Sudanlılar, her barışçıl protesto veya gösteriden sonra güvenlik servisleri ve polis tarafından yayınlanan resmi açıklamaları kınıyorlar. Bu kınamalar, Hartum Eyalet Polisi tarafından yapılan ve göstericileri geçtiğimiz Perşembe günkü protestolarda ülkede ‘bamban’ olarak bilinen göz yaşartıcı gaz atmakla suçlayan bir açıklamanın ardından zirveye ulaştı.
Vatandaşlar, olup biteni, dikkatleri güvenlik servislerinin göstericileri koruma görevinden başka yöne çekmeye dayalı bir ‘güvenlik hilesi’ olarak değerlendirdiler. Bazıları bunun devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir rejiminin uyguladığı yöntemle aynı olduğunu belirtti. Bunların 30 yılı aşkın süredir devam eden bir dizi ‘yalan’ın uzantısı olduğunu ayrıca el-Beşir ve Müslüman Kardeşler tarafından kontrol edilen Ulusal Kongre Partisi’nin yönetimine son veren Aralık 2018 devriminin patlak vermesinden bu yana devam etmekte olan barışçıl protestolara karşı işlenen suçlar konusunda güvenlik güçlerini temize çıkarmanın amaçlandığını belirtiyor.
Hartum Eyalet Polisi, Perşembe günü yaptığı resmi bir açıklamada, göstericilerin polis memurlarına karşı yoğun bir şekilde göz yaşartıcı gaz kullandığını ve bunun onlarca kişinin yaralanmasına yol açtığını söyledi. Protestocular ise göz yaşartıcı gazların polisin tekelinde olduğunu belirttiler. Protestoculardan biri, “Eğer protestocular gerçekten bu miktarda gaz bombası ele geçirdilerse, bu polis teşkilatında bir boşluk olduğunu gösterir” dedi.
Protestocularda Mustafa Hasan, Şarku’l Avsat’a “Bazen güney rüzgarları polisin ateşlediği gazları kendi mevkilerine geri gönderiyor. Bazen de bazı protestocular kendilerine atılan gaz bombalarını ellerine alıp güvenlik güçlerine ve polise geri atıyor” ifadelerini kullandı. Geçtiğimiz Perşembe protestocular, kendilerine atılan göz yaşartıcı gaz bombalarını kullanmalarının ardından, polisin Devlet Başkanlığı sarayının girişlerinde oluşturduğu güvenlik kordonunu kırmayı başardı ve güvenlik güçleri geri çekilmek zorunda kaldı. Bu da, protestocuların başkanlık sarayının muhitine girmesini sağladı. Bazı gösterilerde kuzeyden esen rüzgarlar, göz yaşartıcı gaz dumanının protestoculara doğru gitmesine neden oluyordu. Ancak sonbahar mevsiminde rüzgarın yönü güneyden esecek şekilde değişti ve bu da gaz dumanının kuzeyde yer alan güvenlik güçlerine doğru gitmesine neden oldu.
Sudan güvenlik servislerinin protestolarla ilgili açıklamaları yeni değil, çünkü daha önce vatandaşların ‘ucuz, inandırıcı olmayan ve yanlış’ olarak nitelendirdiği birçok açıklama yapmışlardı. Sudan mahkemesinin, devrimin başında Ahmed el-Hayr’ı işkence altındayken öldürmekten mahkumiyet karar verdikten sonra, 29 güvenlik görevlisini asarak idam cezasına çarptırmasına atıfta bulundular. Zira bu olayda, Kassala Eyalet Polis Müdürü ortaya çıkıp Ahmed el-Hayr’ın tutuklama sırasında bozuk bir yemek yediği için zehirlenerek öldüğünü söylemişti.
