Trablus ve Tobruk tarafları hükümet krizine ortak çözüm arayışında

Menfi ve Salih, Libya’yı siyasi çıkmazdan kurtarmanın yollarını konuşuyor

Muhammed Menfi, ülkedeki son güvenlik meselelerini görüşmek üzere Tümgeneral Hüseyin Abdullah’ı ağırladı (Başkanlık Konseyi)
Muhammed Menfi, ülkedeki son güvenlik meselelerini görüşmek üzere Tümgeneral Hüseyin Abdullah’ı ağırladı (Başkanlık Konseyi)
TT

Trablus ve Tobruk tarafları hükümet krizine ortak çözüm arayışında

Muhammed Menfi, ülkedeki son güvenlik meselelerini görüşmek üzere Tümgeneral Hüseyin Abdullah’ı ağırladı (Başkanlık Konseyi)
Muhammed Menfi, ülkedeki son güvenlik meselelerini görüşmek üzere Tümgeneral Hüseyin Abdullah’ı ağırladı (Başkanlık Konseyi)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed Menfi ve Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde düzenlenen bir dizi resmi görüşme kapsamında Kahire’de bir araya geldi. Diğer yandan ülkedeki askeri çatışma taraflarını kapsayan 5+5 Ortak Askeri Komitesi ise ordunun birleştirilmesi, yabancı güçlerin ve paralı askerlerin ülkeden çıkarılması, TM ile Devlet Yüksek Konseyi arasında ‘anayasal süreç’ komitesinin toplanmasına devam edilmesi dosyasını ele alıyor.
Çarşamba akşamı Kahire’ye kısa bir ziyarette bulunan Menfi, burada Akile Salih ile bir araya geldi. Libya Haber Ajansı’nın Libya Başkanlık Konseyi Sözcüsü Necva Vehibe’den aktardığına göre ikili, ülkedeki siyasi vaziyeti, seçimler yoluyla mevcut siyasi çıkmazdan çıkışın yolları, Devlet Yüksek Konseyi ve TM komitelerinin Kahire’deki çalışmalarının ulaştığı başarının önemi, Başkanlık Konseyi bu konudaki son detaylara yaklaşırken ulusal uzlaşma dosyasının sonuçlarını ele aldı.
Devlet Yüksek Konsey Başkanı Halid el-Mişri, Kahire ziyaretinde bulunup Salih ile görüşmesi yönünde BM) Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’tan bir davet aldığını bildirdi. Aynı zamanda “Ziyaret başlı başına bir son nokta değil. Önemli olan, karşı tarafın bir an önce seçimlerle siyasi meşruiyeti yenileyerek geçiş aşamalarını sona erdirecek bir ulusal uzlaşma bulmadaki ciddiyeti ve bedelini önce vatandaşın ödeyeceği yeni krizler yaratılması yoluyla daha fazla zaman kaybedilmemesi” açıklamalarında bulundu.
Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi üyeleri, Kahire'nin Salih, Mişri ve Menfi’nin bir araya geleceği bir toplantıya ev sahipliği yapma niyetinden bahsetti. Şarku’l Avsat’ın AA’dan aktardığı habere göre bir Devlet Yüksek Konseyi üyesi, yaklaşan söz konusu toplantının üç taraf arasındaki istişareler çerçevesinde ve gelecek seçimlerde baz alınacak bir temele ulaşma yolunda anayasal yol komisyonu tartışmalarına verilen destek kapsamında kaydedildiğini aktardı.
TM Sözcüsü Abdullah Buleyhık, dün, Anayasal zeminde anlaşmaya varma yönünde Kahire’de BM sponsorluğunda düzenlenen anayasal gidişat toplantılarının üçüncü ve son turunun beşinci günü çalışmalarının başladığını duyurdu. TM ve Devlet Yüksek Konseyi ortak komite üyelerine övgüde bulunan Williams, fikir birliğine varma yönünde çalışmaya devam etme çağrısında bulundu. Aynı zamanda seçimlere katılarak iradelerini ortaya koyan Libya halkına karşı sorumluluklarını yerine getirmeye çağırdı.
İktidara bağlılığını yineleyen Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, kendi seçim planını hayata geçireceğini açıkladı. Aynı zamanda dün yaptığı açıklamada, önümüzdeki ay belediye seçimlerinin başlatılması ve belediye sorununun çözülmesi yönünde Yerel Yönetimler Bakanlığı'na talimat verdiğini söyledi.
Diğer yandan TM’nin İstikrar Hükümeti’nin bütçesine verdiği onayı memnuniyetle karşılayan İstikrar hükümeti Başkanı Fethi Başağa, bunun kamu parasının yasa gücüyle güvence altına alınması, hükümet dahil hiçbir tarafın kanunsuz bir dinar dahi harcayamayacağı anlamına geldiğini vurguladı. Aynı zamanda Kahire'de yürütülen anayasal sürecin başarılı olacağı, uzlaşıya dayalı bir formüle ulaşılacağı arzusunu dile getirdi.
Ulusal uzlaşıyı destekleyen Devlet Yüksek Konseyi üyeleri, Dibeybe’yi iktidarı devretmeye, Başağa hükümetini ise önceliklere göre çalışmalara başlamaya çağırdı. Bunların başında en fazla 14 ay içinde milletvekili ve başkanlık seçimlerinin yapılmasına hazırlanılmasının geldiğini belirtti.
5+5 Ortak Askeri Komitesi, son iki ayda Toledo ve Tunus'ta gerçekleştirilen bir dizi toplantının ardından dün Kahire’de Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Abdurrezzak en-Nazuri ve Dibeybe hükümetine bağlı Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed El-Haddad’ın katılımıyla resmi bir toplantı düzenledi. BM heyeti konuyla ilgili açıklamasında, söz konusu toplantı ile kapsamlı ateşkes anlaşmasının tam olarak uygulanmasına yönelik seçeneklerin tartışılması ve yabancı savaşçılar ile paralı askerlerin geri çekilmesine yönelik çabalar ve düzenlemelerin koordine edilmesinin hedeflediğini söyledi.
Uluslararası insani hukuk ve insan hakları ile ilgili çalışma grubu eş başkanları (Hollanda, İsviçre ve Libya'daki BM Destek Misyonu) dün Libya'daki bağımsız veri toplama misyonunun görev süresinin uzatılması çağrısında bulundu. Zirâ misyonun Libya'da insan haklarını ileri taşıma, sürdürülebilir barışı sağlama ve insan haklarına dayalı ulusal uzlaşmayı pekiştirme yönündeki önemli çalışmalarının sürdürülmesi, 2016 yılından bu yana Libya'da işlenen suçların mağdurlarının seslerinin duyurulması, adalet ve hesap verebilirliğin sağlanmasının gerekliliğine değindi.



Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
TT

Fas’a tepki yağıyor: Z kuşağı aktivistlerine korkunç muamele

Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)
Gençlerin başını çektiği eylemlerde Fas kralı ve başbakanının istifası istenmişti (AP)

Fas'taki Z kuşağı protestolarında gözaltına alınan gençlere kötü muamele edilmesi tepki çekti.

Guardian'ın irtibata geçtiği aile ve avukatlar, gözaltındaki gençlerin polis merkezlerinde dövüldüğünü, saatlerce yiyecek ve su verilmeden tutulduğunu ve bazı durumlarda kendilerine zorla ifade imzalatıldığını savunuyor.

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla konuşan bir anne, 18 yaşındaki oğlunun protestolara katılmamasına rağmen iki aydan uzun süredir gözaltında tutulduğunu söylüyor:  

Oğlum bir eyleme bile katılmamıştı. Bir büfede yemek yerken gözaltına alındı. Tutuklanırken o kadar kötü dövüldü ki bazı dişleri kırıldı.

Anne, oğlunun polis merkezinde ifade tutanaklarını imzalamayı reddettiği için yeniden dövüldüğünü de sözlerine ekledi. 

Sivil toplum kuruluşu (STK) Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH) de bazı kadın protestocuların taciz, hakaret ve cinsiyetçi söylemlere maruz kaldığını aktarıyor.  

Haberde, Agadir yakınlarındaki Lqliaa kasabasında 1 Ekim'de düzenlenen gösterilerde üç protestocunun güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğü iddiası da paylaşılıyor. 

Olayda 12 yaşındaki çocuklar da dahil 14 protestocunun yaralandığı belirtiliyor. Yetkililerse bir grup eylemcinin polis karakoluna saldırdığını, ekiplerin de buna karşılık verdiğini savunuyor. 

