Libya Temsilciler Meclisi Başağa hükümetinin bütçesini onayladı

Askeri hareketlilik Trablus'ta yakın zamanda yeniden çatışmaların patlak verebileceğinin sinyallerini veriyor

Trablus'taki askeri hareketlilikten bir kare (AFP)
Trablus'taki askeri hareketlilikten bir kare (AFP)
TT

Libya Temsilciler Meclisi Başağa hükümetinin bütçesini onayladı

Trablus'taki askeri hareketlilikten bir kare (AFP)
Trablus'taki askeri hareketlilikten bir kare (AFP)

Tobruk merkezli Libya Temsilciler Meclisi (TM) Sirte kentindeki Fethi Başağa’nın başbakanı olduğu İstikrar Hükümeti’nin 2022 yılı için 89 milyar Libya dinarını aşan genel bütçe yasa tasarısını onayladı. Öte yandan Libya Ulusal Ordusu (LUO), Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi’yi sert bir dille eleştirdi.
Geçici Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe’nin rakibi Fethi Başağa’ya sadık eski bir askeri yetkilinin güçlerine karşı ‘kışkırtıcı ve tartışmalı’ olarak kabul edilen açıklamalarının ardından, başkent Trablus'ta milis grupların artan hareketliliği yakında çatışmaların yeniden başlayabileceğinin sinyallerini verdi.
TM Başbakanı Akile Salih dün, meclis açılış oturumunda yaptığı konuşmada görev süresinin sona ermesinin üzerinden sekiz yıl geçmesine rağmen halen görevi sürdürüyor olmasının gerekçelerini savundu. Salih,  ülkeyi seçimlere taşıyacak mücbir sebepleri ortadan kaldırabilecek nitelikte olduğunu açıkça belirttiği Başağa hükümetinin tek uzlaşı olarak gördüğü Libya-Libya uzlaşısı sonucunda ortaya çıktığını söyledi. Ancak yerel ve uluslararası tarafların krizi uzatma ve yapılacak her anlaşmayı bozma niyetlerine karşı uyarıda bulunan Salih, Dibeybe’nin geçici hükümetini, halkın zenginliklerini manipüle etmekle ve siyaset sahnesini ve güvenlik ortamını bozmakla suçladı. Hiç kimsenin TM’den güvenoyu alan bir hükümete karşı çıkma veya onun çalışmalarını yürütmesini engelleme hakkı olmadığını vurgulayan TM Başkanı, ‘askeri ve siyasi yolda ilerlemenin, bir genç neslin kaybına yol açan silah kullanımını artırmaktan daha iyi olduğunu’ belirtti.
Diğer taraftan Fethi Başağa, Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu'nun (UNSMIL) himayesinde Kahire’de yapılan görüşmelerde, seçimlerin anayasal altyapısı üzerinde bir uzlaşıya varılması gerektiğini vurguladı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams, Libya'yı mümkün olan en kısa sürede seçimlere götürecek anayasal zemini belirlemek üzere kurulan komitenin çalışmalarının üç gün süreceğini duyurdu.
Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri de ilgili bağlamda Avrupa Birliği (AB) Libya Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Sabadell Jose ile Trablus'ta yaptığı görüşmede, bir yandan tüm Libya halkının arzu ettiği seçimlerin düzenlenmesine hazırlanılırken diğer yandan DYK ve TM arasında sağlam anayasal ve yasal temeller üzerinde fikir birliğine ihtiyaç olduğunun vurgulandığını söyledi.
Sahadaki gelişmelere gelince, Libyalılar ve yerel basın, Abdulgani el-Kekli komutasındaki Güvenlik ve İstikrarı Destekleme Birimi milislerine ait silahlı bir konvoyun başkentteki havayoluna doğru hareket ettiğinin görüldüğünü bildirdiler. Bu gelişme, Dibeybe tarafından kısa bir süre önce Başağa’nın Trablus’a girmesine destek olduğu gerekçesiyle görevden alınan askeri istihbarat yetkilisi Usame Cuveyli’ye bağlı milislerin Trablus'un et-Tuveyşe bölgesinde yaptıkları askeri yığınakla aynı zamana denk geldi. Bir diğer gelişmede ise Salı günü, Trablus Havaalanı çevresi ile et-Tuveyşe,  es-Sevani ve el-Kerimiyye bölgelerinde, kimliği belirsiz bir silahlı insansız hava aracı (SİHA) yüksek irtifada uçarken ara sıra silah sesleri duyuldu.
Tüm gelişmeler, Dibeybe’nin, “Cuveyli güç gösterisinde bulunmaya çalıştı, ama eğer Trablus'ta bir adım atmaya kalkarsa onunla mücadele ederiz. Bununla birlikte daha ileri gitmeyeceğini düşünüyorum. Şu an bir kriz durumuyla karşı karşıya değiliz” şeklindeki açıklamasının ardından yaşandı.
Aynı zamanda, Trablus'ta yaşanan son çatışmalarla ilgili soruşturmanın ön sonuçlarını açıklayan Dibeybe, çatışmaların sorumlusunun İçişleri Bakanlığına bağlı Nevası Tugayı olmadığını, ancak belki bir üyesinin buna karışmış olabileceğini ve soruşturmaların hala devam ettiğini söyledi.
Bu gelişmeler yaşanırken Mareşal Halife Hafter liderliğindeki LUO dün, Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi’yi ilk kez ‘aptallıkla’ ve dün askeri kurumları birleştirmek için Mısır’ın başkenti Kahire’deki toplantılarına başlayan 5+5 Ortak Askeri Konseyi’nin ‘çalışmalarını engellemekle’ suçlayarak sert bir şekilde eleştirdi.
Başkanlık Konseyi Başkanı Menfi’nin, Libya Ordusu Başkomutanı sıfatıyla Salı günü resmi bir çalışma görevi için 10 üyeyi Kahire'ye gönderme kararına ilişkin açıklamada bulunan LUO’nun 5+5 Ortak Askeri Komite’deki heyetinin başkanı Amraci el-Amami, “Menfi’nin, halihazırda içinde bulunduğumuz ve herhangi bir yetkisinin bulunmadığı bir görevle ilgili kararının amacını merak ediyorum” dedi. LUO’ya bağlı Ahlaki Rehberlik İdaresi Başkanı Tuğgeneral Halid el-Mahcub, Menfi’yi, ordu yönetimini ve çalışma şeklini bilmemekle suçladı.  Menfi’nin bu noktada gerçek bir rolünün olmadığını söyleyen Mahcub, “Bir keresinde kendisini karargâhının arka kapısından kaçıran silahlı grupların himayesinde yaşıyor” dedi. Menfi’nin ‘garip’ dediği adımlarla 5+5 Ortak Askeri Komite’nin çalışmalarına dahil olmasını, silahlı adamların gücüne ilişkin yapılan birtakım hesaplarla ilişkilendiren Mahcub, “Menfi, askeri düzenden uzaklaşmaya devam ediyor. Onun da kendisinden önce savaş ağalarının önünde eğilenlerden farkı yok” şeklinde konuştu.
Bir başka gelişmede ise Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) dün, savaş suçlarından hakkında uluslararası tutuklama emri çıkarılan, Mareşal Halife Hafter’e bağlı misli güçlerin komutanı Mahmud el-Verfelli'nin öldürüldüğünü doğruladı ve hakkındaki soruşturmaları durdurdu.



Gazze Şeridi'nin güneyinde çadırlar sular altında kaldı: İnsani kriz derinleşiyor

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici kampta zor şartlarda yaşıyorlar (AFP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici kampta zor şartlarda yaşıyorlar (AFP)
TT

Gazze Şeridi'nin güneyinde çadırlar sular altında kaldı: İnsani kriz derinleşiyor

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici kampta zor şartlarda yaşıyorlar (AFP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici kampta zor şartlarda yaşıyorlar (AFP)

Gazze Şeridi’nin güneyinde yer alan Han Yunus kentinin Mevasi bölgesinde, bugün (Salı) sabah saatlerinde etkili olan yoğun yağışlar sonucu çok sayıda sığınmacı çadırı sular altında kaldı.

d
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta yerinden edilmiş kişiler için kurulan geçici kampta, Filistinli çocuklar yağmurdan korunmaya çalışıyor (AFP)

Filistin Haber Ajansı WAFA bölgede çok sayıda çadırın yağmur suları nedeniyle zarar gördüğünü ve kullanılamaz hale geldiğini bildirdi. Kurtarma ekipleri su baskınından etkilenen çadır alanlarına müdahalelerini çeşitli noktalarda sürdürüyor.

csdfrg
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici kampta, yağmur sonrası eşyalarını düzenleyen Filistinli bir aile (AFP)

Gazze Şeridi genelinde şiddetli sağanak yağış ve fırtınalarla birlikte sığınmacı kamplarında ek olumsuzluklara yol açmaktadır.