17 Kasım protestolarının ardından, dönemin Sudan Polisi Genel Amiri Halid Mehdi bir basın toplantısında, protestolarda can kaybı olduğunu reddetmiş sadece bir vatandaşın ‘iskeleden’ düşerek öldüğünü söylemişti. Televizyon kanalları ise protestoculara ateş eden polislerin fotoğrafları gösteriliyordu ayrıca daha sonra söz konusu vatandaşın kurşun yarası nedeniyle hayatını kaybettiği doğrulandı. 19 Aralık 2018’den bu yana yaşanan protestolarda yüzlerce kişi hayatını kaybetti, bu can kayıplarından 102’si ordunun Ekim 2021’de iktidara gelmesinden sonra kaydedildi. Çoğu doğrudan kurşun ve biber gazı kapsülleri ile vuruldu. Ayrıca birçok yaralı kaydedildi.
Güvenlik servisleri bu suçları ismi açıklanmayan ve 3 yıldır yakalayamadığı bir ‘üçüncü tarafa’ atfediyordu. Bir polis memurunu öldürmekle suçladığı protestocuları tutuklarken, avukatları yaptıkları açıklamalarda müvekkillerinin itiraflarını işkence altında yazdıklarını söylüyor. 6 Mayıs’ta Al-Arabia televizyon kanalının, Hartum’un merkezindeki devriyelerinden birinin sürücüsünün protestocuları ezdiğini gösteren bir video yayınlamasının ardından polis, trafik kazasında bir vatandaşın öldüğüne yönelik açıklamasını geri çekmek zorunda kaldı. Polis, ilk ifadesini reddetti “Kabul edilemez bir davranış” dedi. Açıklamada, kazayı araştırmak için bir komite kurulduğu belirtildi. Ancak söz konusu komite aradan bir aydan fazla zaman geçmesine ve devriye arabasının ve içerisinde bulunanların sayısı videoda net bir şekilde görülmesine rağmen henüz bir rapor yayınlamadı.
Bu açıklamalarla ilgili olarak, eski polis memuru ve Eski Rejimin İzlerini Ortadan Kaldırma Komitesi Genel Sekreteri Tayyip Osman Yusuf, Şarku’l Avsat’a, polisin şu anki davranışının, sürekli sinirsel programlama ile karakterize edilen kurtarma sistemi yaklaşımının bir uzantısı olduğunu ve amacının güvenlik hizmetlerinin davranışı için gerekçeler sağlamak olduğunu belirtti. Tayyip, Sudan polisinin şeffaflığı, bilgi alışverişini ve bilgilerin yayılmasını ‘yasak’ olarak gördüğünü bu nedenle Arap ve Afrika bölgelerinde halkla bilgi alışverişinde bulunan polis teşkilatların çok gerisinde kaldığını açıkladı. Tayyip “Yaşananlar, eski rejimden bu yana devam eden ve mevcut polisimize miras kalan sinirsel programlamanın bir uzantısı olarak, dikkat dağıtma girişimidir, yani eskisiyle aynı yaklaşım ve davranış devam ediyor” dedi. Ayrıca “Bunlar, devrimde olacakları öngören Sudan vatandaşlarını yanıltmayan gerekçelerdir ve bu davranış kabul edilemez. Polis güçlerinin gerçekçi davranmaları gerekirdi” dedi.
Tayyip, protestocuların öldürülmesinin ‘üçüncü bir şahsa’ atfedilmesini eleştirdi ve polisin bu adımlarını, henüz bilinmeyen bir tarafa atarak sorumluluktan kaçma girişimi olarak değerlendirdi. Ayrıca protestocuların göz yaşartıcı gaz bulundurduklarını reddederek “Söz konusu üçüncü şahsın tespit edilmesinde polisin görevi giderek büyüyor. Polisin profesyonel davranmadığına yönelik net kanıtlar var, zira 25 Ekim darbesinden bugüne kadar ciddi bir soruşturma yürütülmedi ve 100’den fazla protestocuyu öldüren kişi ortaya çıkarılmadı” dedi.
Sudan’da güvenlik güçleri ve halkın arası açılmaya devam ediyor
Eski bir polis, polis güçlerini el-Beşir’in tarzını takip etmeye devam etmekle suçladı.
Sudan’da güvenlik güçleri ve halkın arası açılmaya devam ediyor
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة