İsrail ABD’den savunma sistemleri için destek bekliyor

İsrail Biden'dan lazer kubbeyi ve ‘bölgesel ittifakı’ finanse etmesini isteyecek

Son kabine toplantısında İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AFP)
Son kabine toplantısında İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AFP)
TT

İsrail ABD’den savunma sistemleri için destek bekliyor

Son kabine toplantısında İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AFP)
Son kabine toplantısında İsrail Başbakanı Naftali Bennett ve Dışişleri Bakanı Yair Lapid (AFP)

İsrail kamuoyu, önümüzdeki ay ABD Başkanı Joe Biden'ı ağırlayacak olan başbakanın kim olacağını merak ediyor. Zirâ hükümetin Knesset'teki sağ muhalefetin oylarıyla düşmesi halinde yeni Başbakan Yair Lapid olabilir.
Diğer yandan Tel Aviv'deki Savunma Bakanlığı, Washington'dan füzeleri lazer sistemi ile durdurma ve İran'ın planlarına karşı bölgesel bir ittifak oluşturma projesinin finansmanına cömert bir katılım sağlamasını isteyeceğini açıkladı.
Bakanlıktan üst düzey bir kaynağın bildirdiğine göre Başkan Biden Demir Kubbe ile entegre çalışan, füzeler, uçaklar ve insansız hava araçlarını havada olduğu sırada hedef alan modern lazer sistemi hakkında bilgi edinmek ile çok ilgileniyor.
Biden’ın lazer kubbe modelinin ve kısa menzilli füzeleri engelleyecek demir kubbenin kurulduğu, anti-balistik füze sistemi Hetz bataryasının yer aldığı Palmachim Hava Üssü’nü ziyaret etmesi planlanıyor. ABD’ye lazer kubbeyi finanse etmesi ve batarya satın alması talebinde bulunacak olan Savunma Bakanı Benny Gantz, aynı zamanda Başkan Biden’dan İran tehdidine karşı ABD'nin gözetiminde Arap ülkelerinin katılımıyla bölgesel bir ittifak oluşturulmasını isteyecek.
Şarku’l Avsat’’ın İsrail merkezli Walla haber sitesinden aktardığı habere göre söz konusu kaynak, Gantz’ın Biden’dan mevcut askeri ve güvenlik işbirliğini askeri gücü geliştirmeye taşımasını, savunma alanındaki ortak yapıların genişletilerek Arap ülkelerinin de bu yapılara dahil edilmesini isteme niyetinde. Habere göre İsrailli yetkililer Savunma Bakanlığının yüksek maliyet nedeniyle lazer projesinde kendisine ortak aradığını zirâ diğer sistemlerin yanı sıra bu sistemin iç cepheyi savunmadaki öneminin oldukça yüksek olduğunu vurguladı. Aynı zamanda lazer projesi hususunda ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ile görüşmelerin başlatıldığını doğruladılar. Kaynaklar, Biden'ın bu proje hakkındaki bilgisinin, İsrail-ABD ortaklığına güçlü bir ivme kazandıracağı umudunda.
Tel Aviv’den siyasi kaynakların dün bildirdiğine göre, Başkan Biden'ın ziyareti için hazırlanan ABD ekibi İsrail ve Filistin Otoritesi’nden güvenlik hususunda gerginliği artırmaktan, Batı Şeria ve Kudüs'te Filistinlilerle gerilimi artıracak adımlar atmaktan kaçınmaları yönünde açık bir talepte bulundu.
ABD Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Barbara Leaf ve ABD yönetiminin İsrail-Filistin Özel Temsilcisi Hadi Amr’ın ABD’nin bu talebinin yerine getirilmesini sağlamak için Tel Aviv ve Ramallah arasında mekik dokuduğu bildirildi. İkili, İsrailli yetkililere “ABD yönetimi, Biden'ın ABD Başkanı olarak ülkeye ilk ziyaretinin ordu ile Filistinliler arasında herhangi bir saha gerilimine denk gelmesini, herhangi bir tarafın tek taraflı adımlarından kaçınmasını istiyor” açıklamalarında bulundu. İsrailliler bu talebi, Biden Obama’nın Başkan Yardımcısı olduğu dönemde İsrail'i ziyaret ettiği sırada başına gelenlerin tekrar edilmemesi arzusu olarak değerlendirdi.
İsrail'deki aşırı sağcı Dini Siyonizm Partisi Başkanı Bezalel Smotrich, tüm Batı Şeria'yı İsrail'e ilhak ederek üzerinde İbrani egemenliğini dayatılmasını öngören bir tasarı sundu. Sağ kesimin kendi deyimleriyle ‘Obama'nın kötü yönetiminin bir uzantısı’ olarak gördüğü Biden ziyaretinin arifesinde, Filistinliler aleyhinde başka adımlar atmayı düşünen muhalif sağdan başka temsilciler de mevcut. Bu şekilde Biden’ın rahatsız edilmesi, Bennett hükümetinin ise utandırılması planlanıyor.
Biden’ın ziyareti arifesinde İsrail’deki siyasi kriz körüklenmiş durumda. Sağ kanattan bir temsilci hükümetin düşüşüne neden olursa Bennett görevden ayrılarak yerine Lapid geçecek. Biden’ı bu isimlerden hangisinin ağırlayacağı merak konusu.