Öte yandan, 15 Kasım’da meydana gelen yağışlar sırasında da binlerce çadırın su baskını nedeniyle zarar görmüştü.

sd
Filistinliler, sular altında kalan sokaklardan, eşek arabalarıyla geçiyor (DPA)

 


Trablus, sınırların güvenliğini sağlama ve eğitim konusunda Türkiye’nin uzmanlığından yararlanmayı düşünüyor

UBH İçişleri Bakanı İmad et-Trabelsi, pazartesi günü Libya'nın başkenti Trablus’ta Türk mevkidaşı Ali Yerlikaya'yı ağırlarken (İçişleri Bakanlığı)
UBH İçişleri Bakanı İmad et-Trabelsi, pazartesi günü Libya'nın başkenti Trablus’ta Türk mevkidaşı Ali Yerlikaya'yı ağırlarken (İçişleri Bakanlığı)
TT

Trablus, sınırların güvenliğini sağlama ve eğitim konusunda Türkiye’nin uzmanlığından yararlanmayı düşünüyor

UBH İçişleri Bakanı İmad et-Trabelsi, pazartesi günü Libya'nın başkenti Trablus’ta Türk mevkidaşı Ali Yerlikaya'yı ağırlarken (İçişleri Bakanlığı)
UBH İçişleri Bakanı İmad et-Trabelsi, pazartesi günü Libya'nın başkenti Trablus’ta Türk mevkidaşı Ali Yerlikaya'yı ağırlarken (İçişleri Bakanlığı)

Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) İçişleri Bakanı İmad et-Trabelsi, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ile iki ülke arasındaki güvenlik iş birliğini güçlendirmenin yollarını görüştü.

Libya İçişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, başkent Trablus'ta düzenlenen ve çok sayıda güvenlik yetkilisinin katıldığı toplantıda ‘karşılıklı çıkar alanlarında ortak koordinasyonun yönlerinin’ ele alındığını belirtildi. Açıklamada ayrıca toplantı sırasında ‘hedefli eğitim ve yeterlilik programları ile Libya İçişleri Bakanlığı personelinin yeteneklerinin geliştirilmesinin’ yanı sıra ‘düzensiz göçle mücadele, sınırların güvenliği ve Türkiye'nin uzmanlığından yararlanma ile ilgili konulara’ değinildiği belirtildi.

fvg
Dün başkent Trablus'ta Libya ve Türkiye heyetleri arasında yapılan toplantı (İçişleri Bakanlığı)

İçişleri Bakanı Yerlikaya’nın Trablus ziyareti, General Halife Hafter'in oğlu ve Libya Ulusal Ordusu (LUO) Genel Komutan Yardımcısı Orgeneral Saddam Hafter’in geçtiğimiz hafta sonu Türkiye'nin başkenti Ankara'da siyasi ve askeri düzeyde gerçekleştirdiği toplantıların ardından geldi.

Libya İçişleri Bakanı Trablusi, bakanlığının ‘ülkenin son yıllarda karşılaştığı zorluklara ve bunların güvenlik durumuna etkisine rağmen büyük çaba sarf ettiğini’ söyledi.

Gidişatı iyileştirmek için çalışmaların sürdüğünü ve bir dizi olumlu sonucun elde edildiğini vurgulayan Trablusi, bakanlığın, Avrupa Birliği (AB) ve Afrika ülkeleriyle doğrudan iletişim kanalları aracılığıyla yasadışı göç konusuna ‘özel önem’ verdiğini kaydetti.

Trablusi, Libya İçişleri Bakanlığı’nın güvenlik planının, sınırların güvenliğini sağlamaktan başlayarak, ardından çöl ve şehirlerin, son olarak da kıyıların güvenliğini sağlamayı içeren aşamalı bir yaklaşım benimsediğini, ayrıca göçmenler için gönüllü geri dönüş programını uyguladığını ve insan kaçakçılığına karışan organize suç çetelerini takip ettiğini de sözlerine ekledi.