Uluslararası Af Örgütü'ne göre şimdiye dek protestolarla bağlantılı olarak 2 bin 400'den fazla kişi hakkında hukuki işlem başlatıldı. 

AMDH, duruşmalarda avukatların bulunmadığına, soruşturmaların yetersiz yürütüldüğüne ve masumiyet karinesinin uygulanmadığına dikkat çekiyor. Onlarca kişiye 15 yıla varan hapis cezaları verildiği aktarılıyor. Çocuklar da dahil birçok göstericinin davası sürüyor.

STK'nin Marakeş şubesinden Mustapha Elfaz, "Gençlerin polis gözetiminde işkence gördüklerine dair korkunç tanıklıklar duyduk" diyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Ahmed Benchemsi şunları söylüyor: 

Hükümet açıkça korktu ve herhangi bir muhalefet biçimine müsamaha göstermeyecekleri yönünde güçlü bir mesaj vermek için böyle bir baskıya başvurdu.

Eylülde patlak veren eylemlerde halk, en az 11 kentte yolsuzluğu protesto etmek için sokaklara dökülmüştü.

Göstericiler, Rabat yönetiminin sağlık ve eğitimi önemsemeyip uluslararası spor organizasyonlarına para akıttığını savunuyor. İspanya ve Portekiz'le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede "Stadyumlar burada, hastaneler nerede?" sloganları duyulmuştu. 

Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri gibi örgütlerin liderlik ettiği protestolar barışçıl başlasa da güvenlik güçleriyle çatışmalar nedeniyle üç kişi yaşamını yitirmiş, 600'den fazla kişi yaralanmıştı.

Independent Türkçe, Guardian, News International


İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
TT

İsrail gaz hamlesiyle Trump-Sisi-Netanyahu görüşmesine zemin mi hazırlıyor?

Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)
Sisi ve Netanyahu’nun 2017’de BM Genel Kurulu sırasında gerçekleştirdiği görüşmeden bir kare (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun aylarca beklettikten sonra Mısır ile yapılan en büyük doğal gaz anlaşmasına onay vermesi, iki lider arasında olası bir zirveye ilişkin İsrail basınında yeni iddialar doğurdu. Ancak Kahire cephesi sessizliğini koruyor.

Şarku’l Avsat’ın CNN’den aktardığı bilgilere göre Netanyahu ile Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi arasında ABD’de bir görüşme düzenlenmesi gündemde. Ancak sürece yakın Mısırlı bir kaynak, böyle bir buluşmanın kolay olmayacağını belirterek, “Gaz anlaşması tek başına bunu sağlamaz. İsrail’in Gazze anlaşmasını uygulamada ilerleme göstermesi ve Mısır’ın güvenliğini garanti etmesi gerekir. Bölgedeki tansiyon bitmiş değil ve ekonomik çıkar niteliğindeki bir gaz anlaşması bu durumu değiştirmez” değerlendirmesinde bulundu.

CNN’e konuşan bir İsrailli kaynak, Netanyahu’nun gaz anlaşmasına yönelik ilanının “olası Netanyahu–Sisi görüşmesi için hazırlıkların bir parçası” olduğunu aktardı.

Netanyahu’nun bu ay içinde ABD’ye giderek Başkan Donald Trump ile Florida’daki Mar-a-Lago’da görüşmesi bekleniyor. Aynı kaynaklara göre, İsrail hükümeti anlaşmaya resmi onayı aylarca geciktirdikten sonra, sonunda Trump yönetiminin baskısıyla onay verdi. Washington yönetimi, Netanyahu ile Sisi’yi bir araya getirerek bölgesel barış girişimlerini ve “İbrahim Anlaşmaları”nın kapsamını genişletmek istiyor.

Netanyahu çarşamba gecesi yaptığı televizyon konuşmasında, “İsrail tarihindeki en büyük gaz anlaşmasına onay verdim. Anlaşmanın değeri 112 milyar şekel (34.7 milyar dolar). Bunun 58 milyar şekeli (18 milyar dolar) devlet hazinesine girecek” açıklamasını yaptı ve anlaşmanın Amerikan Chevron şirketi ile İsrailli ortaklar üzerinden Mısır’a gaz ihracatını içerdiğini söyledi.

wscf
Deyr el-Belah’taki geçici Filistinli kampından bir kare (AFP)

İsrail ve Mısır, 1979’da barış anlaşması imzalamış olsa da iki lider yaklaşık on yıldır kamuoyu önünde görüşmedi. Kahire’den ise söz konusu iddialara ilişkin henüz resmi bir açıklama yapılmadı.