Suudi Arabistan'ın ‘NATO üyesi olmayan başlıca müttefik’ olarak tanımlanması ne anlama geliyor?

Askerî geçit töreninde ABD ordusu tankları (AFP)
Askerî geçit töreninde ABD ordusu tankları (AFP)
TT

Suudi Arabistan'ın ‘NATO üyesi olmayan başlıca müttefik’ olarak tanımlanması ne anlama geliyor?

Askerî geçit töreninde ABD ordusu tankları (AFP)
Askerî geçit töreninde ABD ordusu tankları (AFP)

ABD ile Suudi Arabistan arasındaki stratejik ilişkinin derinliğini yansıtan bir adım olarak, ABD Başkanı Donald Trump, Suudi Arabistan’ı ‘NATO üyesi olmayan başlıca müttefik’ (Major Non-NATO Ally – MNNA) ilan etti. Bu kararla Suudi Arabistan, Arjantin, Avustralya, Bahreyn, Brezilya, Kolombiya, Mısır, İsrail, Japonya, Ürdün, Kenya, Kuveyt, Fas, Yeni Zelanda, Pakistan, Filipinler, Katar, Güney Kore, Tayland ve Tunus gibi ülkelerin bulunduğu bu statüyü resmen alan yirminci ülke oldu.

Bu statü, ABD’nin NATO üyesi olmayan bir ülkeye verebildiği en yüksek askeri ve güvenlik iş birliği seviyesini ifade ediyor. ABD Kongresi bu unvanı 1987 yılından bu yana, ABD Yasası’nın 22. maddesi uyarınca tanımlıyor.

NATO üyesi olmayan müttefik olmanın avantajları

NATO üyesi olmayan müttefikler, gelişmiş ABD silahlarına ve askeri teknolojisine öncelikli erişim ve ABD askeri teçhizatını indirimli fiyatlarla veya uygun koşullarda satın alma veya kiralama imkânı gibi birçok önemli avantajdan yararlanıyor. Bu sınıflandırma, NATO üyesi olmayan müttefiklerin ABD ile ortak silah geliştirme programlarına katılmalarına ve askeri araştırma ve geliştirme projeleri için ABD'den finansman almalarına da olanak tanıyor.

Söz konusu sınıflandırma, ortak askeri eğitim ve istihbarat iş birliğini kolaylaştırmanın yanı sıra, müttefik ülkenin topraklarında acil durumlarda kullanılmak üzere ABD askeri teçhizatının depolanmasına izin verdiği için ABD'ye de belirli avantajlar sağlıyor.

