Mısır, gıda güvenliği ve terörizme karşı mücadelede ‘Afrika dayanışması’ çağrısında bulundu

Uluslararası ortaklarla koordineli olarak bir acil önlem paketi hazırlanması çağrısında bulundu.

Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
TT

Mısır, gıda güvenliği ve terörizme karşı mücadelede ‘Afrika dayanışması’ çağrısında bulundu

Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)
Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu uluslararası yoğun bir katılımla başladı (Mısır Dışişleri Bakanlığı)

Mısır, gıda güvenliği krizinin yanı sıra aşırılık ile terörizm olgularının yayılması başta olmak üzere, Afrika ülkelerinin yüzleştiği mevcut sıkıntılar ve zor koşullara karşı mücadele etmek için ‘Afrika dayanışması’ çağrısında bulundu.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi dün Asvan Sürdürülebilir Barış ve Kalkınma Forumu’nun açılışında, Afrika kıtasının yaşadığı sorunların ‘zorlu koşulların üstesinden gelinmesini sağlayacak etkili ve yenilikçi çözümler bulmayı amaçlayan bir dizi girişim aracılığıyla, kıta ülkeleri arasındaki ortak dayanışmayı güçlendirmeye yönlendirdiğini’ söyledi.
Sisi, Asvan Forumu’nun iki gün sürecek olan ‘Art Arda Gelen Riskler ve İklim Kırılganlığı Çağında Afrika: Barışçıl, Dayanıklı ve Sürdürülebilir Kıtaya Giden Yollar’ başlığı altındaki üçüncü oturumuna video konferans yöntemi ile bağlanarak konuşma yaptı.
Sisi, terörizm de dahil olmak üzere Afrika kıtasının yüzleştiği bir dizi zorluğu dile getirdi. Cumhurbaşkanı ülkesinin, bölge halklarının bu olgunun olumsuz sonuçlarına karşı mücadele edebilmelerini sağlamak için Sahel ve Sahra Terörle Mücadele Merkezi’ni kurmaya kararlı olduğunu söyledi. Ayrıca söz konusu merkezin, Afrika barışı koruma misyonlarına katılan kuvvetlere eğitim kursları vererek, Sahel bölgesi başta olmak üzere bu sorunlardan etkilenen bölgelerdeki Afrika kurumlarının kapasitesini artırmaya çalışacağını belirtti. Sisi ülkesinin, çatışmadan çıkan ülkeleri desteklemek ve istikrar, güvenlik ve kalkınmayı sağlamak ve yeniden çatışmaya dönmelerine engel olmak için çatışma sonrası gerekli program ve faaliyetlerin hazırlanmasında aktif rol oynayacak olan Afrika Birliği Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Merkezi’nin kurulmasında da kararlı olduğunu belirtti.

Gıda krizi ve koronavirüs
Sisi, Afrika ülkelerinin, Kovid-19 pandemisinin sağlık, sosyal ve ekonomi alanlarındaki yansımalarının yanı sıra gıda ve enerji güvenliği krizinden de etkilendiğini ve bu durumun herkese söz konusu zorluklara karşı mücadele için ortak çaba gösterme sorumluluğunu yüklediğini vurguladı.
Sisi, Rusya-Ukrayna savaşının yansımalarının bir parçası olarak, Afrika kıtasının şu anda tanık olduğu gıda krizine özellikle dikkati çekti. Uluslararası ortaklar ve uluslararası toplumla koordineli olarak, gıda krizinin etkilerini kontrol altına almalarında Afrika ülkelerini desteklemek için bir acil ve etkili önlemler alma çağrısında bulundu. Bunun, kıta ülkelerine yönelik gıda kaynaklarını çeşitlendirerek, tedarik zincirlerini güvence altına alarak, tarım alanında ileri teknolojiyi Afrika ülkelerinin hizmetine sunarak, gıda güvenliğini sağlamaya yönelik sürdürülebilir önlemler alarak ve kendi kendine yetme aşamasına ulaşmak için tarımsal üretimi artırma çabalarını yoğunlaştırarak yapılacağını belirtti.
Sisi, Afrika Birliği’nin bu yılki temasının, su kıtlığı ve yüksek fiyatlar ile ilgili zorlukların gölgesinde, gıda ve gıda güvenliği alanında dayanıklılığı artırmaya odaklandığını ve bunun Afrika ülkelerin gıda güvenliği sorunlarına ne kadar dikkat ettiğini yansıttığını vurguladı.
Sisi, kıtanın yüzleştiği diğer zorluklara dikkati çekerek, bu zorlukların başında, barış, güvenlik ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasının yanı sıra terör ve radikalizmin yayılması olduğunu söyledi. Terörle ilişkili olgulardan en tehlikeleri arasında silah kaçakçılığı ve yayılması, organize suçların artması, insan ticareti ve yasadışı göç gibi olguların yayılması olduğunu belirtti.
Asvan Forumu’nun üçüncü oturumu, Mısır’ın yakında Şarm eş-Şeyh’te düzenlenecek olan 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı (COP27) için hazırlandığı bir zamana denk geliyor. Sisi toplantıda, Afrika’da barış ve güvenlik sorunlarının artmasında iklim değişikliğinin oynadığı role ışık tutma çağrısında bulundu. Zira Afrika’nın çölleşme sorunları, su ve doğal kaynakların kıtlığı ve buna bağlı olarak kalkınma çabalarının baltalanması ile ilgili olumsuz etkilerinin yanı sıra terörist grupların kıtanın kaynaklarını kötüye kullanması sonucunda iklim değişikliğine karşı en savunmasız kıta sayıldığını belirtti. Bu bağlamda, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlamak için Afrika’ya yönelik uluslararası taahhütlerin uygulanmasının hızlandırılması, Afrika’ya tahsis edilen uluslararası fonların iki katına çıkarılması gerektiğini vurguladı.
Asvan Forumu’na, Afrikalı bakanlar, Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler’den üst düzey yetkililer katılıyor. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Asvan Forumu’nu Afrika ülkelerinin karşılaştığı sorunlara karşı mücadele etmek üzere vizyon geliştirmek için önemli bir fırsat olarak değerlendirdi. Şukri konuşmasında, bu oturumun, Afrika’nın güvenliğini ve istikrarını tehdit eden zorluklar konusunda derinlemesine bir diyalog kurulmasının yanı sıra Afrika Birliği’nin 2063 Gündemi ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi hedeflerine ulaşılmasını sağlayacak yenilikçi çözümler bulmaya odaklanılması için bir alan yarattığını belirtti.



Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar.Şarku'l Avsat'ın Independet Arabia'dan aktardığı analize göre buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.