Mısır, gıda güvenliği ve terörizme karşı mücadelede ‘Afrika dayanışması’ çağrısında bulundu

Uluslararası ortaklarla koordineli olarak bir acil önlem paketi hazırlanması çağrısında bulundu.

Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır, gıda güvenliği ve terörizme karşı mücadelede ‘Afrika dayanışması’ çağrısında bulundu

Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Mısır, gıda güvenliği krizinin yanı sıra aşırılık ile terörizm olgularının yayılması başta olmak üzere, Afrika ülkelerinin yüzleştiği mevcut sıkıntılar ve zor koşullara karşı mücadele etmek için ‘Afrika dayanışması’ çağrısında bulundu.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi dün Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu’nun açılışında, Afrika kıtasının yaşadığı sorunların ‘zorlu koşulların üstesinden gelinmesini sağlayacak etkili ve yenilikçi çözümler bulmayı amaçlayan bir dizi girişim aracılığıyla, kıta ülkeleri arasındaki ortak dayanışmayı güçlendirmeye yönlendirdiğini’ söyledi.
Sisi, Asvan Forumu’nun iki gün sürecek olan ‘Art Arda Gelen Riskler ve İklim Kırılganlığı Çağında Afrika: Barışçıl, Dayanıklı ve Sürdürülebilir Kıtaya Giden Yollar’ başlığı altındaki üçüncü oturumuna video konferans yöntemi ile bağlanarak konuşma yaptı.
Sisi, terörizm de dahil olmak üzere Afrika kıtasının yüzleştiği bir dizi zorluğu dile getirdi. Cumhurbaşkanı ülkesinin, bölge halklarının bu olgunun olumsuz sonuçlarına karşı mücadele edebilmelerini sağlamak için Sahel ve Sahra Terörle Mücadele Merkezi’ni kurmaya kararlı olduğunu söyledi. Ayrıca söz konusu merkezin, Afrika barışı koruma misyonlarına katılan kuvvetlere eğitim kursları vererek, Sahel bölgesi başta olmak üzere bu sorunlardan etkilenen bölgelerdeki Afrika kurumlarının kapasitesini artırmaya çalışacağını belirtti. Sisi ülkesinin, çatışmadan çıkan ülkeleri desteklemek ve istikrar, güvenlik ve kalkınmayı sağlamak ve yeniden çatışmaya dönmelerine engel olmak için çatışma sonrası gerekli program ve faaliyetlerin hazırlanmasında aktif rol oynayacak olan Afrika Birliği Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Merkezi’nin kurulmasında da kararlı olduğunu belirtti.

Gıda krizi ve koronavirüs
Sisi, Afrika ülkelerinin, Kovid-19 pandemisinin sağlık, sosyal ve ekonomi alanlarındaki yansımalarının yanı sıra gıda ve enerji güvenliği krizinden de etkilendiğini ve bu durumun herkese söz konusu zorluklara karşı mücadele için ortak çaba gösterme sorumluluğunu yüklediğini vurguladı.
Sisi, Rusya-Ukrayna savaşının yansımalarının bir parçası olarak, Afrika kıtasının şu anda tanık olduğu gıda krizine özellikle dikkati çekti. Uluslararası ortaklar ve uluslararası toplumla koordineli olarak, gıda krizinin etkilerini kontrol altına almalarında Afrika ülkelerini desteklemek için bir acil ve etkili önlemler alma çağrısında bulundu. Bunun, kıta ülkelerine yönelik gıda kaynaklarını çeşitlendirerek, tedarik zincirlerini güvence altına alarak, tarım alanında ileri teknolojiyi Afrika ülkelerinin hizmetine sunarak, gıda güvenliğini sağlamaya yönelik sürdürülebilir önlemler alarak ve kendi kendine yetme aşamasına ulaşmak için tarımsal üretimi artırma çabalarını yoğunlaştırarak yapılacağını belirtti.
Sisi, Afrika Birliği’nin bu yılki temasının, su kıtlığı ve yüksek fiyatlar ile ilgili zorlukların gölgesinde, gıda ve gıda güvenliği alanında dayanıklılığı artırmaya odaklandığını ve bunun Afrika ülkelerin gıda güvenliği sorunlarına ne kadar dikkat ettiğini yansıttığını vurguladı.
Sisi, kıtanın yüzleştiği diğer zorluklara dikkati çekerek, bu zorlukların başında, barış, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasının yanı sıra terör ve radikalizmin yayılması olduğunu söyledi. Terörle ilişkili olgulardan en tehlikeleri arasında silah kaçakçılığı ve yayılması, organize suçların artması, insan ticareti ve yasadışı göç gibi olguların yayılması olduğunu belirtti.
Asvan Forumu’nun üçüncü oturumu, Mısır’ın yakında Şarm eş-Şeyh’te düzenlenecek olan 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP27) için hazırlandığı bir zamana denk geliyor. Sisi toplantıda, Afrika’da barış ve güvenlik sorunlarının artmasında iklim değişikliğinin oynadığı role ışık tutma çağrısında bulundu. Zira Afrika’nın çölleşme sorunları, su ve doğal kaynakların kıtlığı ve buna bağlı olarak kalkınma çabalarının baltalanması ile ilgili olumsuz etkilerinin yanı sıra terörist grupların kıtanın kaynaklarını kötüye kullanması sonucunda iklim değişikliğine karşı en savunmasız kıta sayıldığını belirtti. Bu bağlamda, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlamak için Afrika’ya yönelik uluslararası taahhütlerin uygulanmasının hızlandırılması, Afrika’ya tahsis edilen uluslararası fonların iki katına çıkarılması gerektiğini vurguladı.
Asvan Forumu’na, Afrikalı bakanlar, Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler’den üst düzey yetkililer katılıyor. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Asvan Forumu’nu Afrika ülkelerinin karşılaştığı sorunlara karşı mücadele etmek üzere vizyon geliştirmek için önemli bir fırsat olarak değerlendirdi. Şukri konuşmasında, bu oturumun, Afrika’nın güvenliğini ve istikrarını tehdit eden zorluklar konusunda derinlemesine bir diyalog kurulmasının yanı sıra Afrika Birliği’nin 2063 Gündemi ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak yenilikçi çözümler bulmaya odaklanılması için bir alan yarattığını belirtti.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.