Suudi Arabistan, ABD ile uzun süredir devam eden stratejik ortaklığı nedeniyle bu ayrıcalıkların çoğundan onlarca yıldır fiilen yararlanıyor. Ancak resmi olarak bu statüye sahip olması, bu ayrıcalıkların yasal olarak garanti altına alınmasını ve ABD yönetimlerinin keyfi kararlarına tabi olmamasını sağlıyor.

‘Karşılıklı savunma anlaşmasından’ farkı

‘NATO üyesi olmayan başlıca müttefik’ statüsü ile ‘karşılıklı savunma anlaşması kapsamındaki müttefiklik’ kavramları benzer ifadeler taşısa da aralarında önemli bir fark bulunuyor. NATO dışı müttefik statüsünde ABD’nin söz konusu ülkeyi savunma yükümlülüğü bulunmazken, karşılıklı savunma anlaşmaları taraflara karşılıklı ve açık bir yasal savunma taahhüdü getiriyor. Bu yükümlülük, NATO Anlaşması’nın beşinci maddesinde yer alan ve üye ülkelerin herhangi bir saldırıya uğrayan üye devleti savunmasını şart koşan maddeyle benzerlik gösteriyor.

‘NATO dışı müttefik’ sınıflandırmasındaki taahhütlerin niteliği, yakın askeri iş birliğinin ötesine geçmez, ancak karşılıklı savunma anlaşması kapsamında, imzacı devleti savunmak için ABD kuvvetleri gönderme taahhüdüne eşdeğerdir.

Bu nedenle aradaki fark, ‘NATO dışı müttefik’ sınıflandırmasının silahlanma, eğitim ve iş birliği alanlarında ‘çok ileri düzeyde stratejik ortaklık’ olması, ancak ‘savunma ittifakı’ olmamasıdır. ‘Karşılıklı savunma anlaşması’ ise imzacı devlete yönelik herhangi bir saldırının ABD'ye yönelik bir saldırı olarak kabul edilmesi ve ABD'nin yasal olarak askeri müdahalede bulunma yükümlülüğü anlamına gelir.

Suudi yetkililer bu tanımlamanın “kapsamlı bir stratejik ortaklığa doğru atılmış önemli bir adım” olduğunu söylerken, ABD Dışişleri Bakanlığı ise bunun ‘bölgedeki ortak güvenliğe yönelik uzun süredir devam eden taahhüdü yansıttığını’ doğruladı.


BM, Trump’ın Gazze planına ilişkin karar taslağını büyük çoğunlukla onayladı

ABD Başkanı Donald Trump, Knesset'te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile tokalaşırken, 13 Ekim 2025 (AP)
ABD Başkanı Donald Trump, Knesset'te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile tokalaşırken, 13 Ekim 2025 (AP)
TT

BM, Trump’ın Gazze planına ilişkin karar taslağını büyük çoğunlukla onayladı

ABD Başkanı Donald Trump, Knesset'te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile tokalaşırken, 13 Ekim 2025 (AP)
ABD Başkanı Donald Trump, Knesset'te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile tokalaşırken, 13 Ekim 2025 (AP)

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze için hazırladığı yol haritasını büyük çoğunlukla onaylayarak, 20 maddelik planına uluslararası meşruiyet kazandırdı.

Taslak karar, Rusya ve Çin'in çekimser kalmasına rağmen, pazartesi akşamı BMGK’da 15’e 13'lük çoğunlukla kabul edildi. Bu gelişme, Trump yönetimi için önemli bir diplomatik zafer oldu.