Libya İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Bakan Yerlikaya’nın Libya İçişleri Bakanlığı’nın çabalarını övdüğünü ve Türkiye’nin düzensiz göçle mücadeledeki deneyimini ve son yıllarda elde ettiği olumlu sonuçları paylaştığını aktardı. İçişleri Bakanlığı, bu toplantının, istikrarı artırmak ve güvenlik alanındaki kurumsal çalışmaların konsolidasyonunu desteklemek amacıyla dost ülkelerle etkili iş birliği olanakları oluşturma yönündeki devam eden çabaları çerçevesinde gerçekleştirildiğini belirtti.

Saddam Hafter, birkaç gün önce Ankara'da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Savunma Bakanı Yaşar Güler ile bir araya geldi.

LUO Genel Komutanlığı tarafından yapılan açıklamada, Ankara’daki görüşmelerde uluslararası sahnedeki son gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulduğu belirtilirken, “Savunma Bakanı Güler ile iki ülke arasındaki askeri iş birliğini güçlendirerek bölgedeki güvenlik sorunlarının çözümüne katkıda bulunacak ve güvenlik ve istikrar çabalarını destekleyecek yollar tartışıldı” denildi.

Öte yandan UBH Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile İngiltere'nin Libya’daki yeni Büyükelçisi Martin Reynolds arasında yapılan toplantıda düzensiz göç konusu başlıca gündem maddesi oldu.

İngiltere’nin Libya (Trablus) Büyükelçiliği tarafından sosyal medya platformu X üzerinden görüşmeye ilişkin yapılan kısa açıklamada, Büyükelçi Reynolds'un Libya'daki diplomatik görevinde ilk kez görüşmesini Dibeybe ile gerçekleştirdiği ve ‘yapıcı bir toplantı’ olduğu belirtildi. Açıklamada ayrıca toplantıda düzensiz göç, güvenlik ve ekonomik büyüme alanlarında ortak önceliklerin ele alındığı belirtildi.


HDK, Sudan'da tek taraflı olarak üç aylık insani ateşkes ilan etti

Sudan ordusu ile HDK arasında devam eden çatışmalardan kaçarak kısa süre önce Faşir’den gelen ve Çad'ın doğusundaki bir kampta yerde oturan Sudanlı mülteciler, 23 Kasım 2025 (Reuters)
Sudan ordusu ile HDK arasında devam eden çatışmalardan kaçarak kısa süre önce Faşir’den gelen ve Çad'ın doğusundaki bir kampta yerde oturan Sudanlı mülteciler, 23 Kasım 2025 (Reuters)
TT

HDK, Sudan'da tek taraflı olarak üç aylık insani ateşkes ilan etti

Sudan ordusu ile HDK arasında devam eden çatışmalardan kaçarak kısa süre önce Faşir’den gelen ve Çad'ın doğusundaki bir kampta yerde oturan Sudanlı mülteciler, 23 Kasım 2025 (Reuters)
Sudan ordusu ile HDK arasında devam eden çatışmalardan kaçarak kısa süre önce Faşir’den gelen ve Çad'ın doğusundaki bir kampta yerde oturan Sudanlı mülteciler, 23 Kasım 2025 (Reuters)

Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) dün, Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın uluslararası taraflarca sunulan ateşkes önerisini reddettiğini açıklamasının ardından, üç ay sürecek tek taraflı bir insani ateşkes ilan etti.

HDK Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu, ses kaydı olarak yayınlanan konuşmasında şunları söyledi:

“Ulusal sorumluluğumuz ve başta ABD Başkanı Donald Trump'ın girişimi ve Uluslararası Dörtlü ülkelerinin (Mısır, Suudi Arabistan, BAE ve ABD) çabaları olmak üzere uluslararası çabalar doğrultusunda üç aylık bir süre için saldırıların durdurulmasını ve uluslararası bir izleme mekanizmasının oluşturulmasını içeren insani bir ateşkes ilan ediyoruz.”

Dagalu konuşmasına şöyle devam etti:

“Radikal İslamcı terörist hareket Müslüman Kardeşler (İhvan-ı Müslimin) ve Ulusal Kongre Partisi dışında herkesin katıldığı bir siyasi sürece bağlıyız. Zira bu gruplar halkımızın son otuz yılda çektiği tüm acılardan sorumlu.”

