عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Libya: Başağa hükümeti yeni zorluklarla karşı karşıya

Yeni Libya hükümeti, finansman eksikliği ve muhaliflerin çıkardığı zorluklarla karşı karşıya

TM’nin önceki gün Başağa hükümetinin bütçesini onayladığı oturum (Libya Temsilciler Meclisi)
TM’nin önceki gün Başağa hükümetinin bütçesini onayladığı oturum (Libya Temsilciler Meclisi)
TT
TT

Libya: Başağa hükümeti yeni zorluklarla karşı karşıya

TM’nin önceki gün Başağa hükümetinin bütçesini onayladığı oturum (Libya Temsilciler Meclisi)
TM’nin önceki gün Başağa hükümetinin bütçesini onayladığı oturum (Libya Temsilciler Meclisi)

Fethi Başağa liderliğindeki Libya İstikrar Hükümeti (LİH), Tobruk merkezli Libya Temsilciler Meclisi’nin (TM) Sirte kentinde 2022 yılı için 89 milyar Libya dinarını aşan genel bütçe yasa tasarısını onaylanmasının ardından çok çeşitli engellerle karşı karşıya kaldı.
Finansman eksikliği Başağa hükümetinin hızla çözmesi gereken en önemli zorluklardan biri. Libya Merkez Bankası Başkanı Sıddık el-Kebir, TM Sözcüsü Abdullah Buleyhık’ın, “meşru hükümet için bütçe sağlamak adına önümüzdeki günlerde alacağı önlemlerden” bahsettiği bir dönemde yeni değişkenlerle olumlu ve ya olumsuz ilgilenmedi.
Buleyhık önceki akşam yaptığı açıklamada, bazılarının kendilerini sürüklemeye çalıştığı şeyden yani silahlı çatışmadan uzak yasal olarak işlerin yürütülmesi adına hükümeti destekleneceklerini söyleyerek, “TM, seçimlere ulaşmak amacıyla çalışmalarını kısa sürede yürütmek için hükümeti her şekilde desteklemeye devam edecek” ifadelerini kullandı. Bu bağlamda Başağa hükümeti, Abdulhamid ed-Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nden (UBH) iktidara geçmek için Trablus’a giremeyince görevlerini Sirte’den yürütmeye başladığını bildirdi.
UBH Sözcüsü Muhammed Hammuda, bütçenin onaylanmasına ilişkin yaptığı açıklamada, “Dibeybe hükümeti, Başağa hükümetinin bütçesini tanımayacak” şeklinde konuştu.
Hammuda önceki akşam düzenlenen basın açıklamasında, TM’nin bu onaylamasının seçime erişimi engellemeye yönelik tek taraflı bir adım olduğunu dile getirerek, “Meclis, oldu bittiyi dayatmak amacıyla Danıştay ile anayasal zeminde uzlaşmayı engellemeyi amaçlıyor” dedi.
Libya Merkez Bankası'nın Başağa hükümetinden bağımsız bir finans kurumu olduğunu ve Libyalılara ait olduğunu” belirten Hammuda, hükümetin “Libya'da başka hiçbir hükümeti tanımayacağını, yetkinin ancak halk tarafından seçilen bir hükümete devredileceğini” vurguladı.
Devlet gelirleri konusundaki anlaşmazlık, geçtiğimiz Nisan ayından bu yana petrol pompalamanın durdurulmasıyla Libya’da 11 yıldır hüküm süren şiddetli kaosu sona erdirebilecek herhangi bir siyasi çözümü engelleyerek, Libya'yı yeniden idari bölünmeye sürüklemekle tehdit ediyor.
 Trablus merkezli olan Libya Merkez Bankası, ülkedeki petrol gelirlerinin uluslararası kabul gördüğü tek yer. Merkez Bankası Dibeybe hükümetini finanse etmenin yanı sıra önceki anlaşmalar uyarınca, çatışmanın farklı taraflarından savaşçıların da maaşları da dahil olmak üzere, Libya'nın bölünmüş siyasi yelpazesindeki çalışanlara maaş ödüyor.
Merkez Bankası'nın yeni hükümeti finanse etmeyi reddetmesi halinde Temsilciler Meclisi'nin ülkenin doğusundaki Banka Başkan Yardımcısı'ndan bütçeyi finanse etmesini istemesi bekleniyor. Ancak bu önlem, bölünmeyi derinleştirecek ve uluslararası kuruluşların yaklaşık bir buçuk yıldır aradığı bankayı birleştirme fırsatını boşa çıkaracak.
Nisan 2021 Temsilciler Meclisi UBH’nin önerdiği bütçe planını reddederek, üzerinde değişikler yapması için hükümete geri göndermişti.
Gerekli finansmanın olmamasına ek olarak, Başağa hükümeti özellikle Trablus'ta muhaliflerinin zorluklarıyla karşı karşıya. Çünkü daha önceki deneyimler, silahlı milisler, ülkeyi gerilimin eşiğine sürükleyen Başağa ve Dibeybe arasındaki siyasi İslam’a bağlı akımlar başkente dönmeyi zorlayan konular.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.