Filistin Yönetimi, kararın onaylanmasını memnuniyetle karşılarken, Hamas ve diğer Filistinli gruplar, bunu ‘Filistin’in milli iradesinin dışında sahada düzenlemeler yapılmasının önünü açan bir karar’ olarak değerlendirerek, ortak ve ayrı ayrı açıklamalarla kararı reddettiklerini bildirdiler. Ayrıca Gazze'ye konuşlandırılacak herhangi bir uluslararası gücün ‘bir tür vesayet veya dayatılan yönetim’ haline geleceğini söylediler. Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli gruplardan kaynaklar, söz konusu uluslararası gücün rolü ve bu grupların üyelerini takip etmek ve tutuklamak için potansiyel olarak kullanılabileceği konusundaki endişeleri dile getirdiler.

Öte yandan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İngilizce olarak Trump ve Gazze planını öven bir blog yazısı yayınlarken, hükümet üyeleri sessizliğini korudu. Bu durum, İsrail'de Trump'ın planından duyulan memnuniyetsizlik ile onu kızdırmamak arasındaki ikilem arasında gerçek bir krizin yaşandığını gösterdi. İsrail televizyonu Kanal 12 muhabiri Barak Ravid, “İsrail-Filistin çatışmasının bir daha asla eskisi gibi olmayacağını söylemek mümkün” ifadelerini kullandı.


ABD, Tayvan'a 700 milyon dolar değerinde hava savunma füzesi satışını doğruladı

Norveç savunma ve uzay silahları fabrikasında üretim aşamasındaki bir Nasams roketatar (AFP)
Norveç savunma ve uzay silahları fabrikasında üretim aşamasındaki bir Nasams roketatar (AFP)
TT

ABD, Tayvan'a 700 milyon dolar değerinde hava savunma füzesi satışını doğruladı

Norveç savunma ve uzay silahları fabrikasında üretim aşamasındaki bir Nasams roketatar (AFP)
Norveç savunma ve uzay silahları fabrikasında üretim aşamasındaki bir Nasams roketatar (AFP)

Amerika Birleşik Devletleri, Ukrayna'da test edilen yaklaşık 700 milyon dolar değerindeki gelişmiş bir hava savunma füze sisteminin Tayvan'a satışını onayladı. Bu, ABD'nin Taipei ile bir hafta içinde yaptığı ikinci silah anlaşması.

ABD, geçen yıl Tayvan'ın 2 milyar dolarlık bir silah anlaşması kapsamında RTX tarafından üretilen üç orta menzilli karadan havaya füze (NASAMS) alacağını duyurmuştu. Bu, Tayvan için yeni bir silah, çünkü şu anda bölgede yalnızca Avustralya ve Endonezya kullanıyor.   

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) pazartesi günü yaptığı açıklamada, şirketin NASAMS üniteleri satın almak için sabit fiyatlı bir sözleşme imzaladığını ve tahminlere göre çalışmanın Şubat 2031'de tamamlanacağını belirtti. RTX henüz yorum talebine yanıt vermedi. 

Ukrayna'da Rus saldırılarını püskürtmek için kullanılan NASAMS sistemi, ABD'nin talebin arttığı Tayvan'a ihraç ettiği hava savunma kabiliyetlerine önemli bir katkı sağlıyor.

ABD, perşembe günü Tayvan'a 330 milyon dolarlık savaş uçağı ve diğer uçak parçaları satışını onayladı. Bu, Başkan Donald Trump'ın ocak ayında göreve gelmesinden bu yana yapılan ilk anlaşmaydı. Bu hamle Pekin'i öfkelendirdi.

Tayvan ordusu, adayı kendi toprağı olarak gören Çin'den gelebilecek herhangi bir saldırıya karşı daha iyi savunma sağlamak için hayati önem taşıyan deniz ikmal hatlarını savunmak üzere, özel olarak tasarlanmış denizaltılar inşa etmek gibi çabalarla yeteneklerini güçlendiriyor.

Resmi diplomatik ilişkilerin olmamasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri'nin Tayvan'a kendini savunması için gerekli araçları sağlamakla yasal olarak yükümlü olması, Pekin'in tepkisini çekmeye devam eden bir tartışma konusu. Tayvan hükümeti, Pekin'in ada üzerindeki egemenlik iddialarını reddediyor.