Sudan iç savaşının her iki tarafı da son iki yıl içinde, tüm ateşkes anlaşmalarını ihlal ederek müzakere çabalarının başarısızlıkla sonuçlanmasına neden oldu. Orgeneral Burhan daha önce geçiş dönemi veya Sudan'ın geleceği ile ilgili herhangi bir anlaşma yoluyla HDK'yı muhafaza edecek veya iktidar ortaklığına geri getirecek herhangi bir çözümü reddettiğini vurgulamıştı. Orgeneral Burhan, ABD'nin Afrika Kıdemli Danışmanı Massad Boulos'u HDK lehine önyargılı olduğu gerekçesiyle sert bir şekilde eleştirdi. Ayrıca, savaşı durdurmak için kendilerine sunulan ‘en kötü kart’ olarak gördüğü Uluslararası Dörtlü’nün girişimine olan güvensizliğini dile getiren Orgeneral Burhan, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Uluslararası Dörtlü’ye katılımını eleştirerek HDK'yı desteklemekle suçlarken, Suudi Arabistan'ın rolünü ve ABD Başkanı Donald Trump'ın girişimini övdü.

Orgeneral Burhan'ın açıklamaları, 12 Eylül'de açıklanan ve ABD, Suudi Arabistan, BAE ve Mısır'ın yer aldığı Uluslararası Dörtlü ülkelerinin girişimi etrafındaki tartışmaları yatıştırdı. En önemli özelliği üç aylık bir insani ateşkes olan girişim, Sudan'daki krizi çözmek için bir yol haritası içeriyor. Bunu, kalıcı bir ateşkes ve sivil bir hükümete giden kısa bir geçiş dönemi izliyor. Girişimde, askeri bir çözümün olmadığına ve savaş sonrası dönemde İslamcıların siyasi sahneden uzaklaştırılacağı vurgulanıyor.

Şiddet devam ediyor

HDK, 7 Kasım'da insani ateşkes önerisini kabul ettiğini açıkladı, ancak ertesi gün ordunun kontrolü altındaki Hartum ve Atbara'yı bombaladı. Bunu HDK üyelerinin ‘büyük kalabalıklar’ halinde Batı Kordofan'daki Babnusa şehrine ulaşarak oradaki ordu karargahını ele geçirmeye çalıştığı, ancak Güney Kordofan'daki Kadugli ve Dilling şehirlerini kuşatmaya devam ettiği yönünde bir açıklama izledi.

HDK kasım ayı ortalarında Sudan'ın kuzeyindeki Merowe Barajı'nı birkaç kez insansız hava araçları (İHA) ile hedef aldı ve şehirdeki ordu karargahını bombaladı.

Sudan ordusu 26 Ekim'de Sudan'ın batısını tamamen kontrol altına alan HDK’nın uzun süren kuşatmasının ardından Faşir’i kaybetti.

Çatışmalar Darfur bölgesinden, başkent Hartum’u batı Sudan'a bağlayan petrol zengini komşu eyalet Kordofan’a sıçradı.

Faşir'in HDK’nın kontrolüne geçmesinden bu yana, toplu katliamlar, etnik şiddet, kaçırma ve cinsel saldırıların yaşandığına dair haberler gelirken, insan hakları örgütleri HDK'nın kontrolündeki bölgelerde etnik katliamlar yaşandığını bildirdi.

Uluslararası Göç Örgütü'ne (IOM) göre geçtiğimiz ayın sonundan bu yana, Kuzey Kordofan'dan yaklaşık 40 bin yerinden edilmiş kişinin yanı sıra 100 binden fazla sivil Faşir'den komşu şehirlere kaçtı. ABD Başkanı Donald Trump geçtiğimiz hafta, Washington'da Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile yaptığı görüşmede, Veliaht Prensin talebi üzerine Sudan'daki ‘zulmü’ sona erdirme niyetini açıkladı.

HDK ve BAE, Trump’ın açıklamasını memnuniyetle karşıladı ve Burhan, savaşı sona erdirmek için Washington ve Riyad ile iş birliği yapmaya hazır olduğunu teyit etti.

İki yıldan fazla süredir devam eden Sudan savaşında on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi, bu durum milyonlarca sivili tehdit eden ciddi bir açlık krizine yol açtı.