan Ulusal Muhafız Birliği, bir Sünni Ulusal Muhafız Birliği ve bir Dürzi Ulusal Muhafız Birliği kurulması yönünde karşı talepleri tetikleyebilir. Askeri çevreler “böyle bir proje yaşayamaz ve amacı Lübnan'ı federal bir devlete dönüştürmek olmadığı sürece imkânsızdır. Bu öneri bir İran rüyasıdır ve gerçekleşmeyecektir” diyor. Bunu tanımlamak için halk arasında yaygın “Şeytan’ın cennete girmeyi hayal etmesi gibi” sözünü kullanan çevreler, ulusal ordunun yanı sıra tüm bu silah ve teçhizata sahip bir silahlı örgütün varlığını dahi şiddetle reddediyor. Böyle bir öneriyi sızdırmanın, Lübnan devletini ve ABD'yi alt etme çabalarını gizlediğine ve ancak Lübnan'ın merkezi siyasi otoriteye sahip bir devletten ademi merkeziyetçi bir devlete dönüşmesi durumunda başarılı olacağına inanıyorlar.

Aynı çevreler, İran ve Hizbullah'ın nabız yoklamak için belgeyi kasıtlı olarak sızdırmış olma ihtimalini de göz ardı etmiyor. Belgenin içeriğinin merkezi bir devlet içinde uygulanmasının, o devletin yıkılması anlamına geleceğine ve Lübnan'daki diğer mezhep ve dini grupları silahlanmaya iteceğine inanıyorlar. Dahası, “böyle bir karar, zaten hayal kırıklığı içinde yaşayan askeri personeli daha da hayal kırıklığına uğratacaktır” diyorlar. Ulusal Muhafızlar personelinin veya Ulusal Muhafızlar kılığındaki Hizbullah üyelerinin maaşlarını kim ödeyecek, eski cumhurbaşkanı Emile Lahud döneminde direnişin yararına ordudan kesilen fonlar yetmez mi diye soruyorlar. Böyle bir karar Lübnan Ordusu için felaket olur diye de ekliyorlar.

Hizbullah’a yakın kişiler; böyle bir öneri yok diyorlar.

Hizbullah'a yakın bir isim olan siyasi analist Faysal Abdussettar, böyle bir önerinin mevcut olmadığını ve bu konunun masada bile olmadığını vurguluyor. Abdussettar, “Lübnan daha önce 1960'ların sonlarında benzer bir deneyim yaşamıştı, ancak bu anlamda değil, daha ziyade 'ordu destekçileri' bayrağı altında bir oluşum söz konusuydu. O dönemde mesele, Filistinli örgütlerin ve güçlerin varlığının ardından birçok güney bölgesinde hakim olan durumla ilgiliydi” diyor. Bunun bugün yeniden gündeme gelmesine şaşırdığını ifade eden Abdussettar, herhangi birinin bu dönemi taklit etmek veya direnişin elindeki silahlar sorununa bir çözüm bulmaya çalışmak amacıyla bunu gündeme getirmiş olmasından şüphe duyuyor. Abdussettar’a göre bu öneri “ne ciddi ne de mevcut değil.” Şunu da ekliyor: “Herkesin bildiği yerleşik denklem, silahların teslim edilmesinin söz konusu olmadığıdır. Ulusal savunma stratejisi kapsamında bir tartışma yapılabilir, ancak bu konu derinlemesine bir diyalog gerektiriyor. Diyalog ise devletin başı olan Cumhurbaşkanı da dahil olmak üzere tüm Lübnanlı liderler için artık kaçınılmaz hale geldi.” Ancak Abdusettar, ABD Başkanı Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın Lübnan'dan ayrılması ve ABD'nin Lübnan'ın yanıtına nasıl bir yanıt vereceğinin henüz bilinmemesi nedeniyle yakın gelecekte herhangi bir diyalog olasılığının uzak olduğunu “bu nedenle, bir sonraki adımların netleşmesi için daha fazla zamana ihtiyaç olduğunu” belirtiyor.