Mısırlı düşünür Abdülmünim Said, olası zirveye dair, “Benim için geçerli olan sadece Kahire’den gelen açıklamalardır” diyerek, gaz onayının barış sürecini canlandırıp canlandıramayacağının belirsiz olduğunu ifade etti. Said, “Bu durum sadece ekonomik bir anlaşma olarak kalabilir ve siyasi sonuç doğurmayabilir” dedi.

İsrail medyası ise iddiayı güçlendiren haberlerle çıktı. İsrail Kamu Yayın Kurumu, anlaşmanın Netanyahu ile Sisi arasında bu ay sonunda Florida’da bir görüşme ihtimalini doğurduğunu yazdı. Yedioth Ahronoth ve Kanal 12 de anlaşmanın Netanyahu–Trump–Sisi üçlü zirvesinin önünü açabileceğini aktardı; ayrıca Mısırlı tarafın, görüşmeye katılmak için anlaşma onayını şart koştuğunu belirtti.

Haberlere göre iki lider savaşın başlangıcından bu yana kamuoyuna açık şekilde konuşmadı ve taraflar arasındaki ilişkiler oldukça gergin. Kanal 12, Sisi’nin Temmuz ayında iç ve dış eleştirilere rağmen anlaşmayı kabul ettiğini, ancak İsrail hükümetinin beş ay boyunca süreci geciktirdiğini yazdı.

Aynı kaynaklara göre Mısır, Gazze’deki ateşkes sürecinde ilerleme sağlanmadan ve İsrail’in Gazze–Mısır sınır hattı olan Filadelfi Koridoru’ndan ve Nitsarim bölgesinden çekilmeden zirveye sıcak bakmıyor. Jerusalem Post da, gaz anlaşmasının üçlü zirve için gerekli siyasi tavizlerden yalnızca biri olduğunu kaydetti.

Mısırlı parlamenter Mustafa Bekri ise, gaz anlaşması ile olası liderler zirvesi arasında bağ kurulmasını reddetti. Bekri, İsrail kaynaklarından gelen iddialara itibar edilmemesi gerektiğini, esas olanın resmi Mısır tutumu olduğunu belirterek, “Mısır’ın pozisyonu nettir: Filistin halkının haklarının korunması ve Mısır’ın güvenliğinin garanti altına alınması vazgeçilmezdir” dedi.


Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ve SDG yıl sonu yaklaşırken entegrasyon sürecini hızlandırmaya çalışıyor

Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)
Kamışlı’da gerçekleştirilen törende görüntülenen SDG unsurları (Arşiv – Reuters)

Suriye hükümeti ile Ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Kürtlerin liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yürütülen entegrasyon görüşmelerine ilişkin kaynaklar, tarafların yıl sonunda dolacak süre öncesinde tıkanan anlaşmayı ilerletmek için yoğun çaba gösterdiğini aktardı.

Şarku'l Avsat'ın sürece yakın Suriyeli, Kürt ve Batılı kaynaklardan edindiği bilgilere göre taraflar son günlerde temaslarını yoğunlaştırdı. Ancak görüşmelerdeki gecikmelerin yarattığı memnuniyetsizlik dikkat çekiyor. Kaynaklar, mevcut şartlarda anlaşmayı ileriye taşıyacak büyük bir sıçrama beklentisinin zayıf olduğunu belirtiyor.

Beş farklı kaynağa göre, geçici Suriye hükümeti, kuzeydoğu bölgesini kontrol eden Kürt güçlerine bir öneri sundu. Kaynaklar Şam yönetiminin söz konusu öneride, yaklaşık 50 bin savaşçıdan oluşan SDG’nin üç ana tümen ve daha küçük birlikler halinde yeniden yapılandırılmasına kapı araladığı bilgisini verdi.

Öneriye göre SDG, komuta zincirinin bir bölümünden vazgeçecek ve kontrol ettiği bölgeleri Suriye ordu birliklerine açacak.

Ancak kaynaklar, bu planın hayata geçip geçmeyeceğinin belirsiz olduğunu vurguladı. Birçok yetkili, yıl sonuna kısa süre kalmışken kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimalinin zayıf olduğunu, daha fazla müzakereye ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.