Irak’tan Türkiye’nin hava saldırısına tepki

AA
AA
TT

Irak’tan Türkiye’nin hava saldırısına tepki

AA
AA

Irak’ta Türkiye'nin Sinune kasabasında yer alan ve içerisinde Sincar Direniş Birlikleri (YBŞ) unsurlarının bulunduğu düşünülen bir evi silahlı insansız hava aracı (SİHA) ile hedef almasına karşı siyasi ve halk düzeyindeki tepkiler sürüyor. Olayda 12 yaşındaki Yezidi çocuk Salih Nasır Hıdır ve bir kişinin daha hayatını kaybettiği, diğerlerinin ise yaralandığı kaydedilmişti.
Irak parlamentosunda Yezidi (Ezidi) Bloğu Başkanı Halef Seydo Şammu, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Sincar’daki hava operasyonunu kınayarak uluslararası toplumun Yezidi halkının acılarına son verme yönünde müdahalede bulunmasını istedi. “Ne yazık ki bugün, yaralı Sincar'da Yezidilere karşı zaman zaman süregelen komplolardan duyduğumuz üzüntü ve derin endişeyi dile getirmek için karşınızdayım. 3 Ağustos 2014 tarihinde Yezidilerin maruz kaldığı ıstırabın yansımaları sürmekte” ifadelerini kullanan Şammu, DEAŞ’ın o tarihte Yezidilerin çoğunlukta olduğu yargı sistemi üzerindeki kontrolüne ve binlerce Yezidi’nin ölümüne neden olan vahşetine atıfta bulundu.
Şammu aynı zamanda “Binlerce kayıp ve kaderi meçhul insan var. Yüzlercesi yerinden edildi. Kurbanlarımızın kalıntılarının insan onuruna yakışır bir şekilde gömülmesi için onları açacak kişilere yalvardığımız onlarca toplu mezar mevcut. Yezidi halkımızın yaşadığı bölgelerin Sincar'da devam eden çatışmadan uzak tutulması, Irak'taki Yezidi varlığı için gerçek bir tehlike teşkil eden bu kanlı çatışmaya gerçek ve radikal çözümler bulunması çağrıları kaydediliyor. Zirâ bu tür çatışmalarda en son can kaybı Salih Nasır gibi masum siviller hayatını kaybediyor. Uluslararası toplumu bu çatışmayı sona erdirmek ve tarih boyunca mazlum Ezidi halkının acılarına son vermek için müdahale etmeye çağırıyoruz” ifadelerine başvurdu.
Irak Parlamentosu Kürdistan Demokrat Partisi'nden (KDP) Yezidi Milletvekili Viyan Dehil ise Türkiye’nin söz konusu saldırısını kınayarak federal hükümet ile Kürdistan Bölgesel Hükümeti arasında uluslararası himaye altında imzalanan Sincar Anlaşması'nın uygulanmasını talep etti.
Ekim 2021'de imzalanan bu anlaşma, PKK gibi Irak merkezli olmayan örgütlerin sınır dışı edilmesi, federal güvenlik güçlerinin Sincar’ı Erbil ile işbirliği içinde yönetmesini ve diğer silahlı kuvvetleri ve grupların bu bölgeye müdahale etmesine izin verilmemesini öngörüyor.
Çarşamba günü güvenlik kaynakları, Salih Nasır ile bir gencin daha yaralanarak hayatını kaybettiğini, aynı zamanda dört kişinin yaralandığını bildirdi. Yerel basından bir güvenlik kaynağı, “En az dört hava saldırısıyla gerçekleştirilen bombardımanda, Ankara'nın PKK’ya bağlı olduğunu söylediği Ezidhan Asayiş Güçleri karargâhı ile Sinune Halk Meclisi karargahı hedef alındı. Buraya yakın bir dizi evde hasar kaydedildi” açıklamalarında bulundu.
YBŞ’yi ve Ezidhan Güçleri’ni PKK ile ittifakta bulunmakla suçlayan Ankara, geçtiğimiz aylarda terör örgütü PKK unsurlarını takip etmek için Irak toprakları içinde çok sayıda operasyon başlatmıştı.
Salih Nasır’ın öldürülmesinden duyduğu şoku dile getiren UNICEF Irak Temsilcisi Mads Oyen, çocuklara yönelik tüm şiddet eylemlerini kınadığını dile getirdi.
Irak'ın eski Başbakanı ve Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki ise dün Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Herhangi bir ülkenin Irak egemenliğine tecavüz etmesi kabul edilemez. Hükümet bu adımları durdurmak için gerekli önlemleri almalıdır. Irak toprakları dahilindeki Kürdistan bölgesinde Türk eylemlerinin tekrarlanması, çok sayıda şehit ve yaralının kaydedilmesi Irak-Türkiye ilişkilerine zarar verecektir” ifadelerini kullandı.
Asaib-i Ehli Hak Hareketi Genel Sekreteri Kays Hazali ise Twitter hesabındaki yorumunda Türkiye’nin bombalı saldırısını kınadı. Mesut Barzani öncülüğündeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Grup Başkanvekili Arafat Kerem ise Hazali’nin gönderisine yorum ekleyerek “Türkiye'nin bombardımanını kınadığınız gibi İran'ın bombardımanını da kınasaydınız, samimi olduğunuzu söyleyebilirdik. Dürüst bir vatansever, her iki bombardımanı da aynı şekilde kınayan kişidir” vurgusunda bulundu.
Hazali ve İran'a bağlı Şii yanlısı silahlı grupların çoğunun Kürdistan özerk bölgesini İsrail unsurlarını barındırmakla suçladığı biliniyor. Bu milis gruplardan bazıları, Erbil’i Katyuşa füzeleriyle birden çok kez hedeflemişti. Bunlardan çoğu, İran'ın geçtiğimiz Mart ayında Erbil'e düzenlediği balistik füze saldırısını desteklemişti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.